PARTICULA IV.

An notitia et amor boni, et exstasis ejusdem, et zelus, impressa sint omnibus per naturam, sicut videntur dicere Dionysius et Ierotheus ?

Quarto quaeritur, An notitia et amor boni, et exstasis ejusdem, et zelus, impressa sint omnibus per naturam, sicut videntur dicere Dionysius et Ierotheus ?

Et videtur, quod sic.

1. Dicit enim sic Dionysius in libro de Divinis nominibus : " Omnibus igitur pulchrum est et bonum et delectabile et amabile et diligibile, et propter ipsum et ipsius gratia, et minora meliora convertendo se ad ea amant: et communicative sive sociative ordinatata amant coordinata, et meliora minora amant provisive, et ipsa singula seipsa contentive amant, et omnia pulchrum et bonum desiderantia faciunt et volunt omnia quaecumque faciunt et volunt . " Ergo omnibus amor summi boni impressus est.

2. Adhuc, Augustinus in libro secundo de Libero arbitrio: " Antequam boni simus, impressa est nobis notio bonitatis, per quam sine ulla dubitatione scimus nos esse velle bonos. " Ergo videtur, quod etiam malis amor boni impressus est.

3. Adhuc, Boetius in Consolatione philosophiae: " Omnes homines boni et mali indiscreta intentione ad bonum pervenire nituntur. " Sed nullus nititur

ad hoc indiscreta intentione, nisi quod insertum est per naturam. Notio ergo et amor boni omnibus inserta sunt per naturam,

4. Similiter, Objicitur de exstasi sive extrapositione. Dicit enim Dionysius: " Est autem et exstasim faciens divinus amor, non dimittens suipsorum amatores esse, sed amatorum. "

5. Quaeritur etiam ulterius de zelo. Secundum Dionysium enim, " zelus est fortis amor cum indignatione contrarii. " Hoc enim facit bonum et summum bonum maxime. Hoc enim in se trahit desiderium, et sic facit amorem. Hoc non sinit idem remanere in seipso, sed uniuscujusque amantis affectum extra amantem transponi in amatum, et sic facit exstasim. Et inducit illud Apostoli ad Galat, ii, 20, ubi Paulus exstasim passus et in amatum totus transpositus dicit: Vivo autem, jam non ego: vivit vero in me Christus, Zelus etiam qui est fortis amor cum indignatione contrarii, Canticorum, viii, 6, exprimitur: Fortis est ut mors dilectio, dura sicut infernus aemulatio.

Ejusdem enim moris est secundum Philosophum in Topicis et Ethicis, fortiter condescendere ad amicum, et fortiter indignari inimico sive contrario.

Idem accipitur ex verbis Ierothei, quae Dionysius ponit sic dicens: " Amorem sive divinum, sive angelicum, sive intellectualem, sive animalem, sive naturalem dicamus, unitivam quamdam et concretivam intelligemus virtutem, superiora quidem moventem ad providentiam minus habentium, coordinata autem rursus ad communicativam alternam habitudinem, in extremis vero subjecta ad meliorum et superpositorum conversionem. " Ex hoc accipitur, quod amor omnibus impressus est et superioribus, et mediis, et inferioribus: et quod ille amor exstasim facit in omnibus et zelum: et exstasim in hoc, quod transponit unum in alterum, zelum autem in hoc, quod fortiter facit pendere ad amatum.

6. Adhuc, Maximus Episcopus: " Amor est connexio et vinculum quo omnium rerum universalitas ineffabili amicitia insolubilique unitate constat. " Ex quo accipitur, quod amor quo omnia bonum desiderant, naturaliter impressus est omnibus.

7. Adhuc, Joannes Episcopus: " Amor est naturalis motus omnium rerum quae in motu sunt, finis quietus et statio, ultra quem nullus creaturae progreditur motus. " Cum ergo creatura moveatur in bonum, et propter illud agat quidquid agit, oportet quod amor boni impressus sit omnibus per naturam.

