IN CAPUT X LUCAE

ENABRATIO.

" Post haec autem designavit Dominus et alios septuaginta duco, et misit illos binos ante faciem suam, in omnem civitatem et locum quo erat ipse venturus. "

Glossa : " Sient in Apostolis forma " est Episcoporum, sic in septuaginta " duobus forma est presbyterorum se-" eundi ordinis. Septuaginta duo mittun-" tur, qui totidem linguarum gentibus " Evangelium praedicent : ut sicut pri-" mum duodecim Apostoli propter duo-" decim tribus Israelis, ita et hi septua-" ginta duo propter exteras gentes " destinentur imbuendas. Vel, cum Chri" stus se diem, Aposlolos vero horas hu-" jus diei nominet, ut per hunc nume-" rum praedicantium significet se fidem " Trinitatis mundo annuntiaturum, sicut " sol triduanum suae lucis ambitum per " septuaginta duas horas efficere solet. " Tangit Glossa hoc quod dicitur, Joan. XI, 9 : Nonne duodecim sunt horae diei ? Si quis ambulaverit in die, non offendit, quia lucem hujus mundi videt. Lux enim hujus mundi Christus est, qui dicit, Joan. VIII, 12 : Ego sum lux mundi : qui sequitur me non ambutat in tenebris, sed habebit lumen vitae. Dies autem hujus lucis est claritas doctrinae Christi : horae autem clariritates sunt duodecim Apostolorum.

Duodecim autem horae habent respondentes horas in nocte duodecim, quae obscuritatem significant humanam : et sic in die naturali perficit sol horas viginti quatuor : quae viginti quatuor per tria multiplicatae, faciunt septuaginta duas : qui est numerus praedicantium. Etsic numerus multiplicans est tria, significans fidem Trinitatis : numerus autem multiplicatus est septuaginta duo, qui est numerus praedicantium discipulorum, et numerus eorum quibus praedicaturi scilicet, gentium divisarum in septuaginta duas linguas. Tot etiam constituit Moyses duces populi, quibus ille mirabili facilitate, totam multitudinem sibi commissam gubernaret : ita etiam Christus secundi ordinis viros adjunxit Episcopis, hoc est, Presbyteros, quibus mediantibus in partem sollicitudinis Episcoporum vocatis, facilitate optima plebes Ecclesiarum gubernarentur : sicut in Ordinario Episcoporum continetur, quando consecrantur Presbyteri.

Haec inducta sunt propter hujus libri divisionem, ut sciatur de intentionibus Glossarum esse extracta. Hic enim post perfectionem ordinis Apostolici sive Episcopalis, agit de perfectione ordinis Sacerdotalis, sive Presbyteralis.

Dividitur autem haec pars in duas partes : in quarum prima ponit omnia quae pertinent ad doctrinam discipulorum. Quia autem per doctrinam quidam vocantur et approbantur ut electi, et quidam rejiciuntur et reprobantur ut 1 damnandi : ideo in secunda parte causas ostendit justae electionis, et justae reprobationis : et haec pars incipit in capitulo XV.

Adhuc pars prior in tres dividitur : in quarum priori docet facienda, et cavenda : in secunda ad observationem illorum inducit exempla plurima : et haec incipit ibi, cap. XIII. Quia autem om nis doctrina finem habet conversionis ad Christum, ideo in capite XIV docet modum conversionis ad ipsum.

Adhuc autem prima harum in duas

dividitur : in prima enim docet facienda : ei in secunda, cap. XII, docet cavanda.

Cum autem omnis instructio Christi sit in sermone, virtutem et potestatem habente : ideo in prima parte inducuntur duo capita, quorum primum est de instruetione : secundum autem de virtutis et potestatis, in qua signa fiunt, origine.

Istud autem caput dividitur in duas partes, in quarum prima ponitur modus electionis, missionis, et informationis discipulorum : in secunda autem relatio revertentium, et confirmatio, et instructio eorumdem.

In priori istarum dicuntur tria : scilicet, modus missionis, necessitas legationis, et instructio operis.

Duo autem dicit in primo : designationem mittendorum, et missionem.

De designatione dicit quinque : continuationem historiae, designationem, designantis auctoritatem, designatorum ab Apostolis distinctionem, et designalorum numerum.

De continuatione dicit :

" Post haec autem. "

Hic " post " non notat ordinem temporis, sed potestatis. Post potestatem enim Episcopalem est potestas ordinis Presbyteralis : quia Presbyteri constituuntur ab Episcopis, et vocantur in partem sollicitudinis eorum : et correctio eorum spectat ad Episcopos. Ad Titum, I, 5 : Hujus rei gratia reliqui te Cretae, ut ea quae desunt corrigas, et constituas per civitates Presbyteros, sicut et ego iibi disposui. Hoc expresse dicitur in praefatione, quam dicit Episcopus in ordinatione Presbyterorum.

