Lectio 9

Beda. Duplici dominus fuerat quaestione pulsatus. Quidam enim calumniabantur eum in beelzebub eiecisse Daemonia, quibus hactenus est responsum; et alii tentantes, signum de caelo quaerebant ab eo, quibus ab hinc respondere incipit; unde sequitur turbis autem concurrentibus, coepit dicere: generatio haec, generatio nequam est. Ambrosius. Ut scias synagogae populum deformari, ubi ecclesiae beatitudo laudatur. Sicut autem fuit ionas signum Ninivitis, ita erit et filius hominis Iudaeis; unde subditur signum quaerit; et signum non dabitur ei, nisi signum ionae prophetae. Basilius. Signum est res in propatulo posita, alicuius occulti continens in se declarationem; sicut ionae signum descensum ad inferos ac iterum ascensum christi, et resurrectionem a mortuis repraesentat; unde subditur nam sicut ionas fuit signum Ninivitis, ita et filius hominis generationi isti. Beda.

Signum eis tribuit, non de caelo, quia indigni erant videre; sed de profundo inferni: signum scilicet incarnationis, non divinitatis; passionis, non glorificationis. Ambrosius. Ut autem ionae typus signum dominicae passionis est, ita etiam gravium, quae Iudaei commiserunt, testificatio peccatorum est.

Simul advertere licet et maiestatis oraculum, et pietatis iudicium: namque Ninivitarum exemplo et denuntiatur supplicium, et remedium demonstratur; unde etiam debent Iudaei non desperare indulgentiam, si velint agere poenitentiam. Theophylactus.

Sed ionas post exitum suum a ventre ceti, sua praedicatione Ninivitas convertit; christo vero resurgenti Iudaeorum generatio non credidit: unde praeiudicium fuit eis; de quo praeiudicio subdit duplex exemplum, cum dicitur regina Austri surget in iudicio cum viris generationis huius, et condemnabit illos. Beda. Non utique potestate iudicii, sed comparatione facti melioris; unde sequitur quia venit a finibus terrae audire sapientiam Salomonis: et ecce plusquam Salomon hic. Hic in isto loco non pronomen est, sed adverbium loci, et significat: idest, in praesentiarum inter vos conversatur qui incomparabiliter est Salomone praestantior. Cyrillus.

Non autem dixit: maior Salomone ego sum; ut persuadeat nobis humiliari, etsi fecundi sumus spiritualium gratiarum; quasi dicat: festinavit ad audiendum Salomonem mulier barbara, per tam longum iter auditura scientiam visibilium animantium, et vires herbarum; vos autem cum assistatis et audiatis de invisibilibus et caelestibus ipsam sapientiam vos instruentem, et verba signis et operibus comprobantem; alienamini contra verbum, et miracula insensibiliter praeteritis.

Beda. Si autem regina Austri, quae electa esse non dubitatur, surget in iudicio cum reprobis, ostenditur una cunctorum, bonorum scilicet malorumque, resurrectio mortalium; et hoc non iuxta fabulas Iudaeorum mille annis ante iudicium, sed in ipso esse futura iudicio. Ambrosius. In hoc quoque Iudaeorum plebem damnans, ecclesiae mysterium vehementer exprimit, quae in regina Austri per studium percipiendae sapientiae de totius orbis finibus congregatur, ut pacifici Salomonis verba cognoscat: regina plane, cuius regnum est indivisum, de diversis et distantibus populis in unum corpus assurgens.

Gregorius Nyssenus. Sicut autem illa regina erat Aethiopum, et longe distans; sic in principio nigra erat ecclesia gentium, et multum distabat a veri dei notitia; at ubi pacificus christus emicuit, tunc, caecutientibus Iudaeis, accedunt gentiles, offeruntque christo pietatis aromata, et aurum divinae notitiae, et gemmas, obedientiam scilicet praeceptorum. Theophylactus.

Vel quia Auster laudatur in Scriptura, sicut calidus et vivificans. Anima igitur regnans in Austro, idest in spirituali conversatione, venit audire sapientiam Salomonis regis pacifici domini dei nostri; idest, in contemplationem erigitur, ad quam nullus perveniet, nisi regnet in bona vita. Ponit autem consequenter exemplum de Ninivitis, dicens viri Ninivitae surgent in iudicio cum generatione hac, et condemnabunt illam.

Chrysostomus super matthaeum.

Condemnationis iudicium ex similibus vel dissimilibus fit: ex similibus quidem sicut in parabola de decem virginibus; ex dissimilibus autem, sicut cum Ninivitae condemnant eos qui erant tempore christi, ut sic fiat condemnatio clarior: nam illi quidem barbari, hi vero Iudaei; hi refecti propheticis documentis, illi numquam acceperant auditum divinum: illuc ivit servus, huc dominus; ille eversionem praedicabat, iste regnum caelorum annuntiat. Notum est ergo cuilibet quod Iudaeos decebat potius credere; accidit autem contrarium; unde subdit quia poenitentiam egerunt in praedicatione ionae; et ecce plusquam ionas hic. Ambrosius. Secundum mysterium autem, ex duobus constat ecclesia: ut aut peccare nesciat, quod scilicet pertinet ad Austri reginam; aut peccare desinat, quod scilicet pertinet ad Ninivitas poenitentiam agentes. Poenitentia enim delictum abolet, sapientia cavet. Augustinus de cons.

Evang.. Hoc autem Lucas narrat eo loco quidem quo matthaeus, sed aliquanto dispari ordine. Quis autem non videat superfluo quaeri quo illa ordine dominus dixerit; cum et hoc discere debeamus per evangelistarum excellentissimam auctoritatem, non esse mendacium, si quisque non hoc ordine cuiusquam sermonem digesserit quo ille a quo processit, cum ipsius ordinis nihil intersit ad rem, sive ita sit, sive ita?