DE LAUDIBUS BEATAE MARIAE VIRGINIS, LIBRI DUODECIM.

 PROLOGUS PRIMUS.

 PROLOGUS SECUNDUS.

 LIBER PRIMUS, In quo exponitur Angelica salutatio.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 LIBER SECUNDUS.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 LIBER TERTIUS.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII .

 CAPUT VII.

 CAPUT IX

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 LIBER QUARTUS. DE VIRTUTIBUS MARIAE.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT I X.

 CAPUT X,

 CAPUT XL

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV,

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX,

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV,

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 CAPUT XXXIV.

 CAPUT XXXV.

 LIBER QUINTUS. DE PULCHRITUDINE MARIAE.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 LIBER SEXTUS. DE APPELLATIONIBUS MARIAE.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT II.

 CAPUT III

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL

 CAPUT XII.

 LIBER OCTAVUS. DE HIS QUAE PERTINENT AD TERRAM, ET POSSUNT FIGURARE MARIAM.

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 LIBER NONUS. DE RECEPTACULIS AQUARUM, QUAE FIGURANT

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XI .

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 LIBER DECIMUS. DE AEDIFICIIS QUIBUS MARIA FIGURATUR IN BIBLIA

 CAPUT I.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XL

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX.

 CAPUT XXXI,

 LIBER UNDECIMUS. DE MUNITIONIBUS ET NAVIGIIS, QUAE POSSUNT SIGNA RE MARIAM.

 CAPUT I.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII,

 caput viii.

 CAPUT IX.

 LIBER DUODECIMUS. DE HORTO CONCLUSO. CUI SPONSUS COMPARAT MARIAM, IN CANTICIS

 CAPUT I.

 sig. I.

 sig. II.

 g III.

 sig. IV.

 sig. VI.

 sig. VII.

 sig. VIII.

 sig. IX.

 g X.

 g X.

 sig. XII.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 g I.

 g II. Christus verbum Patris,

 sig. III.

 sig. IV. Ventus. Ventus, id est, Spiritus sanctus. Ventus scilicet Auster, qui perflavit hunc hortum. Cantic.IV, 16 : Surge, Aquilo et veni, Auster pe

 sig. V.

 sig. VI.

 g VII. Imber. Imber Christus, de quo dicitur, Osee, VI, 3 : Veniet quasi imber nobis temporaneus et serotinus. diluculum.) Quomodo descendit imber et

 sig. VIII. Pluvia.

 sig. IX. Vapor. Vapor, id est, Filius Dei, de quo dicitur, Sapient.VII, 25 : Vapor est, virtutis Dei,

 sig. X. Ignis . Ignis, id est, Filius Dei, qui dicitur ignis consumens

 sig. XI.

 XII

 sig. XIII. Angelus. Angelus , scilicet magni consilii, qui de caelo descendens ingressus est in eam.

 sig. XIV,

 sig. XV.

 CAPUT VI.

 sig. I. Vitis.

 g II. Oliva.

 sig. III.

 sig. IV.

 sig. V. Palma.

 sig. VI, Cypressus.

 sig. VII.

 sig. VIII.

 sig. IX.

 sig. X. Myrrha. Quasi myrrha electa dedi suavitatem odoris . Myrrha est arbor in Arabia quinque cubilis crescens in altum, odorifera , albae spinae si

 sig. XI.

 sig. XII.

 sig. XIII.

 sig. XIV.

 sig. XV. Balsamus.

 sig. XVI.

 sig. XVII.

 sig. XVIII. Lignum.

 g XIX. Virgula,

 sig. XX.

 g XXI. Malusgranata.

 sig. XXII. Ficus.

 sig. XXIII. Amygdalus.

 sig. XXIV, Mortis,

 sig. XXV. Sycomorus.

 sig. XXVI, Abies.

 sig. XXVII Salix.

 g XXVIII. Oleaster.

 sig. XXIX. Pinus.

 sig. XXX. Castanea,

 sig. XXXI .

 sig. XXXII.

 sig. XXXIII. Ulmus.

 CAPUT VII.

 sig. I.

 sig. II .

 g III.

 sig. IV.

 sig. v.

 sig. VI. Tota pulchra es, amica mea ,etc.

sig. VIII.

