CAPUT XXX.

Maria domus.

Domus sapientiae, de qua, Proverb.IX, 1 : Sapientia aedificavit sibi domum, excidit columnas septem, etc. Hodie erectum est hoc aedificium, quod commendatur primo ab artifice, ubi dicitur sapien-tia quae est omnium artifex, sicut dicitur, Sapient.VIII.21. Secundo, a fine ubi dicitur aedificavit, scilicet ut ibi habitaret. Tertio,a forma,vel specie, vel architectura, ubi dicitur, domum. Quarto, a studiosi

tale vel diligentia, ubi dicitur, excidii. Quinto, a robore aedificii vel distinctione: unde, columnas septeni. Igitur artifex sapientia quae commendatur a tribus, scilicet quod omnia fecit. Unde, Sapient. vii, 21 et 22 : Omnium enim artifex sapientia. Omnia portat. Unde sequitur : Omnem habens virtutem. Omnia videt. Unde sequitur : Omnia prospiciens. Inter omnia hujus artificis opera Maria speciale est opus, de quo dicitur, Eccli. xlii, 16 : Gloria Domini plenum est opus ejus. Quam ad hoc fecit, ut quod de priori artificio fuerat deformatum, per eam reformaretur. Hic enim artifex primo condiderat angelicam naturam, quae in parte ceciderat, et humanam, quae corrupta erat, et corpoream inferiorem, quae peccato hominis fuerat pejorata. Sed ad haec omnia fecit Deus Mariam, cujus fructu angelica natura repararetur, juxta illud Psalmi CIX, 6 : Implebit ruinas. Humana renovaretur : unde, Apocal. XXI, 5 : Ecce nova facio omnia. Inferior a servitute liberaretur : unde, ad Roman. viii, 21 : Ipsa creatura liberabitur a servitute corruptionis in libertatem gloriae filiorum Dei,

aedificavit igitur, sed sibi : nam eam solus habuit, qui construxit eam et aedificavit. Unde dicit, Cantic. II,16 : Dilectus meus mihi, et ego illi. Et, Cantic.VII, 10: Ego dilecto meo, et ad me conversio ejus, Sed numquid tantum sibi ? Ad hoc notandum, quod prius aedificaverat Angelis caelum, et hoc est domus gloriae. Luc. ii, 14 : Gloria in altissimis Deo. Daemonibus et damnatis hominibus infernum, et hic domus justitiae. Hominibus lapsis mundum, qui est carcer miseriae. Genes. III, 23 : Et emisit Adam Dominus Deus de paradiso voluptatis, ut operaretur terram de qua sumptus est. Idem tamen carcer patria est bestiarum. Pisces etiam posuerat in aquis, aves in aere, stellas in firmamento : quia prius hospitata fuerat caetera, nunc proprio sibi intendit hospitio. Ideo dicitur : Sapientia aedificavit sibi domum . Et numquid tantum sibi ? Vere domum sibi soli in qua solus habitaret, sed tamen Angelis data est in restaurationem,hominibus et naturae nostrae in reparationem, inferiori creaturae in liberationem, sibi in matrem, daemonibus in hostem, detentis in limbo in ereptionem. Siquidem dum a principio ceciderant Angeli, natura erat corrupta, Deus offensus, diabolus victor. Sed per eam innocentia reparatur, vita angelica adducitur, Deus homini pacificatur et unitur, diabolus vincitur et conteritur. Genes. iii, 15 : Ipsa conteret caput tuum, etc.

Sapientia igitur aedificavit sibi domum. Siquidem amissae erant animae, quae oh nihil aliud factae erant, nisi ut essent habitatio sapientiae : et hoc si manerent sanctae. Unde de sapientia dicitur, Sapient.VII, 27 : Per nationes in animas sanctas se transfert. Sed quia dirutae erant et omnes peccando vacillaverant, unde, ad Roman, iii, 28 : Omnes enim peccaverunt, etc, ideo domum istam tam solidam aedificavit et fortem, quod nullo modo potuit vacillare.

Ideo sequitur : Excidit columnas septem, scilicet ad. eam sustentandam. Unde dicit alibi : Ego confirmavi columnas ejus . Excidit, id est, de lapidina vel massa totius humanae naturae abstraxit et separavit. Vel, excidit, id est, apte paravit et quasi dolavit. Vel, excidii per virginitatem, paupertatem, et humilitatem. A concupiscentia carnis per primum quod est virginitas. A concupiscentia oculorum per secundum quod est paupertas. A superbia vitae per tertium quod est humilitas. Omne enim quod est in mundo , etc. Vel, excidit, id est, ab amore mundi separavit : quia virtutes ejus purissimae omnimoda puritate.

Columnas septem. Hoc potest exponi de septem generibus columnarum in bono positarum, de quibus legitur in Scriptura, invenitur columna ferrea . Item, columnae marmoreae . Item, columnae aereae quas finxit Hiram . Item, columnae aureae, super bases argenteas . Item, columnae argenteae, de ferculo Salomonis . Item, columna nubis . Item, columna ignis . (Quaere auctoritates integras in dictis capitulis). In his septem generibus columnarum ostenduntur septem genera virtutum, quibus fulcivit domum istam Christus sapientissimus architectus.

