N.11

Et apparuerunt. Hic agit de generatione aquarum, quae ex aliquibus principiis emanant, quae fontes dicuntur, ex quibus est omnis generatio aquarum.

Hi autem dupliciter generantur. Aliquando ex causa consueta et naturali: sicut cum vapores super terram elevantur, et ex hac elevatione infrigidantur superius, et descendunt et fiunt pluviae: ita etiam ex calore terrae interius, et quando vapores non exeunt, congregantur et resolvuntur in aquam, et fiunt fontes aquarum. Sicut pluviae generantur in aere, ita fontes in terra; et ideo circa montes a quibus vapores non exeunt, fiunt fontes. Et hoc est quod dicit, apparuerunt fontes aquarum. Aliquando generantur fontes ex subversione terrae ex terraemotu, ex cujus commotione apparent venae aquae in profundo terrae submersae; et ideo dicit, et revelata sunt fundamenta orbis terrarum. Philosophus. Subversio est a vento intus incluso, sicut ventus in aere commovet aerem. Sed quando retinetur ventus fit terraemotus: et uterque ventus videtur ira dei.

Et ideo dicit facta per terram, sicut terraemotum.

Mystice secundum spirituales effectus: et sicut supra ostensum est mysterium incarnationis signans ipsam incarnationem per quam descendit, et ascensionem; ita hic designantur ea quae secuta sunt post. Primo ergo ostendit ejus occultationem. Secundo ecclesiae congregationem, ibi, in circuitu ejus. Tertio apostolorum praedicationem, ibi, tenebrosa aqua. Quantum ad primum dicit, posuit tenebras. Glossa distinguit quadrupliciter tenebras.

Primo humanitatem: Ezech. 32: solem nube tegam.

Isa. 45: vere tu es deus absconditus. Secundo species sacramentales, sicut baptismus, et alia sacramenta, in quibus divina virtus operatur secrete.

Tertio latuit in fide fidelium: 2 Cor. 5: quamdiu sumus in corpore, peregrinamur a domino.

Quarto latenter operatur aliquid per malos, qui sunt tenebrae: jo. 1: lux in tenebris lucet, et tenebrae eam non comprehenderunt. Aliquando mali permittuntur aliquid facere contra sanctos; sed his tenebris existentibus, tabernaculum ejus, idest ecclesia, est in circuitu ejus: Ps. 45: sanctificavit tabernaculum suum altissimus: apo. 21: ecce tabernaculum dei cum hominibus etc. Per fidem et caritatem, inquantum sibi inhaerent tamquam medio, qui eis aequaliter favet, ut dicit Glossa. Tenebrosa aqua in nubibus aeris. Hic agit de praedicatione apostolorum.

Et primo ponit qualitatem praedicationis. Secundo conditionem praedicantium, ibi, nubes. Tertio praedicationis effectum, apparuerunt fontes aquarum.

Dicit ergo, tenebrosa aqua, idest doctrina, in nubibus, idest in prophetis et praedicatoribus. Hos vocat nubes, quia a terrenis elevati in nubibus compluunt verbum dei: isa. 60: qui sunt isti qui ut nubes volant etc.. Et 45: rorate caeli desuper, et nubes pluant justum. Vel dicit, in nubibus aeris, idest apostolis elevatis a terra: isa. 5: mandabo nubibus ne pluant super eam imbrem. Et dicuntur apostoli aqua tenebrosa in comparatione ad fulgorem, idest christum, qui apparebit videntibus eum; 1 Cor. 13: videmus nunc per speculum in aenigmate, tunc autem facie ad faciem. Vel aliter, et sic punctetur: tenebrosa aqua in nubibus aeris: prae fulgore in conspectu ejus nubes transierunt: postea sequitur, grando et carbones ignis etc.. Et distinguitur duplex doctrina: scilicet prophetarum, et haec est obscura, quia velamen habet, ut dicitur 2 Cor. 3: usque in hodiernum diem idipsum velamen in lectione veteris testamenti manet non revelatum, quoniam in christo evacuatur. Ideo dicitur, tenebrosa aqua in prophetis, idest doctrina. Sed doctrina novi testamenti est clara; et ideo dicit, prae fulgore; tota est una dictio, idest fulgida quia, ut dicitur Eph. 3: aliis in generationibus non est agnitum: Ps. 147: non fecit taliter omni nationi. Consequenter agit de ipsis doctoribus, et comparantur nubibus, sagittis et fulgoribus: nubibus pro praedicatoribus.

Et dicit tria. Primo eorum transitum; nubes. Qualitatem praedicationis, grando et carbones ignis. Auctoritatem praedicandi, intonuit.

Nubes, idest apostoli, transierunt, de Judaeis ad gentes: job. 37: nubes spargunt lumen suum, quae lustrant per circuitum. Act. 13: vobis oportebat primum loqui verbum dei; sed quia etc.. Grando nocet multum fructibus et floribus, et eorum praedicatio fuit quasi grando comminationis. Et carbones ignis, idest verba inflammantia; et auctoritas, quia dominus per eos loquebatur. Unde, intonuit de caelo dominus, idest ipsis apostolis intonuit verba comminationis, Matth. 10: non enim vos estis qui loquimini sed spiritus patris vestri qui loquitur in vobis etc.. Et altissimus dedit vocem suam, scilicet mansuetudinis inflammando: jac. 1: in mansuetudine suscipite insitum verbum etc.. Et primo sequitur verbum, grando, ex secundo, carbones ignis. Vel aliter, intonuit, super christum: joan. 12: venit vox de caelo dicens: et clarificavi, et iterum clarificabo; dicebat turba quae audiebat tonitruum factum esse. Et altissimus dedit vocem suam, in transfiguratione. Luc. 3: hic est filius meus dilectus. Misit sagittas. Comparantur hic isti doctores sagittis propter fervorem spiritus sancti in eis: isa. 49: posuit me quasi sagittam electam. Et 27: qui egredientur impetu a Jacob, et implebunt faciem orbis semine.

Et dissipavit eos, quia aliis odor vitae in vitam, aliis fuerunt odor mortis in mortem. 2 Cor. 2: fulgura multiplicavit. Haec dicit propter claritatem miraculorum: job. 38: numquid mittes fulgura et ibunt et reverentia dicent tibi, adsumus.

Et conturbavit eos, idest fecit eos obstupescere Act. 3, dicitur de miraculo Petri, quod repleti sunt omnes stupore et extasi in eo quod contigerat.

Apparuerunt fontes. Hic ponitur effectus praedicationis.

Et primo ponitur effectus. Secundo principium, ab increpatione. Et est duplex effectus. Unus ostenditur cum dicit, apparuerunt fontes aquarum, idest documenta sapientiae: isa. 41: aperiam in supinis collibus flumina, et in medio camporum fontes: ponam desertum in stagna aquarum, et terram inviam in rivos aquarum. Item 12: haurietis aquas in gaudio de fontibus salvatoris.

Vel dona spiritus sancti: Zach. 13: erit fons patens domui David et habitatoribus hierusalem, in ablutionem peccatoris et menstruatae.

Alius effectus ponitur cum dicit, revelata sunt fundamenta: scilicet sancti patriarchae, supra quos fides nostra fundata est; quia quod in eis dictum vel factum est figuraliter, revelatum est per apostolos. Principium autem horum est, quando christus incoepit increpare Matth. 4: poenitentiam agite; appropinquavit etc.. Luc. 13: nisi poenitentiam egeritis, omnes simul peribitis. Ab inspiratione spiritus irae tuae, quando inspiravit quod omnes turbaremur contra peccata.