Distillans, inferius a levissimo tactu frondium et herbarum suarum guttas roris et pluviae susceptas a superiori. Unde dicitur ei, Cantic.IV,11 : Favus distillans labia tua. Item, in Psalmo lxiv, 11 : In stillicidiis ejus laetabitur germinans. Christo enim sicut pluvia descendente in vellus, descenderunt a vellere ipso larga gratiarum stillicidia super terram cordis humani : quia de plenitudine ejus nos omnes accepimus, et gratiam pro gratia . Ideo comparatur ipsa favo, velleri, et spongiae. (Titulo de misericordia ejus.)

Rorans, active, id est, rorifluus. Ab ipso enim fonte gratiarum affluit jugiter ad ipsam, et ab ipsa ad nos ros gratiae, quem subministrat hic hortus pedibus, id est, affectibus deambulantium in eo.

Nebulosus, et hoc maxime tempore Incarnationis quando sol justitiae descendens in illam, inde assumpsit nebulam carnis humanae. Unde, III Reg. viii, 12 : Dominus dixit ut habitaret in nebula. Et quasi seipsum exponens, subjungit paulo post, v, 27 : Ergo putandum est,

quod vere Deus habitet super terram. De hac nebula dicitur, Eccli. xliii, 24 : Medicina omnium in festinatione nebulae : ei ros obvians ab ardore venienti humilem efficiet eum. Et loquitur de diabolo . Medicina, omnium, sanabilium scilicet. Nota, quod Angeli caelestes non aegrotabant in adventu Christi. Diabolus qui superbierat, totus erat mortuus, et ideo insanabilis. Unde dicitur ei, Jeremxxx, 12 : Insanabilis est fractura, tua pessima plaga tua. Homo quasi participans his et illis sanabilis erat : quia daemones ipsum reliquerant semivivum : vivebat enim quoad corpus per naturam, sed mortuus erat quoad animam per gratiae subtractionem, Ideo dicitur, Sapiente I, 14 : Sanabiles enim fecit nationes orbis terrarum. Item ideo dicitur : Adspiciens a longe ecce video nebulam totam terram tegentem. Non dixit caelum : quia non pervenit beneficium incarnationis ad angelicam creaturam. Fuit ergo incarnatio medicina omnium hominum, vel omnium infirmitatum : quia humilitas incarnationis curavit Superbiam, charitas invidiam, benignitas iram, acceleratio pigritiam, et sic de aliis. Vel, omnium, id est, culpae et paenae. Prima enim infirmitas in quam cecidit homo, fuit culpa : ex hac inaliam quae est paena. Sed plerumque accidit, quod per unam convalescit de alia. Medicus autem noster Christus non poterat : quia non decebat assumere culpam nostram, et assumpsit paenalitates per quam nos liberavit a culpa, etsi nondum a paena, et obligavit se, quod quandoque et a paena : et de hoc reliquit nobis pignus contra morem aliorum medicorum, scilicet corpus suum et Spiritum sanctum. Medicina ergo omnium, id est, salus humani . generis, in festinatione nebulae, id est, incarnationis Dominicae. Ideo autem dicit in festinatione nebulae, : quia nebula, id est, caro quam sumpsit de Virgine in mo- mento quo Virgo respondit : Ecce ancilla Domini, fiat mihi , etc, operatione Spiritus sancti qui nescit tarda rerum, molimina, fuit in corpus formata. (Residuum hujus auctoritatis quaere infra, ubi Christus dicitur ros.)

Item, Per nebulam istam congrue potest designari Maria, quae bene dicitur nebula, quia a terrenis elevata, quae festinavit quando ex abundantia cordis fidelis eructavit illud verbum bonum, Luc. I, 38 : Fiat mihi, etc, et per hoc verbum medicinalem curationem coutulit nobis, id est, Christum, qui languores nostros portavit . Sed exemplo contulit medicinam conservativam : quia imitatio ejus gratiam conservat et accumulat. Unde dicit, Eccli. XXIV, 29 : Qui edunt me, id est, sibi incorporant imitando, adhuc esurient accumulationem gratiae.

Caro Christi nebula. Quia nebula tegit solem. Ideo Christus dicit, Eccli.XXIV, 6 : Sicut nebula, id est, carne assumpta, texi omnem terram, id est, ab omni homine carnali aut terreno lumen divinitatis abscondi : carnales enim lumen divinitatis sub nebula carnis non viderunt, id est, non intellexerant : quia posuit Dominus tenebras latibulum suum .

