PG16B

Suam # et rationalis # cognoscant # adhuc. Intellectus cuiusque intelligentis intelligit rem secundum modum suum.

Unde nos intelligimus res materiales / immaterialiter / quae sunt infra nos / superiori modo quam sint in seipsis, intelligimus enim naturas universales earum per abstractionem a principiis materialibus / immaterialiter et universaliter / ad / res vero quae sunt supra nos, scilicet substantias separatas, non possumus intelligere secundum modum earum sed secundum modum nostrum. Propter hoc non intelligimus substantias earum. Sed deus est superior omnibus substantiis separatis.

Nulla igitur earum intelligit deum per modum quo ipse deus est, sed unaquaeque per modum substantiae suae. Nulla igitur earum per hoc quod intelligit suam substantiam / intelli- / cognoscit deum secundum eius substantiam. Per quam d- # de # per hoc quod intelligit se # divina natura est aliquid in quo est unum esse vivere intelligere / vel / et / quicquid aliud de deo dici potest, ut in primo libro ostensum est. Non est autem possibile quod aliquid creatum sit huiusmodi, cum # terminetur # nam quaelibet species ad aliquid determinatum se habens, puta vitae vel sapientiae vel alicuius huiusmodi, hoc tantum de / illo / deo repraesentaret. Substantiae autem separatae creatae sunt, ut in secundo Lib. Ostensum est. Non est ergo possibile quod per naturas suas vel per aliquas quascumque similitudines divinam substantiam cognoscant.

Quas # scitur # per quas scimus quid est de rebus, intellectualium / conceptionibus / conceptionum signa existentes / significantur # finita sit, deus autem infinitus # secundum hoc igitur / ipsum igitur esse cuiuslibet rei est propinquissima similitudo dei in re.

Hoc autem quo intelligit substantia separata non est suum esse sed sua quidditas vel forma. Non enim est / in- / substantia separata / idem / secundum idem ens et intelligens, sed secundum suam naturam intellectualis est, quae est sicut forma intelligibilis determinata et determinans intellectum ad intelligendum. Non igitur substantia separata / per hoc quod suam essentiam dei essentiam videre / per hoc quod intelligit se intelligere potest divinam substantiam.

Sicut per similitudinem suae essentiae.

Cognoscit autem / de deo / substantia separata / inquantum / per hoc quod / seipsam intelligit, de deo quia est / et / quod non est id quod ipsa est, nec aliquid eorum quae sub ipsa sunt vel de quibus cognoscit quid est. Item quod est aliquid omnibus altius, et ulterius quod est omnium principium. Videtur autem secundum hoc alicui quod cognitio quam de deo habent substantiae separatae inquantum cognoscunt seipsas non sit maior ea quam nos hic de deo habere possumus dei cognitionem ex sensibilibus colligentes et ex nobis ipsis / ad hanc autem cognitionem substantiarum separatarum quam habent de deo etiam nostra cognitio quam de deo in / hoc mundo / hac vita habemus attingit / nam et hoc ipsum de deo cognoscimus etiam demonstrationis via, primo quidem quod est, secundo quod nihil est eorum quae nos sumus vel quae nos comprehendimus, tertio quod est aliquid omnibus eminentius, item quod est omnium principium.

De deo per hoc quod # et ulterius causalitatem eius et eminentiam respectu aliarum rerum quae non sunt quod ipse, percipimus # eum supra nos esse # erat # aliquid # nostra # nam #