PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
COMMENTARIUS. In finem puero Domini David, qui locutus est Domino verba Cantici hujus,in die, qua eripuit eum Dominus de manu omnium inimicorum ejus, et de manu Saul, et dixit :
" Diligam te Domine. " Hic est Psalmus decimus septimus, in quo aguntur
gratiae, et laudatur a Christo Deus pro conservatione in bono impetrato in Psalmo praecedenti, secundum quod refertur ad Christum pro sui liberatione a morte, et miseriis, et Judaeis persequentibus : secundum quod ad membra Christi refertur pro certa spe liberationis ab inimicis, daemone, et membris ejus, et infirmitatibus et miseriis a bono retrahentibus, et ipsa morte. Hoc autem satis ostenditur in titulo qui talis praemittitur : " In finem puero Domini David, qui locutus est Domino verba Cantici hujus, in die, qua eripuit eum Dominus de manu omnium inimicorum ejus, et de manu Saul, et dixit. "
Et est talis ordo, et sensus verborum. " Verba Cantici hujus " tendentis in finem, supple, conveniunt, " Davidpuero Domini, " id est, servo Domini, supple, quae verba, " locutus est " Domino, " in die qua eripuit eum de manu inimicorum, et de manu Saul " maxime, " et dixit : Diligam te, etc. " Secundum hoc videtur, quod debet Psalmus exponi de persecutione illa, et liberatione materiali David.
Sed occurrit Cassiodorus. Propter duo verba quae in titulo sunt posita, ostendens non esse exponendum litteraliter, sed trahimur per illa ad intelligentiam spiritualem. Primum est quod dicit, " In finem. " Per hoc enim aperte ostenditur in
titulo, quod in illum qui finis est, ducunt nostrum intellectum verba Psalmi. Hic autem spiritualis David, non materialis,
Christus scilicet. Ad Rom. x, 4: Finis legis... Christus ad justitiam omni credenti. Apoc. l, 8 : Ego sum Alpha, et Omega, principium et finis. Aliud verbum est quod, dicit, " Canticum. " " Est enim, sicut dicit Cassidorus, canti-" cum non pro temporali aliquo eventu, " sed pro aeternis habita exsultatio. " Sed contra hoc videtur, quia II Reg. XXII 1, triumphatis omnibus inimicis David, dicitur : Locutus est autem David Domino verba carminis hujus, in die qua liberavit eum Dominus de manu omnium inimicorum suorum, et de manu Saul, et ait: Dominus petra mea, etc. secundum aliam translationem hujus Psalmi. Ergo pro triumpho materiali sunt dicta haec. Sed responsio est, quod nihil prohibet ibi dicta pro materiali triumpho : in illo enim titulo non ponitur in finem sicut hic, nec canticum, sed tantum carmen quod erat pro eventu temporali proprie. Praeterea autem a Christo spirituali, pro spirituali victoria.
Sed arctabit me adhuc ulterius opponendo, quod nihil tale omnino legimus Christum post resurrectionem cecinisse. Sed responsio est, quod multa fecit, quae Scriptura non expressit. Joan. xx, 30 : Multa quidem et alia signa fecit Jesus in conspectu discipulorum suorum... quae non sunt scripta in libro hoc. Et XXI, 25 : Quae si scribantur per singula, nec ipsum arbitror mundum capere posse eos, qui scribendi sunt, libros.
Expone ergo verba tituli de Christo sic : " Verba Cantici hujus " spiritualis, quia de spirituali victoria. Ecce materia Psalmi tendentis, vel tendere facientis, " in finem, " Christum scilicet in quantum Deus est : ipse enim secundum divinitatem qua aequalis est Deo Patri, finis est suiipsius secundum humanitatem, et omnium nostrum. Et in hoc uti- litas Psalmi convenit " David, " id est, Christo a puero Domini, " id est, servo Domini secundum humanitatem, et corpori suo mystico. Isa. xlii, 1 : Ecce servus meus, suscipiam eum.
" Quae locutus est Domino " Deo Patri, vel ipse ore proprio, vel certe per os Prophetae David. II Reg. xxiii, 2 : Spiritus Domini locutus esi per me, et sermo ejus per linguam meam. Ecce Auctor hujus Psalmi.
" In die qua eripuit eum Dominus. " Et sumitur proprie in die, si dicimus Christum ore proprio haec dixisse. Si autem ore David, tunc praepositio, " in, " sumitur pro praepositione pro, id est, pro die, " qua eripuit eum Dominus. " Et sic habemus tempus quando editus est Psalmus. Et determinat a quibus : " De manibus inimicorum suorum, " daemonum scilicet, et Judaeorum. " Et de ma" nu Saul, " id est, mortis. Et nota, quod per Saul signatur mors ratione triplici. Primo, quia Saul Rex fuit non ad permanendum : unde 1 Reg. x, 1: Tulit, Samuel lenticulam olei, et effudit super, caput ejus. Glossa : " Lenticula est vas " olei fictile quadrangulum, in latere ha-" bens foramen, et signat fragilitatem re-" gni ejus. Et e contra David permansu-" rus, inunctus est cornu olei, in quo " significatur duratio regni ejus. " Sic certe mors regnat ad tempus. Ad Rom. v, 17 : Si enim unius delicto mors regnavit per unum. Ecce regnum. Sed ad tempus, I Ad Corinth xv, 54 : Cum autem mortale hoc induerit immortalitatem, tunc fiet sermo, qui scriptus est: Absorpta est mors in victoria. Vbi est mors victoria tua ? Ubi est mors stimulus tuus ? Item, sicut David Saulem patienter sustinuit, ut in pace regnaret: sic Christus mortem : unde post mortem dixit: Data est mihi omnis potestas in caelo et in terra . Ad Ephes. ii, 15 et 16 : Facienspacem, et reconciliet ambos in uno corpore Deo per crucem, interficiens inimicitias in semetipso. Item, hunc regem a Deo extorserunt, sicut patet I Reg. viii, 4 et seq. Unde interpretatur petitio. Sic certe genus humanum mortem a Deo extorsit, ut regnaret super se. Sap. 1, 16 : Impii manibus, id est, operibus tangendo lignum vetitum, et verbis accersierunt illam, id est, mortem, quando se excusaverunt . Et ex iis apparet motivum ad componendum Psalmum.
Dividitur autem Psalmus iste in tres partes. Primo est promissio de laudando Deo ex promissione, et gratiis referendis. Secundo, multorum bonorum enumeratio pro quibus sunt referendae, ibi (v. 5), " Circumdederunt me dolores. " Tertio promissi solutio, ibi (v. 47), " Vivit Dominus, et benedictus. "
In prima parte dicuntur tria. Primo, promittit dilectionis continuationem. Secundo, subjungit dilecti descriptionem, ut monstretur ratio diligendi, et continuandi dilectionem, ibi, " Fortitudo mea. " Tertio, promittit gratiarum actionem et invocationem, ibi, " Laudans invocabo Dominnm "