Columnae ferreae, fortitudo. Unde de Maria dicitur : Accinxit fortitudine lumbos suos . Ferrum domat omnia metalla, sicut dicitur, Daniel.II, 40. Videbat Salomon primam mulierem nimis fuisse debilem, quae ad primum flatum serpentis corruerat, et conquerebatur, dicens : Mulierem fortem quis inveniet ? Et attendens ad Mariam dicebat : Accinxit fortitudine lumbos suos . Item, Fortitudo ei decor indumentum ejus .

Marmoreae, castitas, quae est alabastrum frigidum et candidum, frigidum a concupiscentia, candidum a virginitate. Et hae columnae dicuntur duae propter duplicem castitatem. Sed ferrea ponitur singulariter, ut intelligatur . spiritualis fortitudo Domini, et excludatur carnalis fortitudo dissimilis priori. Jerem, xxiii, 10 : Factus est cursus eorum malus, et fortitudo eorum dissimilis. Sed Maria fuit casta mente et corpore, et fortis in spiritu.

aereae, humilitas : quia aes vile metallum satis, et veras humilis amat vilipendi , non humilis praedicari. Et est aes

durabile metallum, et vix umquam corrumpitur. Si primus .AngeIus humilitatem habuisset, numquam corruptus fuisset. Hae fuerunt duae propter duplicem humilitatem, et erant ante templum ita ut ante ipsas ingrederetur in templum. Sic humilitate introducitur in caelum, et superbia dejicitur a caelo. Unde dicitur Lucifero, l.sa. xlv, 12 : Corruisti in terram, etc, Unde cum gloriarentur discipuli de subjectione daemoniorum, respondit Christus : ''Videbam satanam sicut fulgur de caelo cadentem .

Argenteae, fides : hae plures erant non tantum duae, propter multos fidei articulos. Argenteae : quia fides sumitur ex sacra Scriptura, quae est argentum igne exanimatum. Et Mariae dicitur : Beata quae credidisti ,etc.

Aureae, sapientia Virginis, qua in Deo delectabatur. Et hae duae : unde dicuntur pedes firmi, quia sapientia speculatur et delectatur : ideo dicitur deliciis affluens, et, innixa super dilectum suum .

Nubis et ignis. Prima, paupertas a terra elevata et obscura, tamen rore gratiae plena. Isa. lxvi, 2 : Ad quem respiciam, nisi ad pauperculum ? Ideo elevata, ut Dei. Filio uniretur. Et haec protegebat a sole :. quia humilis Maria a . superbia defendit oratione et exemplo, de qua superbia dicitur, Job, XXXI, 26 : Si vidi solem. Sed divitiae pariunt superbiam : unde dicuntur superbae ab effectu. Ignis, charitas. Ignem veni mittere in terram , etc. Hic protegebat in nocte : quia charitas in adversitate defendit, quoniam patiens est et benigna. Cantic. VIII,7: Aquae multae non potuerunt exstinguere charitatem, etc. Et junguntur columna ignis et nubis : quia recte.

conjungitur paupertas charitati, et e converso : quia quanto amantur aeterna, tanto minus terrena, et e converso. Similiter fides et sapientia quae sunt columnae argenteae et aureae eamdem sequuntur regulam, scilicet Scripturam. Unde dicuntur argenteae et fundatae super bases aureas. Similiter marmoreae, et aereae, castitas et humilitas. Pulcherrima conjunctio horum duorum, sicut dicit beatus Bernardus. Fortitudo stat solitaria tamquam omnium fulcimentum. Isa. lii, 1 : Consurge, consurge, induere fortitudine tua, Sion !

Aliter totum : Sapientia aedificavit sibi domum, etc. Filius Dei dicitur sapientia quasi sapida scientia : quia ipse solus scitur cum sapore, nec umquam vere scitur absque sapore : nam Deum non novit cui Deus non sapit. Ideo dicitur : Gustate et videte , etc. Quasi dicatur : Accedite ad. gustum, et illuminabimini ad visum. In gustu ejus sapor dulcedinis aeternae, in visu splendor scientiae, et in his duobus consistit sapientia, id est, sapida scientia, quae non potest esse sapida nisi circa ipsum, nec insipida circa ipsum. De hac sapientia dicitur Patri : Omnia in sapientia fecisti , quia omnia per ipsum facta sunt .

Sequitur : aedificavit sibi domum, domum sibi ubi solus habitaret, sed nobis promptuarium sive cellarium plenum bonis operibus, quae spectant ad gratiam in praesenti, et eructans ex hoc vase in illud vas. Unde dicimus Christo : Replebimur in bonis domus tuae , etc. Sicut dicit Philosophus, domus est defensio in caumatibus et pluviis, Per caumata tentationes diaboli invisibiles et spirituales, per pluvias tentationes carnis continue spiritum impugnantes. Ab his defendimur quasi sub tegmine hujus domus. Unde de amatore Mariae dicitur,

Eccli.XIV, 27 : Protegetur sub tegmine illius a fervore, quasi a caumate, et in gloria ejus requiescet, quasi a pluvia. Gloria Mariae virginitas illius. Isa. IV, 6 : Et tabernaculum erit in umbraculum, etc, ut supra, de tabernaculo. Circa hoc aedificium tria principaliter sunt attendenda, scilicet materia, forma, et ornatus. Materia, aurum, et ebur, ligna Libani cedrina, et lapides de Libano, aurum et ligna cedrina et lapides allati de Libatio fuerunt materia templi. III Regum, XXII, 39, legitur de domo Achab eburnea.

