Sermo I.

Domine, salua nos, perimus, Matthaei octavo .

Prothema. Quoniam, ut ait Apostolus ad Romanos primo, Evangelium est virtus Dei i n salutem omni credenti; cum ergo verbum Dei sit ad salutem animarum nostrarum ordinatum, ideo, secundum illud Iacobi primo , inmansuet udi ne s usci pite insitum verbum, quod potest salvare animas vestras. Quicumque ergo diligit salutem animae suae, diligit audire verbum Dei, sicut qui diligit corporis sanitatem libenter audit verba medici. Et quia efficacia verbi Dei solet aliquando impediri ex defectu predicatoris proponentis, vel ex defectu populi audientis; ideo respectu utriusque necessaria est gratia Dei et praedicatori proponenti et populo audienti; et idcirco in principio nostri sermonis rogemus Dominam , ut det mihi proponere et vobis audire ea quae sunt ad laudem et gloriam eius et animarum nostrarum salutem.

Domine, salva nos etc

Quia securum est discipulis audire veros magistros, commendabile filiis imitari bonos patres atque gloriosum subditis sequi strenuos dominos; ideo in verbo proposito exemplo Apostolorum, verorum magistrorum, bonorum patrum atque strenuorum dominorum, principum fidei christianae, propter imminens periculum corporale divinum auxilium reverenter postulantium et etiam efficaciter obtinentium, admonemur nos, eius discipuli, filii, subditi, in omni necessitate recurrere ad auxilium divinae misericordiae omnibus subvenientis. Unde ad hoc melius faciendum eorum exemplo informamur nos in verbo proposito ordinate procedere, eo quod in verbo praemisso primo praemittitur affectuosa invocatio excellentis magnificentiae; secundo additur discreta insinuatio imminentis indigentiae; tertio subiungitur devota petitio auxiliantis misericordiae. Primo ergo confitentur potentiam, cum dicitur: Domine; secundo demonstrant indigentiam, cum dicitur: perimus; tertio implorant misericordiam, cum subiungitur: salva nos.

I. Primo ergo in verbo proposito commendant virtutis excellentiam, cum dicitur: Domine. Ista autem excellens virtus et magnificentia, quae in hoc vocabulo Domine intelligitur, potest tripliciter accipi : primo, ratione insuperabilis potentiae in praevalendo; secundo , ratione ineffabilis sapientiae in cognoscendo; tertio, ratione inenarrabilis misericordiae in parcendo. Et sic propter potentiae magnificentiam redditur terribilis inimicis, propter sapientias Incidentiam honorabilis domesticis, sed propter misericordias affluentiam amabilis et desiderabilis miseris et egenis .

Primo habet Dominus virtuositatem potentiae in praeualendo; unde dicitur in Psalmo : Quoniam i Dominus excelsus, terribilis, rex magnus super omnem terram, subiecit populos nobis et gentes sub pedibus nostris.

Iesus Christus est excelsus Dominus, propter maiestatem dominii; terribilis, propter severitatem iudicii; et rex magnus super omnem terram, propter dignitatem imperialis praesidentiae; subiecit populos nobis et gentes sub pedibus n ostris , propter virtuositatem inexpugnabilis praevalentiae; propter hoc dicitur Esther decimo tertio: Domine, rex omnipotens, in ditione tua cuncta sunt posita, et non est qui possit tuae resistere voluntati.

Secundo habet Dominus infallibilem sapientiae i notitiam in cognoscendo; unde dicitur primi Regum secundo : Recedant vetera de ore vestro, quia Deus scientiarum Dominus est, et ipsi praeparantur cogitationes:

Vetera, sophisticae rationis et philosophicae argumentationis quasi nullius valoris, recedant de ore vestro, non quod non debeatis de philosophia loqui, sed quod non debeatis ei inniti , quia Dominus Iesus Christus, in quo sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae, est Deus scientiarum, cognoscens omnia, novissima et antiqua. Et ipsi praeparantur cogitationes , ut dirigantur in via veritatis et iustitiae secundum dictamen suae sapientiae, non secundum dictamen rationis philosophicae.