In contrarium hujus esse videtur quod dicitur, I ad Corinth, xv, 34, quod ignorantiam Dei quidam habent. Et si habent ignorantiam Dei, habent ignorantiam summi boni. Et quod ignoratur, amari non potest. Non ergo per naturam amor summi boni impressus est omnibus: quia quod per naturam impressum est, numquam naturam derelinquit nisi corrumpatur.

Solutio. Dicendum ad primam partem hujus particulae, quod sicut in motibus necesse est esse aliquod primum movens immobile, quod per virtutem et formam in omnibus est secundis moventibus et motis, et in ultimis quae sunt mota tantum: et sicut est in intelligibilibus, quod primum intelligendi principium, quod est intellectus divinus, per lumen suum necesse est esse in secundo, quod est principium intelligendi appropriatum, et in ultimo quod conclusio intellectus est: ita est in motu desiderii, quod necesse est esse bonum unum quod principium omnis boni est, et quod per imaginem summi boni in omni bono movet, et in desiderio et in appetitu est sicut in moto tantum: cujus motus secundum quod motus actus est moventis, est in eo quod movetur ab ipso: secundum autem quod est in moto, et est actus moti,

actus ille amor est naturalis secundum Dionysium et Ierotheum. Et secundum quod idem amor convertit et transponit amans in amatum, facit exstasim: secundum autem quod actus primi moventis totum obtinet et intra vires suas violenter tenet desiderium amantis, facit zelum. Unde exstasis et zelus effectus amoris sunt. Et ideo conceditur, quod haec per naturam impressa sunt omnibus: intellectualibus quidem et rationalibus secundum appetitum cognitivum, sensibilibus autem secundum sensibilem, vitalibus secundum vitalem, et existentibus secundum naturalem, et non existentibus sive privativis secundum quod habent ad bonum et pulchrum aptitudinem. Et hoc intendunt Dionysius et Ierotheus et Maximus Episcopus. Propter hoc oportet, quod notitia et amor boni omnibus impressa sint per sensum et appetitum naturalem eo modo secundum quod sensum naturalem definit Isaac in libro de Elementis dicens, quod " plantae sensus naturales habent non animales, quibus percipiunt, non quibus dijudicant convenientiam alimenti. " Nisi enim perciperent naturali sensu suavitatem et convenientiam summi boni, non moverentur ad ipsum: quia dicit Aristoteles in III de Anima, quod " non fit motus, nisi fiat nuntium ei quod movetur de eo quod movendum est. "

Ad id quod objicitur in contrarium, dicendum quod est ignorantia secundum sensum cognitionis, qui est dijudicativus sensibilium et scibilium, et secundum Damascenum est sensus consiliativus et electivus vel aestimativus. Et secundum hunc modum multi ignorant quid sit summum bonum et quid Deus, propter opiniones erroneas quae sunt in ipsis.

Et est ignorantia secundum sensum naturalem. De quo dicit Augustinus in libro secundo de Libero arbitrio, quod " habens in erronea opinione non esse, habet quietum esse in sensu, qui non est nisi perceptio naturalis ejus ad quod secundum naturam movetur. " Et hoc sensu nihil est quod ignoret summum bonum, quin percipiat ipsum vel in se, vel in typo ipsius, vel (ut dicit Dionysius) in aliqua ipsius obscura resonantia. Et sic solvitur a Boetio in Consolatione philosophiae, quod multi objiciunt, dicentes, quod si omnia ad bonum contendunt, et propter illud agunt quidquid agunt, et ad bonum naturaliter sunt: omnis autem actus et voluntas et appetitus cum contendit ad hoc quod naturaliter est, rectus est: tunc voluntas omnis et omnis appetitus et omnis actus recta sunt: quod manifeste falsum est. Omnia enim quae appetunt appetitu et sensu naturali, bona et recta sunt: quae autem sensu et appetitu consiliativo et electivo, aliquando sunt recta, aliquando non recta. Justi enim consilio recto quaerunt summum bonum officio virtutum: mali autem decepti vanitate cupiditatum, quaerunt summum bonum ubi non est, in divitiis, deliciis, et honoribus dignitatum.

Et per hoc patet solutio ad totum.