In domo quae est Maria, sunt fundamenta per quadrum, scilicet quatuor cardinales. Vel, adapta de fundamentis hujus domus, ut supra de fundamentis civitatis.

Muri similiter per quadrum. Unde, Ezechiel, xl, 5 : Vidi, ei ecce murus forinsecus in circuitu domus undique. (Quaere de muris, titulo quod ipsa civitas et turris). Vel, muri angelica custodia. Parietes, virginitas et maternitas. Eccli. XIV, 25, de servo M.ariae : Requiescit juxta domum illius, et in parietibus illius figens palum, id est, affectum.

Quadratura, timor et desiderium, dolor et gaudium. De primo, Luc. i, 30 et 38 : Ne timeas, Maria. De secundo, Fiat mihi, etc, Dolor in passione. Unde, Luc ii, 35 : Tuam ipsius animam, etc Gaudium de Filii resurrectione,

Dimensiones, profundum humilitas, longum fides vel perseverans sanctitas, latum charitas, altum spei proceritas, vel excessus contemplationis.

Tigna et laquearia. Cantic.I,16 : Tigna domorum nostrarum cedrina. Haec tigna sunt membra corporalia beatae Virginis, ex quibus connexa est domus sapientiae, quae velut cedrus fuerunt peccatis incombustibilia. Sequitur : Laquearia nostra cypressima. Laquearia sunt thalami ornamenta, et designant interiora bona spiritualia, quae ad modum cypressi nulla vetustate peccati comam virtutum disposuerunt. Tigna enim sunt ad fortitudinem domus, laquearia ad decorem. Tigna ergo domorum pluraliter, scilicet corporis Christi et corporis beatae Virginis cedrina : quia corpora eorum vel corporum membra non vermescebant, vel aliquo peccato, vel aliquo motu pravo. Laquearia cypressum : quia etsi dilatabantur et grossescebant inferius ad exemplum aliorum, tendebant tamen in acutum ut cypressus, hoc est, ad illud unum quod est necessarium .

Tectum, patientia contra aeris intemperiem. Multae mansiunculas et diversoria multiplicia receptacula ad. se confugientium. Dicit enim cum Filio, Joan. VI, 37 : Et eum qui venit ad me, non ejiciam foras. Idcirco de ipsa dicit Filius, Joan. XIV, 2 : In domo Patris mei mansiones multae sunt. Hae sunt mansiunculas quas de praecepto Patris fecit verus Noe in arca, quae figurabat Mariam.

Pavimentum, de quo dicitur, II Paralip.III, 6 : Stravit Salomon pavimentum templi pretiosissimo marmore, decore multo. Per hoc pavimentum signatur humilitas Virginis semper se inclinans deorsum instar pavimenti, quae receptiva fuit virtutis et omnis specialis decoris. In hoc autem quod pavimentum factum est de marmore, signatur stabilitas humilitatis mentis virgineas, et conjunctio harum duarum virtutum pretiosissima et pulcherrima est coram Deo : et ideo dicitur pretiosissimo marmore, decore multo. Sculpturae hujus pavimenti vel picturae, exempla Patriarcharum et Prophetarum, quae omnia in se transfoiuravit, quae fuerunt, justitia Noe, fides Abrahae, obedientia Isaac, lucta Jacob, castitas Joseph, mansuetudo Moysi, patientia Job, humilitas David, sapientia

Salomonis, zelus Eliae, et hujusmodi, qui omnes quasi pavimentum fuerunt respectu hujus excellentissimi aedificii. .

Porta, fides qua Christus intravit, quae semper clausa fuit principi, id est, diabolo, qui dicitur princeps mundi . De hac porta dicitur, Ezechiel. xlvi, 1 : Erit porta clausa sex diebus in quibus opus fit: die autem sabbati aperietur : quia clausa fuit ad humanam peccati consuetudinem, sed aperta est ad inducendum nos in requiem.

Sequitur : Excidit columnas septem. Excidit, ut supra expositum est, columnas septem, quibus semper firma stetit haec domus. Hae septem columnae, septem dona Spiritus sancti, quae requieverunt in Christo quiescente in Maria, et quam numquam deseruerunt, per quae stetit firmiter et perseveranter in omni gratia et virtute. Vel, septem virtutes, tres theologicae et quatuor cardinales. Vel, septem virtutes quae possunt elici ex septem verbis ejus, de quibus legitur in Evangelio, Prima, prudentia, ibi, Quomodo fiet istud , etc. Secunda, voti firmitas, ibi, Quoniam virum non cognosco. Tertia, humilitas, ibi, Ecce ancilla Domini, Quarta, oratio vel obedientia, ibi, Fiat mihi secundum verbum tuum. Vel, septem columnae, septem illae virtutes quas Jacobus attribuit sapientiae, quae desursum est : quae congruentissime possunt adaptari Mariae et cuilibet perfectae animae, et fulciunt domum sapientiae contra septem criminalia.

