CAPUT XVIII.

De ordinatione principiorum, mediorum, et extremorum, et eorum sufficientia.

Inter primum quod per seipsum causa est, et necesse est et omnimode immobile, contingens et mobile necesse est invenire. Optimi enim bonitates qui omnimode optimae sunt, ei quod per se vile est, non proportionantur nisi per medium. Et nisi per medium fluerent ad ipsum, oporteret quod ipsum vile remaneret, quod bonitati et largitati primi non convenit, quod, ut Dionysius dicit, fundit se per omnem naturae vultum. Cum autem medium necesse sit intervenire, necesse est quod tria sint media : unum quidem per aequidistantiam, duo vero per approximationem extremorum.

Et id quod per aequidistantiam medium est, anima nobilis est : hoc enim pendet ab intelligentia : et propter hoc uniformis motus causa est. Expanditur autem in primum mobile, praeparando ipsum ad vitae et motus localis influxum. Medium autem quod numquam primum est, intelligentia est bonitates divinas intelligibiliter recipiens : quia intelligibiliter recep- te animam nobilem movere possunt modo illo quo desideratum movet desiderium : quod non fieret nisi in simplicitate et puritate luminis divini remaneret : sic enim excellerent omne desiderium, et omnem appetitum : et nihil secundorum posset ad ipsas : propter quod etiam nihil secundorum desideraret eas. Quia, sicut dicit Aristoteles in primo Ethicorum, non potest esse inane naturale desiderium. Per hoc ergo quod intelligibiles efficiuntur, animae nobilis movent desiderium : per hoc quod anima nobilis est stramentum intelligentiae propter naturam intellectualem quam sub intelligentia participat : in qua sicut in proprio susceptibili lumen et splendores suos diffundit intelligentia : et ea quae intelligibiliter sunt in intelligentia, in anima efficiuntur animaliter. Aliter enim ad naturam quae corpore diffusa est, non pervenirent. Intelligentia enim nullius corporis actus potest esse.

Similiter intelligibile stans sub forma intelligentiae, nihil penitus commune habet cum corpore. Corporale enim hic et nunc est. Intelligibile autem sub forma intellectus ubique et semper. Sed animalium virtutum et formarum corpus perceptibile est maxime : quia anima secundum rationem animalem est principium vitae et motus in corpore secundum omnem modum vitae et motus, quo vivunt et moventur animata. Et quae sunt animaliter in anima, in corpore corporaliter recipiuntur : hoc modo quo virtutes operantes in corpore, corporales dicimus, quamvis corporeas secundum se non habent dimensiones. Nos enim jam in praehabitis determinavimus et distinximus inter virtutes quae nec sunt corpus, nec corporales, tamen sunt in corpus : et inter eas quae corporales sunt in corpore, licet corpus non sint. Medium vero quod propinquius est vili, quod non per se cau-

satum est et conligens est, et non movens nisi motum ab eo quod movetur : et sensibile est, hoc est sensibilibus qualitatibus distinctum : hoc, inquam, medium corpus caeleste est, quod corporaliter movet materiam quatuor elementorum, influens virtutem suam in ipsa, et faciens in eis motum rectum., ut in primo hujus scientiae libro probatum est. Motus autem rectus vel simplex, vel in quodam est. Simplex quidem a centro vel ad centrum, qui sunt motus ignis et terrae. In quodam autem in mediis elementis est. Quorum aer in duobus quidem levis est, et in uno gravis. Aqua in uno levis, in duobus gravis. A terra enim ascendit, et de igne et aere descendit. Aer vero a terra et aqua ascendit, et ab igne descendit. Hos autem motus locales elementa non habent nisi a generante. Motus enim localis consequitur formas generationis. Et nisi forma generationis accepta sit secundum aliquem motum, non erit motus ad locum debitum illi formae : nec formam substantialem corporis motus et locus consequuntur, nisi forma corporalis et substantialis umbra et imago quaedam essent animae, quae est per se principium vitae et motus. Cujus signum dicit esse Avicenna, quod in animabus animalium et maxime in homine qui animam habet perfectam, ad omnem formam conceptam corpus movetur elementaliter compositum. Unde venerea concipientes, motus libidinis statim sentiunt. Laeta etiam concipientes, hilarescunt in vultu. Tristia vero concipientes, in complexione corrumpuntur : propter quod dixit Sapiens, quod animus gaudens floridam aetatem facit : spiritus autem tristis exsiccat ossa .