Hoc igitur notat, cum dicit: " Post haec autem "

" Designavit, "

Hoc est, signo sanctitatis notorio expressit. Ad litum, 1, 5 et 6 : Constituas. . Presbyteros,. . si quis sine crimine est. Exod. XVIN, 21 et seq. : Provide de omni plebe viros potentes et timentes Deum, in quibus sit veritas, et qui oderint acaritiam : et constitue ex eis lribunos, et centuriones, et quinquagenarios, et decanos, qui judicent populum omni tempore : quidquid autem majus fuerit, referant ad te, et ipsi minora tanlummodo judicent: leviusque sit tibi, partito in alios onere. Et si hoc feceris, implebis imperium Domini, et praecepta ejus poteris sustentare. Numer. XI, 16 et 17 : Congrega mihi septuaginta viros de senibus Israel, quos tu nosti quod senes populi sint ac magistri : et duces eos ad ostium tabernaculi foederis, faciesque ibi stare tecum : ut descendam, et loquar tibi, et auferam de spiritu tuo, tradamque eis, ut sustentent tecum onus populi, et non tu solus graueris. Sic ergo conversatione sanctitatis istos designavit : hoc enim signo debet eligi Presbyter : et ideo de conversatione Presbyteri examinatur, quando recipit ordinem, an dignus et justus sit.

" Dominus). "

Ecce designantis auctoritas. In Domini enim est potestate, quemlibet in ordine gradus sui collocare. Psal. xlvn, 14 : Distribuite gradus ejus, ut enarretis in progenie allera. Ezechiel. xl, 31, et passim, Octo gradibus ascendebatur ad templum, hoc est, ordinibus ecclesiasticis Janitorum, Exorcistarum, Lectorum, Acolythorum sive Ceroferariorum, Subdiaconorum, Diaconorum, Presbyterorum, et Episcoporum. Janitorum, qui introducendos introducant : Exorcistarum, qui Daemones arceant: Lectorum, qui Prophetias ad intellectum distin- guant : Ceroferariorum, qui lumen visibile et invisibile fidelibus praeferant : Subdiaconorum, qui corpori mystico in hostiis offerendis subserviant : Diaconorum, qui Presbyteris in hostiis oblatis et populo communicandis serviant : Presbyterorum, qui curam corporis veri et mystici agant: Episcoporum, qui medii inter Deum et populum existant. Hi omnes gradus in manu Domini sunt, ad statuendum et destituendum prout volunt : et ideo ipse est sponsus Ecclesiae, sicut dicitur, Joan. iii, 29. Et omnes alii sunt Paranymphi, hoc est, sponsi custodes. Luc. xii, 36 : Vos similes hominibus exspectantibus dominum suum, quando revertatur a nuptiis.

" Et alios. "

: Ecce ordinis istorum ab Episcopis et Apostolis distinctio : isti enim dant Spiritum sanctum ad esse spirituale in Baptismo, et Paenitentia, et Extrema unetione : et Eucharistiam dant ad illius esse vegetationem. Episcopi autem dant Spiritum sanctum ad robur in Confirmatione per manus impositionem, et coniiciunt chrisma, per quod, ut dicit Dionysius in Ecclesiastica hierarchia, " omnis completur sanctitas. " Act. XX, 28 : Attendite vobis, et unicerso gregi, in quo vos Spiritus sanctus posuit Episcopos regere Ecclesiam Dei, quam acquisivit sanguine suo.

" Septuaginta duos. "

Hujus numeri ratio jam habita est : quia septies duodecim faciunt septuaginta duo. Senarius autem significat perfectionem operis : duodenarius vero universitatem praemiorum beatitudinis. Et sic perfectio operis ducta in perfectionem beatitudinis, complet numerum istius Ecclesiastici ordinis. Sunt eliam septuaginta duae linguae nationum, qui- bus est praedicandum : et septuaginta duo duces praecesserunt in figura veteris legis. Septuaginta etiam fuit numerus annorum redemptionis captivitatis, quibus duo addunlur, propter duo mandata dilectionis : ut septem dona sancti Spiritus ducantur in decem mandata decalogi : et haec omnia duobus informentur mandatis dilectionis : et per illa constituitur quilibet digne in gradu ecclesiasticae potestatis. Supra etiam dictum est, quod in tribus diebus naturalibus septuaginta duae horae continentur : triginta sex horae lucis, et triginta sex horae tenebrarum, ut per arma lucis expellantur opera tenebrarum nostrarum. Ut dicamus : " Nox sicut dies illuminabitur, et nox illuminatio mea in deliciis meis : " et hujus lucis sol Christus est, horae Apostoli unius diei, tres dies in confessione Trinitatis vel trium in Christo substantiarum. Septuaginta duae horae sunt gradus septuaginta duorum Presbyterorum.