Sapientia est pudica contra luxuriam, vel contra prudentiam carnis, quae immunda est et sordidans animam. Pacifica contra iram. Jacob.III, 18 : Fructus justitiae in pace seminatur. Vel, contra prudentiam mundi quae tumultuosa. Modesta contra gulam, quae quaerit su- perflua, nec scil stare in modo. Vel, modesta contra superbiam. Modestia Mariae in hoc apparuit, quod fabro voluit desponsari cum esset de stirpe regia. Item, apparet in responsione sua ad Angelum : ipsa enim erat virgo prudentissima et noverat dixisse sapientem, Proverb.XVII, 27 : Qui moderatur sermones suos, doctus et prudens est, etc. Item, in hoc apparet, quod volens loqui cum Filio die quadam, domum in qua Filius praedicabat, intrare vel sermonem ejus interrumpere non praesumpsit, sed foris stans, reverenter exspectavit, sicut legitur, Marc. III, 31. Item, in hoc apparuit, quod cum Filium videret crucifigi, audiret blasphemari, cerneret conspui, colaphizari, configi, et lanceari, non remurmuravit, non con.tradi.xit , non maledixit, licet ipsius animam gladius Filii pertransiret. Et ita reliquit nobis exemplum totius modestiae. Juxta quod praecepturus erat Apostolus, ad Philip.IV, 5 : Modestia vestra nota sit omnibus hominibus, etc. Suadibilis contra pigritiam et acediam, quae non acquiescit consilio Apostoli dicentis, ad Galat.VI, 10 : Dum tempus habemus, operemur bonum ad omnes. Suadibilitas est facile recipere correptiones et consilia, sicut et ipsa fecit, non statim respondens Angelo, sed praecogitans qualis esset ista salutatio . Bonis consentiens contra immunditiam, quae bona in mala convertens insidiatur . Et ipsa audiens bonam promissionem Angeli, statim respondit : Fiat mihi secundum verbum tuum .''lena misericordia et fructibus bonis, misericordia in affec tu contra cordis duritiam, fructibus bonis in effectu contra avaritiam. Et ipsa concepto Salvatore statim misericorditer visitavit Elisabeth gravidam et praegnantem. Judicans sine simulatione contra superbiam, quae se excusat, sicut patet in parentibus primis. Et ipsa hu-

militer respondit : Ecce ancilla Domini , etc.

De hac domo quae est promptuarium Domini, dicit Psalmista, Psal. lxiv, 5, Christo : Replebimur in bonis domus tuae. Nota quod Dominus triplicem habet domum, caelum, beatam Virginem, aeternam beatitudinem. De prima recipimus bona naturae, de secunda bona gratiae, de tertia bona gloriae. Caelum enim est quasi quaedam domus vel officina seu cellarium, a qua nobis effunduntur bonitates naturales, scilicet calor vitalis quo diversae rerum species propagantur, et potest dici domus naturae, sed quantum ad hanc effusionem non est distinctio. Matth. v, 45 : Qui solem suum facit oriri, etc. Et pluit, etc. Est enim caelum larga illa manus de qua dicitur : Aperis tu manum tuam , etc. Cum autem haec non sufficeret inopiae nostrae, excogitavit Dominus lacere aliam.

Unde sapientia aedificavit non solum sibi, sed et nobis domum, de qua nobis spirituales effunderet bonitates, scilicet dona gratiarum, unguenta virtutum, medicamenta morborum, et hujusmodi, quae nobis eo propinquior esset et magis ad manum quam ipsum caelum, de quo nobis effluunt bona naturae, quo magis indigemus bonis gratiae quam bonis naturae. Domus ista uterus virginalis, qui nobis est horreum frumenti, cellarium vini et olei, apotheca universi medicinalis unguenti et omnis aromaticae speciei, et hujusmodi. Ideo dicitur Christo in persona omnium fidelium : Replebimur in bonis domus tuae . Istud replebimur, videntur dicere inanes et famelici. Siquidem ante adventum Salvatoris in carnem, erat inopia et fames et caristia in aegypto, id est, in mundo, donec verus Joseph in beata Virgine quasi in grana- rio suo frumenta congessit ad satiandam. famem aegypti , Et bene dicitur : Replebimur : quia tanta est domus abundantia, quod nostram sufficienter replere potest inopiam. Ideo dicitur pluraliter in bonis domus tuae. Nostra autem inopia vel miseria consistit in tribus principaliter, quae sunt, naturae corruptio, virtutum defectus, et abundantia vitiorum. De hoc triplici defectu, Jerem.IV, 23 : Adspexi terram, ei ecce vacua erat et nihili. Non dixit, adspexi hominem Dei signaculum, de quo, Job, xxxviii, 14 : Restituetur in lutum signaculum. Nec dixit, adspexi terram plenam, sed dixit : Adspexi terram, et ecce vacua erat. Et subdit : Et nihili : quia terra plena vepribus et spinis obsita, quasi nihil est in valore, Sic peccator vacuus virtutibus et plenus vitiis et peccatis. Et bene dicit: Quasi nihili, ''et non omnino nihili : quia quamdiu vivit peccator, restat scintilla rationis, qua mediante potest per gratiam aliquid fieri. Beata autem Virgo supplet nostros defectus : quia impetrat veniam de peccatis, ne simus quasi nihili : acquirit nobis gratiam ne simus vacui, reparat naturam, ne remaneamus quasi lutum. Et non solum semel hoc facit, sed etiam quoties vere paenitentes ad ipsam confugimus.

