Sermo I.

Hoc fecit initium signorum Iesus in Cana Galilaeae et manifestavit gloriam suam, et crediderunt in eum discipuli eius, Ioannis secundo . Prothema . Quia sine lumine divinae sapientiae nihil ex nobis possumus aedificatorie dicere, quia nemo, inquit Apostolus primae ad Corinthios duodecimo, potest dicere: Dominus Jesus, nisi in Spiritu sancto, nec etiam salubriter intelligere , ut ait Iob trigesimo secundo: Inspiratio Omnipotentis dat intelligentiam; Isaiae vigesimo octavo : Sola vexatio intellectum dabit auditui; nihil denique operari meritorie, quia, ut ait divina Veritas Ioannis decimo quinto: Sine me nihil potestis facere: ideo in principio nostri sermonis elevemus orationes nostras ad Patrem luminum et Doctorem sapientiae, ut ipse mea sicca verba compluat rore suae gratiae et regimine sancti Spiritus dirigat tam linguam loquentem quam aurem audientem, ut possimus aedificatorie dicere, salubriter intelligere et meritorie operari quae sunt ad laudem etc.

Hoc fecit initium signorum etc. Quoniam per cognitionem effectus devenitur in cognitionem causae; ideo Ioannes Evangelista in verbo proposito, quod est quasi conclusio et epilogatio totius Evangelii hodierni, insinuat, quod Dominus Iesus Christus in nuptiis manifestavit praeeminentem potentiam suam per effectum miraculosum et supra facultatem creaturae et naturae in subita transmutatione aquae in vinum, nulla dispositione praecedente, cum dicit: Hoc fecit mitium signorum etc. Unde in verbo proposito primo notatur miraculorum Christi apparens inceptio, cum dicit: Hoc i nitium signorum fecit Iesus; secundo, suae potentiae per signum evidens manifestatio, cum subdit: et manifestavit gloriam suam; tertio, discipulorum eius manuducens illuminatio, cum subiungit: et crediderunt in eum discipuli eius , scilicet propter infusionem supernae gratiae interius et manuductionem miraculi exterius.

I Primo ergo notatur miraculorum Christi apparens inceptio, cum dicit: Hoc initium signorum fecit Iesus. Non enim illud signum subitae transmutationis aquae in vinum fuit initium signorum Christi quantum ad existentiam, sed solum quantum ad apparentiam; et propterea, si volumus bene et artificiose procedere, possumus dicere secundum veritatem, quod eadem die, licet diversis temporibus, triplex fecit signum, per quod excellentiam potestatis suae tripliciter manifestavit. Fecit, inquam, eadem die Epiphaniae primo signum spectabile in insolita apparitione stellae fulgentis; secundo, signum mirabile in subita transmutatione naturae obedientis; tertio, signum amabile in gratuita sanctificatione aquae regenerantis. Et hoc est quod cantat sancta mater Ecclesia : " Tribus miraculis ornatum diem sanctum colimus: hodie stella Magos duxit ad praesepium ; hodie vinum ex aqua factum est ad nuptias; hodie in Iordane a Ioanne Christus baptizari voluit " etc. Et hoc signum apparitionis stellae non incepit isto die, tamen, quia propter effectum, ad quem erat institutum, videlicet ad manifestationem veri luminis, in die Epiphaniae completur, non incongrue dicitur illo die factum, in quo eius memoria celebrata est, cum unumquodque a suo fine digne et laudabiliter commendetur.

Fecit primo igitur signum spectabile in insolita apparitione stellae fulgentis; unde dicitur Isaiae undecimo : Levabit Dominus signum in nationes, et congregabit profugos Israel, et dispersos Iuda colliget a quatuor plagis terrae.