Quia descensus nebulae signum est serenitatis, et incarnatio Christi causa fuit nostrae reconciliationis cum Patre, et nostrae illuminationis et aeternae claritatis.

Quia sicut nebula claritatem solis temperat, qui nisi nube interposito videri non potest : sic Christus nebulam humanae carnis induit, ut inaccessibilem suae claritatis lucem nobis faceret accessibilem. . Job, XXII, 14 : Nubes latibulum ejus. .

Quia sicut nubula solis ardorem temperat et refrigerium praestat terraenascentibus, ut flores, herbas et arbores praeservet ab ardore ipsius solis : sic Christi humanitas Patris severitatem temperavit, . et in fervore passionis combusta est haec nebula, ut praestaret nobis refrigerium

contra incentiva vitiorum, et praeservaret ab ardoribus inferni.

Quia sicut nebula terrae immunditias tegit et abscondit ab oculis solis hujus : sic Christus nebulam carnis suae internos et Deum Patrem interposuit in cruce, et peccata nostra misericorditer operuit pallio carnis suae. Unde dicit, Eccli, XXIV, 6 : ''Sicut nebula texi omnem terram quia exaltatus in cruce, scapulis suis obumbravit Ecclesiam.

Quia nebula terram, rigat et suo humore quasi quodam, rore impinguat et impraegnat ad fructus generandos : sic Christus in carne apparens rore gratiae mentes infructuosas impinguavit pinguedine charitatis ut facerent fructum vitae. Quia nebula dissolvit gelicidium Aquilonis, et Christus qui vapor virtutis Dei , illud gelu de quo dicitur, Eccli. xliii, 22 : Frigidus ventus Aquilo flavit, et gelavit crystallus ab aqua. (Quaere infra titulo de his quae descenderunt in. hortum a superiori.)

Quia urit flores, sicut patet in floribus vitis, et olivae, et Christus verbo et exem- phy delectabilia mundi. Job, xv, 33 : Laedetur quasi vinea in primo flore botrus ejus, et quasi oliva projiciens florem suum, et loquitur de mundo vel mundi

amatore. Quia prope terram, per compassionem peccantium et pronitatem exaudiendi clamantes ad se ipse dicit, Matth. IX, 13: Non veni vocare justos, sed peccatores. Et de eo elicitur, Psal. cxliv, 18 : Prope est Dominus omnibus invocantibus eum, omnibus invocantibus eum in veritate, Quia late extenditur ut obumbret et

protegat. Sic et caro Christi extensaln cruce.Undedicit, Ezechiel.XVI, 8 : Ex-

: pandi :amictum meum, id est, nebulam carnis meae, super te. Et hoc est quod dicit, Psal. CIV, 39 : Expandit nubem in protectionemdeorum, etc.

Quia diem turbat ut solem ostendat. Quando enim tempus nebulosum est, tunc solem bene sustinemus visu. Sic Christus incarnatus contemperavit se lippientibus oculis mortalium, et in adventu suo humanam, id est, mundanam prosperitatem ipsam contemnendo nolens fieri rex : et mundi contemptum docendo turbavit, ut postea clarior et benignior amicis suis appareat, sicut postquam nebula diem turbavit, sol ipsa discussa ferventius et clarius micat.

Quia divisa nebula sol apparet, et divisa carne Christi ab anima sol divinitatis in resurrectione apparuit per cognitionem.

Et nota, quod non solum nebula dicitur caro Christi, sed etiam nubecula sive nubes. Unde, III Regum, xviii, 44: Ecce nubecula parva quasi vestigium hominis ascendebat de mari. Et loquitur ibi quia non pluerat per tres annos. Isti anni spiritualiter tempus sub lege, tempus Prophetarum in quibus non distillavit super terram pluviam gratiae : sed in tempore gratiae apparuit nubecula gratiae, id est, Christus. Quasi vestigium hominis, et non dicit vestigium simpliciter, sed quasi vestigium, quia non opere viri, sed opere Spiritus sancti conceptus est et natus. Ascendebat de mari, id est, de utero Mariae: ascendit quia in excellentissimo statu vitae humanae fuit.

