CAPUT II.

Quod l aetamen variat plantae naturalem habitudinem.

Sic igitur administratum laetamen mutat plantae naturam plus quam cibus mutat animal quod cibatur ex illo : animal enim magis diversum est et longius a se alterat cibum quam planta : et ideo cum laetamen hoc sit cibus plantae et vicinior et similior sit cibus quam animalis, citius mutabitur ex cibo quam aliquod animalium.

Adhuc autem saepius habitum est, quod planta terram habet pro ventre, et in terram primam cibus plantae recipit assimilationem : propter quod citius attrahit ad se plantarum mutationem : virtutes enim terrae praecipuae sunt virtutes plantarum, et secundum terrae mutationem erit et plantarum mutatio : nec est aliquis motus ita conveniens ad mu- tandam plantae naturam sicut per laetamen et laetaminis contemperationem. Jam enim ostendimus, quod in planta non sunt tot numero digestiones sicut in animali : scimus autem quod similium in corpore facilior est mutatio quam heterogeniorum : et ideo videmus quasdam plantarum ex cibo non solum mutari ad alterum modum saporis fructuum suorum, sed etiam frequenter transeunt in alias species, et continuitate cibi et laetaminis altera quam suae congruit speciei, sicut superius diximus de tritico et siligine. Hoc autem ostendit artis industria : quoniam si quis in orbe perforatis ramis qui sunt juxta ramusculos a quibus dependet fructus, impleat pulveribus optime contritis foramina, ita quod pulveres ipsi sint ex speciebus multum aromaticus, et obstruatur ex. utraque parte optime cum cera forti et spissa, fructus erunt in sapore arornatici pulverum saporem retinentes : qui tamen ad fructuum substantiam non pervenitur, nisi per vaporationem : oportet igitur quod multo magis laetamen cujus humor per substantiam ingreditur corpus plantae et fructum, mutet naturalem humididitatem ipsius.

Oportet autem cavere diligenter, ne laetamen congestum super terram fumet ad flores et fructus, aut etiam ad gemmas plantarum, et insuper ne fumet ad ipsa plantarum corpora : fumus enim ille et succus, et incensus est et faetidus, et per poros ad interiora plantarum pertingit, et plus corrumpit quam malus cibus, sicut et animalium corpora corrumpuntur hujusmodi furno et odore. Hoc autem jam experti sumus in vitibus, sub quibus sarmenta et paleae et ovorum testae congestae firmabant ad geminas et ad flores et fructus : et multae ex his perierunt omnino : quarumdam autem gemmae inutiles effectae sunt, et quarumdam flores. Si quae autem aliquid uvarum pertulerunt, omnino postea aruit et exsiccatum est : talis enim fumus maxime nocet his quae rarae substantiae sunt

plantis, sicut etiam plus nocet viris quam foeminis propter raritatem corporis virilis : fumus enim hic indigestus et non alteratus pertingit intra corpus, et ideo corrumpit naturas tam plantarum quam animalium : propter quod praecipitur a cultore plantarum id quod ex herbis ex locis plantarum eradicatum est, longius projici ab ipsis, ne corruptionis suae faetore plantis praebeat nocumentum. Idem autem considerans Palladius, turrim in qua maturatur laetamen, longe poni praecipit ab agro qui plantis excolitur inserendis aut plantandis.

Oportet autem nos non. latere ex eadem causa paludes in turribus talibus ab agricultoribus fieri : sicca enim palea et sarmenta et stercora non apte maturantur, sed potius corrumpuntur, et corrumpunt per fumum suum quem emittunt : humefacta autem laxius resolvuntur in superficiebus, et efficiuntur molliora, per quorum spongiositatem exsudet ad superficiem naturale humidum, et maturetur in plantarum conveniens nutrimentum. Hujus autem indicium est, quod plantae etiam sicut animalia attrahunt humidum quasi cibi sui vehiculum : et cum non possint ut animalia, paludalis potus earum permiscetur laetamini, qui faciat ipsum in plantis undique fluere, et ipsarum partes infundendo nutrire et mutare. Nec obstat quod videmus quorumdam rusticorum praeparare loca cultuum suorum per incensos cespites et lignea, et tunc melius terram fructificare in plantis : hoc enim non fit propter plantas : sed ad temperandam duplicem terrae malitiam : friget enim terra et ex frigiditate sterilis hoc modo aliquid caloris concipit, quo semina in ea jactata melius convalescant. Similiter autem et humida nimis et ex hoc fecunda et incensione et immixto, cinere in cujus poris aqua non tenetur, sicut in quarto Meteororum dictum est, contrahit siccitatem temperatam, per quam magis habilis efficitur ad fructificandum.

Ex omnibus igitur dictis constat laeta- men esse unum eorum quae praecipue plantam mutant a silvestritate in domesticationem. Silvestritas enim plantae nihil aliud est nisi neglectus cultus ejus, et sapor fructus ejus qui usibus humanis non competit : et domestica dicitur, quando per cultum ejus sapor ad delectationem et utilitatem hominum redigitur. Haec enim lieri perlaetamen probant ea quae in animalibus videmus accidere. Quaecumque enim animalium sunt domestica, plurium sunt carnium propter nutrimenti abundantiam, et multarum sunt quantitatum, et diversorum colorum propter nutrimenti diversitatem : et sapor carnium eorum est alius quam silvestrium. Oportet igitur proportionaliter hoc etiam in plantis accidere ex nutrimenti administratione.