Dominus levabit signum, stellae fulgentis, in nationes, id est in gentes, ut per hoc manifestaret eis, quod ipse est vera lux, omnium mentium illuminatrix. Unde stellae novae claritas, quae Magis apparuit declaravit verum lumen natum in mundo. Et congregabit profugos Israel, id est aptos dirigi in viam bonam; nam Israel directio Domini interpretatur. Et dispersos Iuda colliget, ad confitentium nomini Domini ; Iuda enim confessio interpretatur. A quatuor plagis terrae, id est a quatuor inordinatis et terrenis affectionibus, secundum quas gentes ambulabant in vanitate sensus sui, videlicet a tumore vanitatis et superbiae ad timorem humilitatis et reverentiae; a foetore carnalitatis et immunditiae ad nitorem sanctitatis et pudicitiae; ab ardore terrenitatis et avaritiae ad amorem paupertatis et inopiae; a furore impietatis et invidiae ad dulcorem caritatis et benevolentiae.

Fecit secundo signum admirabile in subita transmutatione naturae obedientis Et de hoc potest dici illud Ecclesiastici trigesimo sexto : Innova signa, immuta mirabilia, glorifica manum et brachium dextrum.

Innova signa, immuta mirabilia, scilicet tu, qui Iordanem fluentem retrorsum convertisti mirabiliter, tu aquam litteralis intelligentiae mandata Dei obscure percipientis converte in vinum spiritualis intelligentiae, ut Creatori obediatur secundum intentionem praecipientis. Glorifica manum et brachium dextrum, per ostensionem praeeminentis potentiae in subita transmutatione naturae obedientis, ut timeant qui habitant terminos terrae a signis tuis , et cognoscant, quoniam tu Dominus Altissimus super omnem terram, cuius voluntati nihil potest resistere.

Fecit tertio signum amabile in gratuita sanctificatione aquae regenerantis; unde in Psalmo dicitur : Fac mecum signum in bonum,ut videant qui oderunt me et confundantur, quoniam tu, Domine, adi uvisti me et c onsolat us es me.

Fac mecum signum, id est baptismi Sacramentum, in bonum, salutis, ut videant qui oderunt me, scilicet daemones, propter rectitudinem et severitatem iustitias; et confundantur, per ejectionem de mundo tabernaculo baptizati. Quoniam tu, Domine, adiuvisti me, scilicet liberando a damnatione mortis aeternae, a faucibus gehennae, in consignatione sanguineae crucis in baptismo. Et consolatus es me, scilicet per infusionem dulcorantis gratiae. Et hoc est quod expresse et secundum litteram dicitur Ezechielis nono: Signa thau super frontes virorum gementium et dolentium, de morte Christi per compassionem; et sequitur, quod transierunt percussores per medium civitatis, et percusserunt omnes, qui non habebant signum thau, id est crucis, in frontibus suis, quod amabile signum per baptismum imprimit Dominus spiritualiter in bonum salutis.

II. Sequitur: manifestavit gloriam suam , ubi notatur suae potentiae per signum evidens manifestatio. Per illud enim signum et per alia, quae fecit Iesus, manifestavit suae potestatis triplicem excellentiam. Nam primo per signum aquae originem immutantis manifestavit sublimitatem potentiae creantis; secundo, per signum stellae fulgentis manifestavit claritatem sapientiae gubernantis; tertio, per signum undae regenerantis manifestavit benignitatem clementiae redimentis; ut sic ratione primi sit humiliter timendus sive admirandus ratione secundi reverenter honorandus, sed ratione tertii ardenter diligendus.

Primo per signum aquae originem immutantis manifestavit sublimitatem potentiae creantis. Et de hoc dicitur in praedicto themate : Hoc initium fecit Iesus signorum et manifestavit gloriam suam. Deus enim miraculosa opera sua manifestavit simplicibus et idiotis, ut qui non possunt considerare per lumen creaturae claritatem divinae lucis, considerent per aspectum miraculorum immensitatem suae potentiae. Et hoc est quod dicit Dominus de caeco: Neque hic peccavit, neque parentes eius, sed ut manifestentur opera Dei in illo.