Et ideo forte non. dixit Psalmista, implebimur, sed significantius dixit : Replebimur : quia non tantum semel replet nos, sed multoties nos reparat peccando exinanitos. Ideo dixit : Replebimur, id. est, iterum et iterum implebimur. Quia primo per eam replebimur animae glorificatione. Secundo, replebimur corporis immortalitate. Item, primus defectus noster et prima paupertas nostra quae est carere Deo, quae repleta est et ditata, quando ipsa mediante parvulus natus est nobis, et filius Dei datus est nobis : ut habeamus pretium nostrae redemptio-

nis, ad quam nullius opes sufficiebant. Secunda paupertas vel secundus defectus repletus est, quando repleti sunt omnes Spiritu sancto . tsi enim aperta esset janua paradisi in. passione, tamen deerat nobis dux, qui nos regeret et duceret ad caelum : et datus est Spiritus sanctus in ducem. Sed quia saepe facimus contumeliam Spiritui sancto peccando, et ita saepe deserit nos, et deserti ab eo labimur a via, ne lapsis deesset adjutorium quo mediante resurgerent, assumpta est Maria in caelum, ut lapsos erigat, caecos illuminet, et solvat compeditos. Dicimus ergo Filio Mariae : Replebimur in bonis domus tuae. In bonis pluraliter : nam. tanta est ibi totius veri boni abundantia, quod excedit inopiam totius creaturae. Ideo de Christo dicitur : Gloria et divitiae, id est, gloriosae divitiae, in domo ejus , quae est Maria. Hanc repletionem desiderabat qui dicebat Filio vel etiam matri : Sitivit in te anima mea , o Maria, quae es cella vinaria.

Hanc etiam repletionem desiderat ipsa caro nostra, quae multipliciter sitit, quia esuriendo, sitiendo, lassando non invenit remedium in hoc mundo. Sitit ergo anima glorificationem, et caro immortalitatem,quae utraque speramus nos habituros per eam. Ideo dicimus : Replebimur, etc.

Si. autem quaeratur, quando, vel. quomodo, vel a quo, vel per quem diffusa est huic domui tanta plenitudo totius veri boni, respondendum quod in Filii conceptione de praecepto Dei Patris : et hoc designatum est, Genes.VI, 21, ubi dixisse legitur Deus Pater vero Noe, id est, Filio carnem sumpturo de Maria, quae figuratur per arcam : Tolles tecum ex omnibus escis quae mandi possunt, et comportabis apud te, et erunt tam tibi quam illis in cibum. (Istud invenies plene expositum sig. 12 de horto, ubi assigna- tur quomodo Maria pascit et potat suos convivas.)

De tertia domo quae est beatitudo aeterna, dicit Dominus, Joan. XIV, 2 : In domo Patris mei mansiones multae sunt. Item, in Psalmo CXXI, 1 : Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi, in domum Domini ibimus. Item, Baruch. III, 24 : 0 Israel, quam magna est domus Dei, et ingens, et caetera rou Ita. Item, de domo supercaelesti exponitur istud : Replebimur in bonis domus tuae . Item, Domum tuam, Domine, decet sanctitudo , etc, quia non intrabit in eam aliquod coinquinatum . Item, de domo supercaelesti dicit Psalmista, Psal. lxxiii, 5 : Beati qui habitant in domo tua, Domine, etc. Igitur sapientia aedificavit sibi domum . Et hoc est quodlegitur, III Regum, VI, 9 : aedificavit Salomon domum, et consummavit eam. Et nota, quod Salomon non solemnizavit de fundatione domus, sed de dedicatione. Fundatio domus Virginis, de qua non est solemnizandum : quia concepta fuit cum originali. Dedicatio domus, sanctificatio Virginis in utero matris cito , ut creditur, post conceptionem : de hac solemnizandum. Quae sanctificatio fuit quasi quaedam spiritualis dedicatio : quia tune et ex tunc tota fuit Deo dicata, id est, data et appropriata I dedicare enim domum est ipsam Deo dicare, id est, dare et appropriare, item, III Regum, IX, 3, verba Patris ad Filium : Sanctificavi, dicit Pater vero Salomoni, id est, Filio, domum hanc quam aedificasti : quia sapientia aedificavit sibi domum, ut supra, ut ponerem nomen meum, ibi in sempiternum : et erunt oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus. Nomen Patris et verbum Patris,

Filius Dei est. Hanc autem domum quasi ter sanctificavit Deus Pater. Magna sanctificatione, quando in utero sanctificavit eam. Majori in gratiae repletione, quando dicta est gratia plena. Maxima in Spiritus sancti superventione et Filii Dei conceptione : quia maxime tunc Spiritus sanctus in ea fomitem ita penitus exstinxit, quod nec etiam venialiter postea peccare potuit, sicut dicit Augustinus.

