MEDIOLANEN. 153

quaestio autem eo pacto proponitur, ut ex principiis iuris moralisve doctrinae, tanquam adhuc speculative dubia, de- finienda videatur, iubeorque ipse meum consilium aperire, exponam breviter quod mihi videor ex communi doctorum sententia posse colligere.

Itaque quod spectat ad beneficiarios ; ratio dubitandi, si quid video, nequit esse, quia ipsi tenentur pro fundatoribus beneficiorum, officium, in eorundem suffragium, recitare. Obligatio huiusmodi nulla est sive ex lege aut voluntate fundatorum, sive ex lege Ecclesiae. Et sane fundatores ne obligationem quidem recitandi officii imposuerunt. « Obli- gatio recitandi divinum Officium imposita est solum ab Ecclesia beneficiariis, ut cum aliis probat Suarez De Re- lig, tr. 4, I. 4, c. 48 ». Ita Lugo Resp. Mor. I. 5, dub. 5, n. 11. « Fundatores beneficiorum, ait Filliuccius tr. 23, n. 137, non reperiuntur obligasse ad Horas canonicas ». S. Thomas quodl. 1, a. 13, quaerit : « an habens duas ec- clesias (duo beneficia) teneatur utriusque officium dicere ». Porro si obligatio recitandi Officii esset ex lege fundatorum, qui in suum suffragium iusserunt dici, posse saltem videri, habentem duo beneficia, bis in die debere officium dicere. At S. Thomas, inter obiectiones, quas praemittit, ne me- morat quidem hoc argumentum. Respondet autem negative et perpendatur principium resolutionis : « Qui in aliqua ec- clesia praebendam accepit, duobus obligatur, scilicet Deo, ut ei debitas laudes exsolvat pro suis beneficiis, et Eccle- siae, a qua accipit sumptus ». De fundatoribus dicitur nihil. Veteres profecto nonnulli, quos refert Azor Inst. mor. I. 10 De horis canonicis c. 4, censuerunt, beneficiarios teneri iure naturali preces horarias recitare, ut satisfaciant iis qui beneficiorum reditus reliquerunt. Verum hanc non esse obli- gationem ex iustitia propter legem fundatorum hoc pacto instituentium beneficia, vel ex eo patet quod iidem docto- res sub disiunctiva loquantur, debere divinum officium per- solvere vel saltem aliquas preces recitare. Atque ita resol-