In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Unde dicit : " Et primus Angelus, " id est, primus ordo Praedicatorum, ut fuerunt Apostoli, " tuba cecinit, " id est, praedicavit, aperte exhortans ad bellum. Isa. lviii, 1 : Quasi tuba exalta vocemtuam. Vel, " Tuba cecinit, " ratione tubae terror, ratione cantus suavitas, vel amor. Praedicatio Apostolorum visa est ut cantus suavis bonis, malis autem ut terror gravis.
" Et facta est grando, et ignis, " id est, voce Praedicatorum manifestata est paena, quae debetur malis hominibus , " mista in sanguine, " quia illa paena debetur pro sanguinolentis operibus. Et in grandine intelligitur frigus, in igne calor, in sanguine peccatum. Quasi dicat : Praedicabunt paenam talem deberi peccatoribus secundum illud Job, XXIV, 19 : Ad nimium calorem transeat ab aquis nivium, et usque ad inferos peccatum illius.
" Et missum est in terram. " Glossa: Hoc totum, id est, grando, et ignis , et sanguis in terram, id est, habitantibus in terra.
Et quia aliqui ad praedicationem Apostolorum sunt conversi, alii vero igne aeterno consumpti. Unde subdit: " Et tertia pars tetrae, " non dicit, tota terra. Nota : Duae partes dicuntur auditores, tertia pars neutra. Item, duae partes sunt activi et contemplativi, tertia neuter. Vel secundum Glossam, duae partes sunt justorum, perfecti scilicet, et minus perfecti, tertia pars reprobi. Duas partes conservat Dominus. Psal. CXIII, 13 : Benedixit omnibus qui timent Dominum, pusillis cum majoribus. Item, eorum qui salvantur : quidam salvantur in statu innocentiae, ut parvuli : quidam in statu actualiter justitiae, ut adulti : tertia pars sunt reprobi, quae combusta est igne infernali.
Vel sic : " Tertia pars terrae combusta est, et tertia pars arborum concremata est, et omne foenum viride combustum est. " Per terram intelliguntur subditi, per arbores Praelati, per foenum viride confidentes in virore hujus mundi. Subditorum tres sunt paries, innocentes, paenitentes, pertinaces : et haec tertia pars igne combusta est. Praelatorum tres sunt paries, quidam contemplativi: alii activi : alii terrenis actibus dediti, et haec tertia pars igne combusta est avaritiae in praesenti, et landem comburentur igne inferni. Unde : " Et tertia pars terrae, " id est, proferens malas herbas " combusta est, " id est, igne devorata, " et tertia pars arborum, " sterilis et infructuosa, " concremata est. " Matth. VII, 19 : Omnis arbor quae non facit fructum bonum, etc.
" Et omne faenum viride combustum est. " Per faenum intelligitur caro, per virorem luxuriae humor : ergo omne faenum, id est, omnis homo, " viride, " id est, in quo est luxuriae humor, " combustum est, " scilicet, igne luxuriae, et tandem igne gehennae. Vel, per faenum viride intelliguntur omnes quiescentes in virore hujus mundi : quod hodie est, et cras in clibanum mittitur . Quia vero hujus faeni nihil participat bonitatem, sed totum reprobabile est, ideo dicit : " Omne faenum. "
Secundum alium modum legendi dividitur sic illa pars : Et primo notatur primus ordo Praedicatorum Novi Testamenti. Secundo, saevitia Judaici populi, ibi, " Et facta est grando. " Tertio, reprobatio illius populi, ibi, " Et missum est. "