Sequitur : Et erunt oculi mei : quia ubi. amor, ibi oculus. Et cor meum ibi : quia ubi est thesaurus hominis, ibi est et cor ejus . Maria vero thesaurus Domini est, Dicitur enim thesaurus et illud quod reponitur, scilicet virtutes et dona gratiarum et ipsum repositorium. Propter hanc sanctificationem vel dedicationem praedixerat David de Maria : Domum tuam decet sanctitudo, Domine, ducens in longitudinem dierum . Et nota, quod primo aedificata est domus de lapidibus quadratis. Secundo, texit eam Salomon totam ab interiori lignis cedrinis : et sic aedificavit quasi parietes ligneos intra parietes lapideos, et quasi domum ligneam intra lapideam. Tertio autem ab intimo omnia cooperuit auro mundissimo, ubique lignis cedrinis laminas aureas affigens clavis aureis : et ita fecit parietes aureos intra cedrinos, et velut domum auream intra cedrinam : et sic tamquam domum in tribus, et tamquam in una tres. Et tale esse decebat triclinium Trinitatis. Exterior domus fuit lapidea, interior cedrina, intima vero fuit aurea. Haec est domus saltus Libani , quae divisa erat in duas partes, sicut dicit Magister in Historia. Pars inferior appellabatur neioia, id est, pigmentaria, quae continebat pigmenta et aromata. Salomonis ad usum templi et domus re-

giae, quibus scilicet pigmentis et aromatibus designatur virginalis odor Mariae. Pars superior dicebatur armaria, quae continebat arma ad tuitionem regis et decorem domus, quibus armis designantur virtutes quibus Maria protegit Ecclesiam et bene regentes seipsos. Ab exteriori dicebatur domus saltus : quia vallata viridariis consitis arboribus, in quibus modulabantur aves quasi in saltu. Ecce orationes beatae Virginis secretae et mundae, sine obstaculo directae ad Dominum . Libanus candor vel candidatio, hoc est, virgo tota candida intus et exterius. Hanc domum fecit sibi rex Salomon, id est, Christus. Et haec domus continuit medicinam, scilicet Christum, contra morbos peccatorum, et arma virtutum contra carnem et diabolum. Haec arma, virginitas, paupertas, humilitas. Singula singulis. (De hac domo plura habuisti titulo, Gratia plena, circa finem capituli.

item, Lapidis materia sumpta de Libano est, id est, de candore, scilicet Virginis purissima carne, hoc quoad templum corporis Christi. Vel ideo materia corporis Christi comparatur lapidibus Libani : quia virgo fuit quasi lapidea, id est, dura et insensibilis et impenetrabilis omnibus jaculis, id est, insidiis inimici tamquam lapis.

Item,Dehac domo dicit Psalmista,Psal. xxv, 8 : Domine, dilexi decorem domus tuae, etc. Decor hujus domus maxime in duobus consistit. In carentia omnis mali, et ornatu omnis boni. Vel, in ornatu omnis virtutis interioris, et omnis boni operationis exterioris.

Sequitur : Et locum habitationis gloriae tuae, id est, Filii : quia gloria patris filius sapiens , secundum aliam translationem.

Moraliter : Decor domus Domini est pulchritudo fidelis animae, quam Deus delectatur inhabitare. Unde dicit,Proverb.

viii, 31 : Deliciae meae esse cum filiis hominum. Et consistit iste decor in duobus supra dictis, ut dictum est.

Sequitur : Ei locum habitationis gloriae tuae. Quasi diceret : Ad hoc diligo animam meam ut inhabitet ibi gloria. Haec est domus cui Dominus volens in ea multo tempore pacifice habitare, dixit in suo ingressu, Matth. x, 12 : Pax huic domui, et omnibus habitantibus in ea, potest suppleri, ut hoc intelligatur de motibus sensualitatis.

Haec domus orationis active et passive, de qua Dominus dicit, lsa. lvi, 7 : Domus mea, id est, Maria, quam ego novem mensibus corporaliter inhabitavi, domus orationis vocabitur cunctis populis, quibus dicit Ecclesia : " Omnis homo omni hora ipsam ora, etc. )) Active : quia assidue orat pro populo Christiano, et maxime pro amicis suis exemplo Jeremiae, de quo, II Machab. xv, 14, dicitur : Hic est qui multum orat pro populo et universa sancta civitate. Ideo, Eccli. L, 20 : In magna domo, hoc est, in Maria, auctus est sonus suavitatis plenus : quia orationes ejus aromaticae sunt Filio et toti Trinitati. Passive : quia jugiter a. nobis est exoranda. Haec est de qua, lsa. VI, 4 : Domus repleta est fumo, id est, Maria gratia contemplationis. Haec est de qua dicit Dominus, lsa. lx, 7 : Domum majestatis meae glorificabo. Qui ergo cum Domino Mariam pro posse suo non glorificat, erit ignobilis. Unde ipsa dicit cum Filio, I Regum, ii, 30 : Qui contemnunt me, erunt ignobiles.