Item, Elias dicitur pater : puer missus ad mare, Gabriel missus ad Mariam. Primum genus, salutatio. Unde, Ave, Maria . Secundum, triplex commendatio, ad se, gratia plena : ad Deum, Dominus tecum : ad nos, benedicta tu in mulieribus. Tertium, confortatio. Unde: Ne timeas, Maria, etc. Quartum, Filii Dei annuntiatio. Unde, Ecce concipies, etc. Quae conceptio commendatur a quinque. A. nominis sublimitate. Unde,

Vocabis nomen ejus Jesum, A potestate. Unde, Hic erit magnus, A nobilitate. Unde, Filius Altissimi vocabitur, A dignitate. Unde, Dabit illi Dominus Deus sedem David, etc. A dignitatis aeternitate. Unde, Regni ejus non erit finis. Quintum, modi expressio. Unde, Spiritus sanctus superveniet in tc, etc. Sextum., exempti additio. Unde, Et ecce Elisabeth, etc. Septimum, omnis haesitationis amotio. Unde, Non erit impossibile, etc.

In hoc autem, quod caro Christi dicitur nubecula parva, notatur duplex humilitas, exterior et interior. Item, haec nubes media inter caelum et terram, sic Christus homo mediator Dei et hominum . Haec etiam nubes aquosa, descendens sicut pluvia in vellus reconciliationis serenitatem fecit, ascendens in caelum pluviam sancti Spiritus misit. Unde dicit, Ezechiel.XXXVI, 25 : Effundam super vos aquam mundam. ''Tempestatem factura est veniens ad judicium, quando in circuitu ejus erit tempestas valida.

Pulchre autem corpus Dominicum dicitur nubes, quod de purissimis sanguinibus beatae Virginis formatum, quos scilicet sanguines tamquam nutritivos caelestis suae caliditatis, id est, charitatis humores, ad nutrimentum sui de oceano hujus saeculi traxit ad se radius solis justitiae, id est, benignitatis pietatis supernae. Haec fuit nubes habens in se vestigium hominis, et afferens secum pluviam copiosae salutis, id est, humanae redemptionis. Fere autem easdem proprietates habet nubes cum nebula.

Fuit haec nubes in nativitate candida per peccati immunitatem et omnimodam puritatem, Unde, Apocal.XIV, 14: Vidi, et ecce nubem candidam : ei super nubem sedentem, etc. Nubes candida, munda Christi humanitas. (Quaere titulo, quod Maria nubes.) Tunc enim nubecula ascendit de mari, id est, Christus puer parvulus de Maria.

In conversatione lucida per boni. exempli diffusionem. Unde in transfiguratione nubes lucida obumbravit eos, id est, Apostolos . Ezechiel.I, 4 : Elvidi, et ecce... nubes magna, et ignis involvens, et splendor in circuitu, etc.

In passione rubea per sanguinis proprii publicationem. Unde dicitur ei, Isa. lxiii, 1 : Quis est iste qui venit de Edom, tinctis vestibus de Bosra ? In passione enim fuit nubes ubi toti generi humano refrigerium dedit, ubi sub umbra alarum suarum protexit genus humanum : sed in resurrectione fuit levis, quando omni mortalitate deposita et passibilitate surrexit.

In sepultura nigra et obscura, cum non fuit ei species, neque decor.

In ascensione forte hyacinthina per caelestis coloris induitionem. Unde tunc nubes lucida et forte hyacinthina suscepit eum ab oculis intuentium.

In judicio ardens erit et ignea, quando ignis ante ipsum praecedet, etc.

Item, De nube dicitur, Isa. XIX, 1 : Ecce Dominus ascendet super nubem le- vem, etc. Expone istud, Ecce, sicut invenies titulo de conceptu Virginis, Nubes ista caro Christi, quae bene dicitur levis : quia sine pondere peccati. Quae ideo dicitur nubes: quia nos rigavit pluviis doctrinarum, exterruit tonitruis comminationum, perlustravit quasi quibusdam fulgoribus conlationibus miraculorum, et sua nos obumbratione protexit. Unde Christus homo dicit, Eccli.XXIV, 8 : Sicut nebula texi omnem terram. Sed videtur, quod dixisse debuerat Propheta: Descendet Dominus ad nubem levem, sicut dicit ibi infra, Isa, lxiv, 1 : Utinam disrumperes caelos, ei descenderes, Et non ascendet super nubem levem : quia non se exaltavit, sed multum humiliavit assumendo carnem., sicut dicit Aposto- lus, ad Philip, ii, 7. Sed quia descendens in carnem qui antea ignotus erat mundo, sic ascendit in notitiam et honorificentiam hominum : ideo dicitur super

nubem ascendisse.

