N.8

Et volavit. Hic agit de permutationibus aeris secundum corporales effectus: et est triplex permutatio: scilicet in ventis, in nubibus et tonitruis: et agit de qualibet. Circa primum proponit tria. Primo causam effectivam omnium istarum transmutationum. Secundo materiam. Tertio modum. Causa autem omnium istorum est corpus caeleste, quod suo motu causat has alterationes aeris; et ideo dicit, inclinavit caelos, idest virtutem caelestium corporum ordinavit ad hos effectus: quia hoc habent a deo. Et descendit. Licet deus immobilis manens omnia operetur, dicitur tamen moveri per effectum, inquantum facit mobiles effectus. Sap. 7: omnibus mobilibus mobilior est sapientia; et secundum hoc dicitur descendere, inquantum facit descendere virtutem caelorum. Materia ventorum est caligo, sive fumus siccus; non ita subtilis quod ascendat usque ad ignem, sed subsistens; et dicit, sub pedibus, idest sub potestate ejus; et totum est a deo. Modus. Ascendit super cherubim.

Notandum quod Judaei fingunt quod sicut rex habet currum, ita habet deus etiam currum, qui est cherubin; et imaginantur deum corporalem et similem cherubin. Et ideo in Psalmo Hieronymi etiam de verbo ad verbum dicitur, equitavit super cherubin. Et isti habent falsam imaginationem; quia quae imaginabiliter dicuntur in Scriptura, signa sunt spiritualis veritatis. Divina autem sapientia moveri dicitur, inquantum motum causat in mobilia. Quidquid autem causat deus in istis inferioribus, causat ministerio spiritualis creaturae: unde dicit Augustinus quod deus movet corporalem creaturam mediante spirituali: sed non facit hoc sua virtute spiritualis creatura, sed deo praesidente. Et dicitur hoc specialiter facere cherubin, quia interpretatur plenitudo scientiae: et deus omnia per suam scientiam facit. Et dicitur esse super cherubim, quia scientia dei excedit scientiam Angelorum. Et ideo facit hoc deus, volans, idest volare faciens. Et per cherubin, idest per suam scientiam, et super eos qui excedit illos: et dixit volavit, quia motus venti non est uniformis: et dicit, pennas ventorum, propter velocitatem motus eorum. Mystice hic ponitur mysterium incarnationis. Et primo ponitur christi incarnatio, per quam exivit et venit in mundum. Secundo ejus ascensio, qua ivit ad patrem, ibi, ascendit super cherubim. Tertio ea quae post christi ascensionem in ecclesia facta sunt, et posuit tenebras. Dicit ergo, inclinavit caelos et descendit, etc.. Si quis magnus facit humilitatem alicui parvo de villa, dicitur facere injuriam et dejectionem toti loco cui praesidet. Sic filius hominis dicitur humiliare se et inclinare caelos, quia voluit venire ad nos humilis. Descendit, idest visibilis apparuit: baruch, 3: post haec in terris visus est, et cum hominibus conversatus est. 1 joan. 1: quod vidimus et audivimus et manus nostrae contrectaverunt de verbo vitae. Descendit ergo per humilitatem accipiendo carnem humanam, moriendo et docendo humilia. Vel, inclinavit caelos, idest praedicatores, et descendit, faciens eos dicere capacia hominibus. Et caligo, idest diabolus et omnes mali, sub pedibus ejus, idest christi: Psal. 109: ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum.

De ascensione dicit, ascendit super cherubim.

Eph. 4: qui descendit, ipse est et qui ascendit super omnes caelos ut adimpleret omnia.

Super cherubim, idest super ordines Angelorum: Eph. 1: constituens eum ad dexteram suam in caelestibus super omnem principatum et potestatem et virtutem et dominationem etc.. Et omnia subjecit sub pedibus ejus, et ipsum dedit caput super omnem ecclesiam, quae est corpus ipsius: Hier. 32: fortissime, magne, potens, dominus exercituum nomen tibi, magnus consilio et incomprehensibilis cogitatu. Et dicit specialiter, super cherubim, quia non solum ascendit ut est etiam eis superior, sed quia eis est incomprehensibilis.

Volavit, volavit, duplex volatus intelligitur hic. Primo inquantum fama ejus post ascensionem in brevi tempore per totum mundum crevit; unde dicit, super pennas ventorum, idest plus quam pennae quae sparguntur impulsu ventorum, quia in modico tempore ante tres annos: Psal. 18: in omnem terram exivit sonus eorum etc.. Quia ante destructionem hierusalem. Vel, volavit etc.

