CAPUT II.

Quod vegetativum secundum se et sensitivum secundum se non sunt motiva secundum locum.

De motu autem secundum locum, quid videlicet sit animal movens secundum processivum motum de loco ad locum, nunc considerantium sit. Quod quidem igitur vegetabile secundum se non est animal movens secundum motum processivum, erit manifestum ex his quae inducentur nunc. Motus enim qui dicitur motus processivus, est semper extra ani- mal motum, et distat ab ipso : propter quod dicunt vulgares, quod hic motus propter indigentiam est : et ideo oportet quod fiat cum phantasia quae imaginatur delectabile absens, aut cum appetitu et sensu, qui apprehendit delectabile extra se praesens : et probatur ex hoc, quod nihil quod non est appetens delectabile, vel fugiens tristabile, movetur de loco ad locum : et si movetur, movetur tunc violenter sicut cum transplantatum est lignum : vegetabile autem dicitur de se sumptum neque phantasiam habet neque appetitum sensibilem : et ideo vegetativum per se sumptum non movet secundum locum. Quia tunc omne vegetabile secundum locum moveretur : plantae igitur secundum locum moverentur. Et si hoc concederetur,tunc oporteret concedere quod haberent membra organica, sicut pedes, vel alas, quibus explerent hujusmodi motiva : et hoc non est verum : vegetativum enim secundum se non movet secundum locum.

Similiter autem nec id quod sentire potest quod vocatur sensitivum secundum quod hujus est proxima et perfecta causa : hanc enim causam moventem quaerimus solam, et non causam quae remota est causa motus : si enim sensitivum in eo quod hujusmodi, esset sufficiens et perfecta causa hujus motus processivi, omne sensitivum moveretur secundum locum : sed hoc falsum est, cum. multa animalia sensum habentia, videamus esse manentia in uno loco immobilia usque in finem vitae suae. Quamvis enim dilatentur et constringantur, per quem motum animalia cognoscuntur, tamen non procedunt de loco ad locum : quia, sicut jam ante diximus, nos non loquimur de motu quo quasi crescit animatum in locum majorem vel restringitur in minorem, sed de illo tantum quo animal procedit de uno loco, et movetur totum in alium locum. Nec potest ali-

quis dicere quod hujusmodi animalia sint imperfecta, sicut imperfecta dicuntur quae diminuuntur per impedimenta naturae in aliquo quod est speciei suae debitum secundum naturam, sicut monstra quae peccata sunt naturae, sicut diximus in II Physicorum : talia enim animalia perfecta sunt perfectione debita suae speciei, et generant sibi similia secundum speciem : hoc enim monstra non faciunt, si enim monstra peccent in principalibus membris, cito moriuntur. Et si peccatum sit non in principalibus, sicut in manibus, vel in pedibus, non generant simile monstro, sed simile speciei ut frequenter. Haec igitur animalia cum producunt sibi similia, perfecta sunt specierum suarum perfectione, et recipiunt augmentum et decrementum per cibum. Si ergo illa habent motivas virtutes secundum locum, natura dedisset eis organa quibus perficerent motum localem, quia natura non deficit in necessariis, nec abundat superfluis. Si enim deficeret in necessariis, tunc motor quia non haberet organum, esset superfluus : quia nunquam perficeret motum, cujus ipse esset principium et causa. Si autem abundaret superfluis, tunc iterum frustra esset ultra necessarium, cum per pauciora eadem opera posset perficere.