De hac domo dicitur, Aggaei, II, 8 : Veniet desideratus Christus cunctis gentibus : et implebo domum istam gloria: quia gloria patris filius sapiens . Item, ibidem, v. 10 I Magna erit gloria domus istius novissimae plus quam primae : et in loco isto dabo pacem. Prima domus Heva, secunda Maria. Gloria Hevae, quod manu Domini formata est in paradiso de substantia Adae. Gloria Mariae in infinitum major : quia de purissima substantia ejus formata est caro Christi, cuius pretio redemptus est mundus, et quod per parium ipsius per Hevam perditus nobis restitutus est paradisus. item, Psal. v, 8 : In multitudine misericordiae tuae introibo in domum tuam, o Christe, per fidem scilicet et dilectionem. Maxima siquidem misericordia Dei est infundere alicui gratiam diligendi matrem suam. Item, de hac domo dicitur, Luc. x, 38 : Mulier, id est, Maria mollis misericordia et benignitate, quaedam, id est, singularis, Martha nomine, quae Syriace interpretatur dominans, et signat Mariam, quae interpretatur domina, excepit illum, scilicet Jesum, qui est vera salus, in domum suam, id est, in uterum virginalem, etc. Moraliter : Martha corpus cujus est ministrare, Maria spiritus cujus est sabbatizare. Jesus loquitur et libenter auditur, cujus est evangelizare. In tali domo Jesus, id est, vera salus libenter hospitatur, et totam spiritualiter spiritualem procurat familiam.

Aliter : Mulier, id est, anima mollis et tractabilis per pietatem et obedientiam, si sit quaedam, id est, singularis diligens contemplationis secretum et a se removens vitiorum strepitum, si sit etiam Martha, id est, dominans ut dominetur suae sensualitati, excipiet per hospitalitatem Jesum, id est, veram salutem, in domum suam materialem, vel in domum cordis et corporis sui, etc.

Item,De hac domo, Joel, iii, 18 : Fons, id est, Christus, egredietur, per carnalem nativitatem, de domo Domini, id est, Maria, et irrigabit, sua praedicatione, vel in sua passione ubi fudit de suo corpore sanguinem et aquam ad ablutionem nostram. Unde, Apocal.I, 5 : Dilexit nos et lavit nos a peccatis nostris in sangui-

ne suo, cum quo exivit aqua : torrentem spinarum, id est, conscientias peccatorum quae velut torrens fluunt in mare mortuum.

Ecclesia domus sapientiae, de qua istud exponitur : Sapientia aedificavit sibi domum . Hujus domus septem columnae, septem Ecclesiastica sacramenta, quibus Ecclesia fulcitur et sustentatur in gratia et virtute. Porta hujus domus baptismus his qui numquam ingressi sunt, paenitentia his qui semel ingressi postea fatue exierunt. Vel, septem columnae septem virtutes, tres theologicae et quatuor cardinales. Fundamentum fides Catholica, quae totum supportat aedificium virtutum, et sine qua non consurgunt : quia sine fide impossibile est aliquid placere Deo'' . Porta baptismus sine quo in Ecclesiam non intratur, scilicet sine baptismo fluminis, vel flaminis, vel sanguinis.

Religio domus sapientiae, de qua domo dicitur : Deus qui inhabitare facit unius moris in domo . Item, Domum tuam decet sanctitudo , etc. Item, Elegi abjectus esse in domo Dei , etc. Fundamentum hujus domus paupertas : quamdiu enim immobiliter stetit hoc fundamentum, tamdiu stetit firmiter religio : sed sicut necesse habet domus corruere, vacillante fundamento, sic corruit religio in oculis Dei, quidquid appareat exterius, paupertate fugata ideo dixit quidam sanctus, quod religio suffocavlt matrem suam, id est, paupertatem. Vel aliter, scilicet quod divitiae suffocaverunt matrem suam, id est, religionem. Sed ad nihil aliud student modo multi qui religiosi apparent, nisi ut destruant hoc fundamentum, volentes aedificare sine fundamento, quod est impossibile.

Quadratura hujus domus sicut domus religiosa debet esse quasi quadrata: qua-

tuor illa qua) resignanda sunt Iris qui. subintrant religionem, ut sic fiant quadrati, vel quadri, vel quadranguli. Primum, carnalia desideria. Secundum, mundi concupiscibilia. Tertium, voluntas propria. Et quartum, carnalium parentum carnalis amicitia : quia spiritualiter debent eos diligere, sed non carnaliter. Vel, quadratura illa quam docet ipsa sapientia, Sapient, VIII, 7 : Sobrietatem enim et prudentiam docet, et justitiam, et virtutem, quibus utilius nihil est in vita hominibus, Sobrietatem appellat temperantiam, virtutem vero fortitudinem, prudentiam et justitiam nominibus suis. Bona profecto quadratura qua utilius nihil est in vita hominibus : quia ipsa vita est in hominibus, vita scilicet non carnis, sed spiritus, vita utilis et multo utilior quam vita carnis.