Oper a Dei dicuntur quae servat sibi Deus, et talia sunt opera miraculosa, quae sunt supra naturam. Haec autem opera manifestant ur in caeco, id est idiotis et simplicibus, ut qui non possunt elevari per contemplationem eleventur per admirationem.

Secundo per signum stellae fulgentis manifestavit claritatem sapientiae gubernantis. Et de hoc dicitur Ecclesiastici sexto : Investiga sapientiam, et manifestabitur tibi, et continens factus, ne derelinquas eam.

Ista sapientia Christus est, quam Magi, primitiae fidei gentilis populi, investigaverunt per signum stellae fulgentis, quousque manifestaretur eis. Et sic per infusionem supernae gratiae et manuductionem creaturae manifestatur Christus, qui est lux sapientiae. Et hoc est quod dicitur ad Romanos primo: Quod notum est Dei manifestum est in illis . Deus enim manifestavit illis. Invisibilia enim i psi us a creatura mundi per ea, quae facta sunt, intellecta conspiciuntur.

Tertio per signum undae regenerantis manifestavit benignitatem clementiae redimentis. Et de hoc dicitur Ioannis ultimo : Hoc autem iam tertio manifestatus est Iesus discipulis suis. Et bene illud verbum convenit in proposito. Nam primo Christus manifestavit claritatem sapientiae in apparitione stellae, secundo virtuositatem potentiae in transmutatione aquae, et tertio manifestavit se manifestatione suae dignitatis triplicis in benigna sanctificatione aquae regenerantis, et hoc propter perfectionem testimonii. Nam primo manifestavit se per testimonium baptizantis, secundo per testimonium Spiritus sancti descendentis in specie columbae, tertio per testimonium Patris in voce, et sic tertio se manifestavit, id est perfecte quia in numero perfecto , tum propter manifestationem suae triplicis proprietatis tum propter perfectionem testimonii, tum propter commendationem mysterii Trinitatis De hoc potest dici illud secundae ad Corinthios quarto : In mortem tradimur propter Iesum, ut et vita Iesu manifestetur i n carne nostra mortali. In baptismo enim consecrato merito passionis Christi ita tradimur in morte originalis peccati et actualis iniquitatis, ut et novitas vitae Iesu per gratiam baptismalem et aliquando poenitentialem manifestetur in carne nostr a mortali.

III. Tertio subinfert: et crediderunt in eum discipuli eius, ubi notatur discipulorum Christi manudu cens illuminatio. Apostoli namque et alii Christiani, pro quibus patribus nati sunt filii , per infusionem supernae gratiae et manuductionem illius signi et aliorum signorum Christi, et maxime per manuductionem trium signorum superius dictorum, ita perfecte fuerunt illuminati, ut crederent primo, per eius potentiam durissimum Pharaonis imperium exterminari; secundo, per eius sapientiam obcaecatum rationis oculum illustrari; tertio, per eius clementiam antiquum Dei et hominis bellum reconci liari.

Primo ergo crediderunt discipuli, per eius potentiam durissimum Pharaonis imperium exterminari. Et de hoc dicitur in Epistola Iudae : Iesus populum de terra Aegypti salvans, secundo eos qui non crediderunt, perdidit.

Aegyptus enim interpretatur coangustatio et tenebrae sive tribulatio. Unde tunc Iesus salvavit populum suum credentem sibi de terra Aegypti, quando eos salvavit a coangustatione propriae iniquitatis, ab obcaecatione ignorantiae depravantis, ab oppressione sive tribulatione adversae potestatis, per impetrationem generalis veniae, per infusionem illuminantis gratiae, et per evasionem opprimentis potentiae. Et eos qui non crediderunt, perdidit, per damnationem mortis aeternae.

