152

διΐστανται γάρ ἐξ αὐτοῦ πᾶσαι πράξεις ἀνθρώπων, καί αὗται μέν αἱ παρ᾿ ἡμῶν ἐκπληρούμεναι πράξεις τό καθ᾿ ἡμᾶς πρός τούς λοιπούς ζῶντας ἐν πονηρίᾳ φῶς λέγονται πρός τά καλά κἀκείνους ὁδηγοῦσαι καί, ὅπερ ἔστιν ἐν ἐμοί σκότος καί ἐκτυφλοῖ με, φῶς τῷ πλησίον γίνεται καί τοῖς ὁρῶσι λάμπει. Καί ἵνα μή παράδοξα ὑποπτευθῶ σοι λέγειν, ἄκουσον, καί λαλήσω σοι αἰνίγματος τήν λύσιν˙ νηστεύω ἴσως διά σέ, ἵνα φανῶ νηστεύων, καί τοῦτο κέντρον μέν ἐμοῦ τοῖς ὀφθαλμοῖς ὑπάρχει καί ὡς δοκός ἐμπέπηκται μέσον ἐν τούτοις πάντως˙ σύ δέ φωτίζῃ βλέπων με, εἰ μή με κατακρίνῃς, ἀλλ᾿ εἶ μεμφόμενος σαυτόν ὡς γαστρίμαργον πάντως˙ πρός γάρ ἐγκράτειαν γαστρός καθοδηγῇ ἐκ τούτου καί τῆς τρυφῆς ὑπερορᾷν προφανῶς ἐκμανθάνεις. Πάλιν ἐγώ ἐνδέδυμαι εὐτελῆ καί ῥακώδη καί μονοχίτων ἐν παντί περιπατῶν νομίζω δόξαν ἐκ τῶν ὁρώντων με καί ἔπαινον θηρᾶσθαι καί ὡς ἀπόστολος αὐτοῖς ἄλλος νέος ὁρᾶσθαι, καί τοῦτο γίνεται ἐμοί πάσης αἴτιον βλάβης καί σκότος ὄντως καί παχύ νέφος ἐν τῇ ψυχῇ μου˙ τούς δέ ὁρῶντάς με λαούς φωτίζει καί διδάσκει ὑπερφρονεῖν καλλωπισμοῦ, ὑπερφρονεῖν καί πλούτου καί εὐτελοῦς ἀντέχεσθαι καί τραχείας ἐσθῆτος, (272) ὅπερ καί ἔστιν ἀληθῶς ἔνδυμα ἀποστόλων. Οὕτως καί πᾶσαι αἱ λοιπαί τῶν ἀρετῶν γε πράξεις πράξεις εἰσίν ἐκτός φωτός, ἔργα ἀκτῖνος δίχα, ὁμοῦ γάρ συναγόμεναι πᾶσαι, ὥσπερ προεῖπον, καί εἰς τό ἕν γινόμεναι αἱ ἐνάρετοι πράξεις, εἴπερ καί ἔστι δυνατόν ἐν ἀνθρώπῳ γενέσθαι, λαμπάδι ἐξωμοίωνται φωτός ἐστερημένῃ. Ὡς γάρ οὐκ ἔστι λέγεσθαι πῦρ τούς καρβῶνας μόνους, ἀλλ᾿ οὐδέ πάλιν ἄνθρακας οὐδέ φλόγα τά ξύλα, οὕτως οὐ πίστις ἅπασα, οὐκ ἔργα οὐδέ πράξεις, οὐκ ἐντολῶν ἐκπλήρωσις πῦρ, φλόξ ἤ φῶς τό θεῖον εἰσίν ἄξια λέγεσθαι, οὐ γάρ εἰσι τῷ ὄντι, ἀλλ᾿ ὅτι δέξασθαι τό πῦρ, τῷ φωτί τε ἐγγίσαι καί ἀναφθῆναι δύναται ἀπορρήτῳ ἑνώσει, τοῦτο ὑπάρχει ἀρετῶν ἔπαινός τε καί κλέος. Καί διά τοῦτο ἄσκησις πᾶσα καί πᾶσαι πράξεις ἐπιτελοῦνται παρ᾿ ἡμῶν, ἵνα φωτός τοῦ θείου ὥσπερ λαμπάς μετάσχωμεν, ὡς ἕν κηρίον πάσας προβαλλομένης τῆς ψυχῆς φωτί τῷ ἀπροσίτῳ˙ μᾶλλον δέ ὥσπερ πάπυρος ἐμβάπτεται κηρίῳ, οὕτω ψυχή ταῖς ἀρεταῖς ἁπάσαις πιανθεῖσα ὅλη ἀνάψει ἐξ αὐτοῦ, ὅσον ὁρᾶν ἰσχύσει, ὅσον ἐν οἴκῳ τε αὐτῆς εἰσαγαγεῖν χωρήσει, καί τότε φωτιζόμεναι αἱ ἀρεταί ὡς θείῳ φωτί συγκοινωνήσασαι φῶς καί αὐταί καλοῦνται,