Vel aliter: Incarnatio Domini dicitur ascensus: quia tunc visibilis mundo apparuit, sicut nubes nobis melius apparet ascendendo quam descendendo. Vel ideo ascensurus dicitur super nubem : quia caro in ipso omnino subdita fuit spiritui, nec aliquid adversus spiritum concupivit. Vel ideo quia sic in notitiam venit, ut dictum est, cum prius esset Deus absconditus . Vel, ab effectu : quia naturam humanam quam assumpsit, ascendere fecit. Unde, Qui ponis nubem ascensum suum , etc.

Haec est enim nubecula quae Christo nascente ascendit de mari, id est, de Maria. Et fuit haec nubes quasi sex. colorum, ut dictum est supra. Et nota, quod Propheta loquens de incarnatione, vocat eum Dominum, ut notet Dei Filium, qui est Rex regum ei Dominus dominantium . Vel, quia tunc veniebat disratiocinare hominem servum suum contra diabolum, quod factum est in cruce.

Sequitur : Et ingredietur aegyptum , id est, mundum nascens de Virgine, Vel, aegyptum ad litteram. Matth. ii, 13 : Angelus Domini apparuit in somnis Joseph dicens: Surge, et accipe puerum, etc. Vel, aegyptum, id est, cor humanum illud illustrando lumine gratiae : quia prius erat tenebrosum. (Quaere titulo de aurora.) Et hoc est quod dicit Zacharias, Luc. I, 78 et 79: Visitavit nos oriens ex alio. Illuminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent, ''etc.

Sequitur, Isa. XIX,1 : Et commovebuntur simulacra aegypti : quia ipso intrante aegyptum, corruerunt simulacra ejus. Vel, daemones obtinuerunt in eis.

Vel, commovebuntur simulacra aegypti, id est, destruetur idololatria. Ad quod Magi a daemonibus edocti, vel juxta prophetiam Balaam intelligentes natum Filium Dei, qui magicam artem destrueret, venerunt ipsum in Bethleem adorare.

A facie ejus, id est, a praesentia ejus. Et cor aegypti tabescet in medio ejus, id est, sapientes mundi obstupescent: quia sapientia ejus destruetur. Isa. XXIX, 14: Peribit sapientia, etc. Abdiae, v. 8: Perdam sapientes, etc. Psal. CVI, 27 : Omnis sapientia eorum devorata est.

Moraliter : Ingrediente Domino per gratiam aegyptum cordis humani, statim corruerunt simulacra vitiorum. Si vero adhuc stant in corde tuo hujusmodi simulacra, argumentum est quod Dominus nondum ingressus est in cor tuum. (Quaere de idolis, titulo.) Et nota, quod haec auctoritas habetur, Isa. XIX, 1, in onere aegypti, id est, mundi tenebris peccatorum et caligine ignorantiae obvoluti, multimodae miseriae maerore confecti. Recte enim dicitur Christi incarnatio onus aegypti: quia aegyptus interpretatur tenebrae, vel maeror.

Incarnatio Dominica fuit tenebrarum evacuatio contra erroneos : quia ipsa est lux mundi. Isa. IX, 2 : Habitantibus in regione umbrae mortis, etc. Maeroris consolatio contra acediosos: quia ipsa gaudium mundi. Luc. II, 10 : Evangelizo vobis gaudium magnum, etc. Angustiarum exterminatio contra invidos et avaros : quia Christus charitas est . Item, Psal. cxviii, 45 : Ambulabam in latitudine. Glossa Ambrosii : " In charitate patulum cor oportet esse ad suscipiendum illum qui. replet caelum et terram . "

Sive vaporans. Unde beata Virgo di- cit, Eccli. XXIV, 21 : Quasi Libanus non incisus vapor avi habitationem meam, etc. (Quaere in serie de arboribus, ubi agitur de Libano, et optime expositum invenies.)