Ostium autem quo vere intratur, potest dici obedientia, per quam quisquis non introierit, quidquid ei videatur, semper tamen foris est merito, etsi sit intus numero. Asseres hujus ostii, proprietates obedientiae. Duo ostiola, obedire in adversis et prosperis. Superliminare et Iimen quod est inferius obedire pro honore Dei et utilitate propria. Ferratura firmum propositum tenendi votum obedientiae. In castratam asseram charitas fraterna. Ianitor sollicitus timidus et praecavens sibi, timor mortis, timor judicii et gehennae. Clava ejus assidua recogitatio gehennalium, ubi sunt mallei percutientes parati stultorum corporibus. Paries orientalis, spes aeternae beatitudinis : occidentalis, timor aeternae damnationis : meridionalis, temperantia in prosperis : et aquilonaris, patientia in adversis. Haec quatuor instar parietum nociva excludunt, nec sua contraria permittunt ingredi, quae sunt desperatio, praesumptio, superfluitas, et impatientia. Fulcitur haec domus septem columnis. Primae duae, obedientia et reverentia superioribus. Tertia et quarta, consilium et auxilium coaequalibus. Quinta et sexta, correptio et disciplina subjectis. Septi- ma, indicium verae confessionis ad seipsum. Hujus domus ostium discretio, quae admittenda quae repellenda. Fenestrae, pietas et misericordia, quae ferunt nos extra ad proximos. Tectum, patientia vel contemplatio quae ascendit superius . Thren. III, 28 : Levabit super se. Profundum timor, superius spes, latum dilectio, id est, charitas, longum perseverantia in bono sine qua nemo salvatur.

Sapientiae quarta domus, quaelibet fidelis anima quam Christus aedificat sibi in plasmatione corporis et infusione animae : sed nondum inhabitat sordes originalis, donec dedicetur in baptismo. Haec est dignitas hominis super alias creaturas, quod ipse ad hoc aedificatur et fit, ut sit triclinium totius Trinitatis. Unde Dominus dicit, Proverb.VIII,31 : Deliciae meae esse cum filiis hominum, Vae autem homini illi qui tantum habitatorem a se ejecerit ! Vae qui ejectum peccando iterum in domum suam non revocaverit paenitendo ! Certe melius illi erat si natus non fuisset homo ille.

Hujus ergo domus materia corpus et anima. Vel quasi quaedam spiritualis materia ligna Libani, et setim, aurum et ebur, et lapides, et caetera de quibus supra. Septeni columnae , septem gratiae Spiritus sancti, quas recipit baptizatus. Vel, septem virtutes theologicae et cardinales. Vel, septem illae quas Jacobus enumerat, de quibus dictum est supra. Vel, aliae septeni quae conveniunt paenilenti et fundantur super bonam tristitiam, de quibus legitur, II ad Corinth. VII, 11. Prima, sollicitudo emendandi delictum. Secunda, timor recidivandi. Tertia, indignari sibi, quia Deum offendit. Quarta, defendere se ab adversario. Jacob.IV, 7 : Resistite diabolo. Quinta, desiderium proficiendi. Sexta, aemulatio melioris vitae. Et septima, vindicta, ut scilicet homo vindictam de carne accipiat, per quam deliquit, et dicat cum Jephte, Judic. XI, 35, filiae suae, id est,

carni : Heu ! me, filia mea, decepisti me, et ipsa decepta es,

Item, Sciens Dominus domum nostram esse debilem et pronam ad lapsum, mittit nobis iterum fulciendam, Vel, aliae septeni columnae quae fulciunt eam et quasi relevant, sunt contritio quae relevat a parte cordis, confessio, oratio, et jejunium quae a parte oris, satisfactio et eleemosyna a parte manuum, lacrymarum effusio a parte oculorum, auditus verbi Dei et clamoris pauperum a parte aurium, disciplina a parte renum, et ire ad Ecclesiam et visitare miseros a parte pedum.

Tectum quod dicitur a tegendo : quia Filius Dei ibi tectus est veste carnis cum prius esset quasi nudus, id. est, purus Deus. De tertio dicit Psalmista, Psal. CI, 8, in figura Christi: Factus sum, sicut passer solitarius in lecto, id est, in utero vir- ginali, quem solus inhabitavi. (Quaere

titulo de avibus, quare Christus comparatur passeri .)

aedes quae dicitur ab edendo. Unde Plautus : " Si. vocassem vos etiam edere ad prandium. " Ibi enim comedit Christus favum suum cum melle suo . Unde, Ezechiel. xliv, 3 : Princeps ipse sedebit in ea, ut comedat panem coram. Domino.

Triclini, id est, triclinium quod non. ponitur in versu. Isidorus dicit quod triclinium est coenaculum a tribus lectulis discumbentium : in domibus enim ubi convivii apparatus exponebatur, tres lectuli strati erant in quibus discumbentes epulabantur. AdminBookmark enim Graece, lectus vel accubitus Latine, et a tribus clinum componitur triclinium.