Tertio habet Dominus pietatem misericordiae in parcend o unde Isaiae quinquagesimo quinto : Derelinquat impius viam suam, et vir iniquus cogitationes suas et revertatur ad Dominum, et miserebitur eius, et ad Deum nostrum, quoniam multus est ad ignoscendum.

Derelinquat impius viam suam, id est peccatum operis; et vir iniquus cogitationes suas, id est peccatum cordis; et revertatur ad Dominum, cum timore; et ad Deum nostrum, cum amore; et miserebitur eius , per condonationem omnium delictorum; quoniam multus est ad ignoscendum, quia tanta est offensa, quantus est ille qui offenditur. Certe, exemplo grosso, experimento approbato, possumus videre, quod multus est ad ignoscendum. Nam volgo dicitur , quod mulier adultera et sic repudiata et a consortio viri eiecta nequaquam a viro suscipitur, ut ei reconcilietur, propter horrorem foeditatum praeteritarum; anima tamen, cum per aversionem a Deo fuerit fornicata in peccatis multis, si converti voluerit, clementer suscipitur a Christo, non propter horrorem praeteritarum foeditatum devitat eius consortium. Et propter hoc dicit Hieronymus, doctor fidelissimus, super illud Ieremiae tertio: Dixi : Ad me revertere, et non est reversa: " O divina clementia, o nostra duritia ! dum post tanta scelera nos provocat ad salutem, nec sic quidem volumus ad meliora converti ". II. Sequitur: perimus, ubi ostendunt nostram indigentiam. Exemplo enim istorum Apostolorum quilibet alius debet ostendere Christo suam indigentiam et necessitatem, c um videt, se perire: primo, propter debilitatem impotentiae succumbentis; secundo, propter caecitatem ignorantiae deviantis; tertio, propter poenalitatem miseriae opprimentis.

Primo perit aliquis propter debilitatem impotentiae succumbentis; unde dicitur Exodi decimo: Nonne vides, quod perierit Aegyptus?

Aegyptus contradicens divinae voluntati, cognoscens experimentaliter, se periisse ratione debilitatis impotentiae in resistendo poenis sibi illatis significat quemlibet imbecillem positum in tribulatione et angustia, qui diffidens de divino auxilio et remollescens intuitu fragilitatis suae, perit periculo interioris indigentiae.

Secundo perit aliquis propter caecitatem ignorantiae deviantis; unde Baruch tertio: Quoniam sapientiam non habuerunt, interier unt propter suam insipientiam.

Nullus potest devenire ad statum salutis, nisi habeat sapientiam; quoniam ipsa est ad Creatorem omnium deductiva, virtutis potentiae ostensiva et divini cultus exhibitiva. Unde philosophi, immo aliqui superbi, volentes potius inniti stolidi tali sive vanitati rationis quam soliditati primae Veritatis, ideo interierunt propter suam insipientiam. Et nota, quod dicit suam, eo quod defectus fuerit ex parte ipsorum, non ex parte divinae sapientiae O superbia intellectus ! quae, dum inflaris ventositate vanae elationis, evacuans soliditate sapientiae salutaris et infamans stoliditate aversionis.

Tertio perit aliquis propter poenalitatem miseriae opprimentis; unde in Psalmo : Quomodo facti sunt in desolationem, subito defecerunt, perierunt propter iniquitatem suam.