Secundo crediderunt discipuli, per eius sapientiam obcaecatum oculum rationis ill ustr ari . Unde Ioannis duodecimo : Egolux in mundum veni, ut omnis, qui credit in me, in tenebris non maneat. Fidelis sermo et omni acceptione dignus, quoniam Iesus Christus, candor lucis aeternae , lumen Angelorum venit inmundum nube humanitatis contemperatum, non obscuratum, ut fieret lumen terrenorum, ut omnis, qui credit in eum, humiliter et cum reverentia, non maneat in tenebris, damnosae ignorantiae, sed habeat lumen vitae. Et hoc fuit figuratum in illuminatione caeci in Iesum Christum humiliter credentis et cum reverentia adorantis; Ioannis nono : Tu credis in Filium Dei? Sequitur: Credo, Domine; et procidens adorauit eum.

Tertio crediderunt discipuli, per eius clementiam antiquum Dei et hominis bellum reconciliari; unde Ioannis primo : Dedit eis potestatem, filios

Dei fieri, his qui credunt in nomine eius.

O donum ineffabile, o virtus amabilis, sine qua ceterae virtutes evanescunt ! Nam etsi omnium virtutum gratuitarum incrementum procedat ex dilectione, tamen a fide habent primum fundamentum, quoniam sinefide impossibile est Deo placere. Haec est illa virtus , scilicet fides de Crucifixo, quae discordes foederat, antiqua bella Dei et hominis compescendo vel pacificando reconciliat et de inimico non tantum facit amicum, sed verum atque dilectum filium adoptivum Haec est, quae iram placat rigorem iustitiae mitigando et etiam evacuando Haec est, quae vincit invincibilem omnia prospera pro voto impetrando. Unde Ioannis decimo sexto : Si q uid petieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis. Et ego rogabo Patrem meum de vobis; ipse enim Pater amat vos, quia vos me amastis et credidistis, quia a Deo exivi etc. Rogemus etc.

Schema praecedentis sermonis . Item, sermo fratris Bonaventurae apud Assisium.

Hoc fecit initium signorum Iesus i n Cana Galileae et manifestavit gloriam suam, et crediderunt i n eum discipuli eius, Ioannis secundo .

Circa Dominum Iesum Christum tria nota ad nostram aedificationem: primum est apparentis virtutis principium; secundum est latentis Divinitatis indicium; tertium est docentis veritatis praeconium.

I. Quantum ad primum nota, quod in die Epiphaniae, quamvis revolutis annis, Christus fecit signum spectabile in deductione stellae fulgentis; Isaias undecimo : Levabit Dominus signumin natio nes et congregabit profugos Israel etc.

Admirabile in transmutatione naturae elementaris; Ecclesiastici trigesimo sexto: Innova signa et immuta mirabilia.

Amabile in sanctificatione undae regenerante; Psalmus: Fac mecum signum i n bonum etc.

II. Circa secundum nota, quod per signum stellasdeducentis manifestavit claritatem sapientiae gubernantis; Ecclesiastici sexto: Investig a sapientiam et ma nifest abitu r tibi .

Elementi originem mutantis manifestavit sublimitatem potentiae creantis; Ioannis nono: Ut manifestentur opera Dei i n illo.

Undaeregenerantis manifestavit benignitatem clementiae reparantis; Ioannis ultimo: Hoc iam tertio manifestatus est Iesus discipulis suis etc.

III Circa tertium autem nota, quod discipuli fuerunt ex hoc praeilluminati ad tria, scilicet ut Crederent, per eius sapientiam oculum rationis obcaecatum veraciter illuminari; Ioannis sexto: Verba vitae aeternae habes, et nos credimus et cognovimus, quia tu es Christus Filius Dei.

Ut crederent , per eius potentiam durissimum Pharaonis imperium irrefragabiliter exterminari; Ioannis vigesimo: Ut credatis, quia Iesus est Christus Filius Dei, et ut credentes vitam habeatis in nomine eius.

Ut crederent, per eius clementiam antiquum Dei et hominis divortium firmiter restaurari; Ioannis primo: Dedit eis potestatem, filios Dei fieri, his qui credunt in nomine eius.