Ascendens in caelum factus invisibilis, et volavit ab aspectu nostro: Act. 1: nubes suscepit eum ab oculis eorum. Item volavit super pennas ventorum, idest super scientiam Angelorum: Ps. 103: qui facit Angelos suos spiritus etc.. Unde dicitur in Lib. 5 de causis, quod prima causa superior est omni narratione: et non deficiunt linguae a narratione ejus, nisi quia deficiunt a narratione esse ipsius, quia est super omnem causam.

Et dicit Commentator, quod ejus non est judicium nec cognitio. Et posuit tenebras, etc.. Sicut dictum est, quae hic inducuntur ad ostendendum dei miram potentiam, qua David liberatus est, possunt referri ad corporales effectus in figura, et ad spirituales in mysterio. Primo ergo introducit Psalmista secundum quod exponitur secundum corporales effectus excellentiam divinae potentiae in aere: et hoc tripliciter: scilicet quantum ad ventos, quantum ad pluvias et nubes, et quantum ad fulgura. Et quia de ventis supra dictum est, dicendum est de pluviis in aere. Secundum ergo nubes et pluvias, invenimus duplicem commutationem in aere; unam de sereno in nubilum, aliam de nubilo in serenum.

Primo ergo ponit primam commutationem. Secundo secundam, ibi, prae fulgore. Circa primum tria facit. Primo ostendit nubilosi temporis obscuritatem.

Secundo adhibet similitudinem. Tertio ponit obscuritatis causam. Dicit ergo quantum ad primum: posuit tenebras latibulum suum. Dicitur quod deus habitat in caelo. Unde quando nubes occultant caelum, videtur deus habitare in occulto: Ezech. 32: caelum nube tegam. Et posuit similitudinem de tabernaculo: et ideo dicit, in circuitu ejus tabernaculum ejus. Tabernaculum enim ponitur et deponitur sicut nubes. Dicit, tenebrosa aqua in nubibus aeris. Consequenter agit de secunda. Prae fulgore etc. Et utitur tali similitudine: quando venit lux, expelluntur tenebrae; et sic deo ostendente lumen suum, fugit obscuritas nebularum. Et ideo dicit: prae fulgore in conspectu ejus nubes transierunt, prae fulgore luminis a facie tua nubes transierunt, sicut fulgore sive splendore solis, nubes fugiunt et liquefiunt, ut in Lib. Meteo. Dicitur. Dali vel titiones ponuntur in transitu nubium: quia similem causam generationis habet grando et fulgur, sive ignis. Antiqui vero dicunt, quod generantur in loco supremo; quod ostendit fortiorem congelationem a forti frigore causari. Unde plus requirit de frigore nix quam aqua: pluviae et grando plus quam nix: et tantum potest esse frigus, quod statim condensat in grandinem: aliquando prius in aquam, et postea in grandinem. Et dicunt, quod vapores superius elevati congelantur multum, et ideo generantur grossi grandines. Sed philosophus e contra dicit, quod grossiores essent in montibus, et in hyeme: cujus contrarium videmus, quia grossiores sunt in valle, et fiunt in vere et autumno, et generantur in loco propinquo. Item secundum philosophum, aliquando veniunt angulares, quod est signum quod veniunt de propinquo: anguli enim citius liquefiunt. Unde sciendum, quod naturale est quod oppositum fortius agat in oppositum. Constat autem quod in nubibus admiscetur frigidum et calidum; ergo quando calor aeris circumstans constringit frigidum quod non potest consumere, tunc frigidum agit interius circumdante extra calore.

Titiones autem cadentes habent duplicem causam generationis: unam per fumum superius ascendentem usque ad locum inflammationis, qui inflammatur; et sic secundum inflammationem descendit quousque invenit materiam combustibilem. Et hoc tetigit quando dixit, carbones succensi sunt ab eo.

Et hic tangit alium modum, qui est per contrariam resistentiam. In nube autem aliquando est aliquid calidum, et istud a frigido exteriori constringitur interius et multiplicatur, ita quod materiam grossam adducit et cadit: et ideo carbones, ignis et grando habent similem generationem, scilicet constrictionem frigoris vel caloris, ut dictum est.

Dicit ergo, prae fulgore in conspectu ejus etc.. Et haec transierunt simul cum carbone et grandine, quae generantur ex nubibus, ut dictum est.