Peccatores homines, cum implentur multis miseriis, opprimuntur magnis poenalitatibus et affliguntur diversis doloribus, nolunt patienter converti ad lacrymas et ploratus et clamare ad Dominum cum humilitate, donec confringantur spinae tribulationis et poenali talis; sed tanto furore impatientiae permittunt, se superari, immo absorberi, ut subito deficiant in sustinendo; et hoc est quod dicit: Quomodo facti sunt in desolationem, subito defecerunt etc. Et quia, quod erat eis materia exercendae virtutis et occasio salutis et gratiae, scilicet paenalitates, convertunt in augmentum culpae; ideo sequitur: perierunt propter iniquitatem suam. Certe, summa sapientia est de necessitate facere virtutem, et summa stultitia est de virtute facere peccatum et vitium.

III. Tertio subditur: salva nos, ubi notatur devota imploratio auxiliantis misericordiae. Debemus autem exemplo Apostolorum implorare divinam misericordiam, ut primo Deus insuperabilis potentiae in praevalendo salver nos a debilitate impotentiae succumbentis per influentiam virtutis fortificantis operativam; secundo, Dominus infallibilis sapientiae in cognoscendo salvet nos a caecitate ignorantiae deviantis per supersplendentiam lucis illuminantis intellectivam ; tertio, Dominus inenarrabilis clementiae in parcendo vel subveniendo salvet nos a poenalitate miseriae o pprimentis per concomitantiam salutis dulcorantis affectivam.

Primo, Dominus insuperabilis potentiae in praevalendo salvat nos a debilitate impotentiae succumbentis per influentiam virtutis fortificantis operativam; unde in Psalmo : Nonenim i n arc u meo sperabo , et gladius meus non salvabit me. Salvasti enim nos de affligentibus nos et odientes nos confudisti. In Deo laudabimur tota die, et in nomine tuo confitebimur in saeculum.

Illi sperant salvari in gladio et arcu suo , qui praesumentes de sua fortitudine, elatis cogitationibus se extollunt, quibus divinum auxilium merito denegatur; sed recognoscentes suam impotentiam et recurrentes ad divinum auxilium salvat Dominus influendo interius virtutem, ne turbentur, et amovendo exterius omne nocivum impedimentum, ne laedantur. Propter hoc exemplo David de omni beneficio debemus non in nobis, sed inDeolaudari, et solum nomini eius confiteri omne bonum sibi attribuendo.

Secundo, Dominus infallibilis sapientiae in cognoscendo salvat nos a caecitate ignorantiae deviantis per supersplendentiam lucis illuminantis intellectivam ; unde Isaiae quadragesimo nono : Dedi te i n lucem gentium, ut sis salus mea usq ue ad extremum terrae.

Filius Dei, qui est lux vera et purissima, carens omni tenebra ignorantiae omnique macula culpae, datus est gratis a Deo Patre populo gentium, qui amb ulabat in tenebris, ad demonstrandum devia errorum, ne in via erremus praecipitio falsitatis aut deceptionis. Ut sis salus mea, divina scilicet, non humana, omnium fidelium; ab extrem is terrae, videlicet ab oriente fideliter incipientium, ab occidente finaliter morientium, a meridie ferventer amantium, ab aquilone mala poenae viriliter sustinentium , ut sic nulli existenti in aliqua extremitate terrae illa vera salus ratione suae sufficientiae deficiat.

Tertio, Dominus inenarrabilis clementiae in parcendo vel subveniendo salvat nos a poenalitate miseriae opprimentis per concomitantiam salutis dulcorantis affectivam; unde ad Philippenses tertio : Salvatorem exspectamus Dominum nostrum Jesum Christum, qui reformabit corpus humilitatis nostrae configuratum corpori claritatis suae.

Si configurari volumus corpus nostrum in adventu indicis corpori claritatis Christi, debemus assimilari ad exemplar corporis eius, quod fuit attritum ieiuniis et abstinentiis et proiectum in terra cum verecundia in tormentis ad modum frumenti. Sic corpus nostrum debet deprimi ieiuniis et humiliari afflictionibus, quia tanto corpus cuiuslibet erit corpori claritatis Christi conformius, quanto pro eius nomine erat humilius. Rogamus etc.