sig. XII.

Largus, quod patet ex eo quod liberalissime invitat omnes ad delicias suas dicens cum Filio suo, Matth. XI, 28: Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos, scilicet glorioso fructu meo qui est Christus, Vel, fructibus meis, id est, generationibus meis, de quibus ipsa dicit, Eccli. XXIV, 26 : Transite ad me, omnes qui concupiscitis me, ei a generationibus meis implemini.

Inexhaustus. Ideo super illud, Ave, gratia plena , dicit Magister Hugo de . sancto Victore ad Mariam : " Recte dicta es gratia plena, de qua ortus est fons gratiae. " (Quaere titulo, Gratia plena, circa finem capituli.) Ideo dicit ipsa, Eccli.XXIV, 14 : Usque ad futurum saeculum non desinam, scilicet miseris misericordiam exhibere. Propter hoc dicitur illi, Isa lviii, 11 : Eris quasi hortus irriguus, et sicut fons aquarum cujus non deficient aquae., scilicet misericordia, compassio, pietas, et hujusmodi.

Satians. Unde dicit: A generationibusmeis implemini , ut supra. Largitas enim Mariae quae est hic hortus, ad suam foecunditatem et plenitudinem Christum invitat et amicos, Cantic. v, 1, ubi dicit: Veniat dilectus meus in hortum suum, et comedat fructum pomorum suorum. Audierat enim mater hortum se vocari in superiori auctoritate, ubi dixerat Christus : Surge, Aquilo , id est, o tu, satana, ne incumbas Ecclesiae ut eam deprimas : sed recede et da locum Spiritui sancto : ei veni, Auster, id est, inspiratio Spiritus sancti: perfla hortum meum, id est, matri meae perseveranter insuffla gratiarum abundantiam, ut ab ipsa abundanter et indeficienter defluant beneficiorum remedia ad infirmos. Haec autem verba videntur dicta fuisse spiritui maligno, et Spiritui sancto in sanctificatione Mariae ab originali peccato. Auditis autem hujusmodi verbis beata Virgo, et memor illius ficulneae quae maledicta est, quia Christum fructum quaerentem in ea non pavit, statim invitat dilectum ad delicias suas, dicens : Veniat dilectus meus in hortum suum , id est, in me descendat per incarnationis mysterium, et comedat fructum, id. est, delectetur in fructu pomorum suorum, id. est, in operibus virtutum quas in me plantavit. Et nota, quod beata Virgo ad fructum invitat Filium suum tamquam puerum : quia parvulus natus est nobis , et mittit ad eum quasi quatuor nuntios, ut veniat cito ad prandium nobiscum. Hi quatuor nuntii sunt meditatio quae Dominum quaerit, contemplatio quae quaesitum invenit, oratio quae inventum invitat, humilitas quae invitatum adducit, Unde dicit, Cantic. i, 1 : Dum, esset reae in accubitu suo, nardus mea dedit odorem suum, id est, humilitas effudit orationem suam, ut vocaret et adduceret sponsum ad corivivandum nobiscum in terris, qui cum Patre et Angelis convivabatur in

caelis. Et nota, quod fercula libentissime comedit sponsus iste, qu33 sunt vitae munditia, et vera paenitentia. De primo, Cantic.II, 16: Qui pascitur inter Ulla. Et hoc ferculum praevenire debet omnia alia fercula, sine quo caetera non saperent. De secundo dixit Rebecca filio suo Jacob, Genes. XXVII, 9 : Affer mihi duos haedos optimos, usque, quibus libenter vescitur. Quod autem haec duo fercula Christo praeparavit in praesenti, duobus aliis ab ipso cibabitur, scilicet gratia in praesenti, et gloria in futuro.

Dilectus autem Mariae gaudens se invitari tamquam famelicus statim adest, et de bona refectione se commendat, dicens : Veni in hortum meum, soror mea, sponsa . Et paucis Interpositis describit Suam refectionem dicens: Comedi favum cum melle meo, etc. Quasi diceret ad similitudinem venientis in hortum suum, ut ibi jucundetur post labores. Sic ego ab illis qui labores mihi praebent iniquitatibus suis, ut jucundaret in meritis et virtutibus beatae Virginis, veni in hortum meum, id est, in ipsam per mysterium incarnationis meae.

Cibus Christi, adimpletio paternae voluptatis. Unde dicit, Joan. IV, 34 : Meus cibus est ut faciam voluntatem ejus qui misit me, etc.

Quoad animam contemplatio divinitatis, a quo cibo numquam jejunavit. Unde dicit : Providebam Dominum in conspectu meo semper . Mens enim hominis assumpti statim a sua origine plene et perfecte Dei visione fruebatur, ipsam veritatem videndo immediate in semetipso.

Sacra scriptura: ab hoc etiam numquam jejunavit. Matth. IV, 4: Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit de ore Dei,

Conversio peccatorum: ad hocjejunavit in cruce : quia ibi non incorporavit nisi unicum latronem. Unde dicit: Et operuiin jejunio animam meam , id est, non exercui potentiam meam, vindicando me de crucifixoribus meis.

Corporalis, a quo jejunavit quadraginta diebus et quadraginta noctibus, sicut dicitur, Matth. IV, 2.

Delectatio quam habuit in virtutibus matris, scilicet in activa et contemplativa, de quibus hic dicit : Comedi favum cum melle meo , etc. Ubi in utraque vita matrem sibi complacuisse demonstrat : nam mel eliquatum purae contemplationis designat dulcedinem : favus qui rudem ceram demonstrat exterius, et in suis cellulis mel occultat, vitam figurat activam, quae licet in operibus rudis appareat, per singulas tamen operum cellulas dulcedinem continet praemiorum .

Aliter : Comedi favum cum melle meo. Mel qaod descendit ab aere, signat contemplativae dulcedinem. Favus vero est quoddam elaboratum ab apibus habens dulcedinem in melle et lumen in cera, et signat activam quae est in labore, et habet dulcedinem mellis in conscientia quantum ad Deum, et lumen in exteriori conversatione quantum ad. proximum. Unde, Matth. v, 16 : Luceat lux vestra, etc. Ministravit ergo Maria Filio Dei favum cum melle : quia primatum habuit in utraque vita.

Sequitur : Bibi vinum meum cum lacte meo. Et conjungit vinum in quo ebrietas, lacti in quo est dulcedo : quia ebrietatem bibit in lacte materno. Qui enim antequam bibisset lac matris, districte judicans cum severitate puniebat, postquam carnem sumpsit de Virgine, et bibit de ejus lacte, severitatem sic in misericordiam commutavit, quod velut lacte materno deebriatus, peccatorum nostrorum videatur oblitus.

Potansque. Quod autem biberit Christus in hac refectione, consequenter

ostendit, dicens : Bibi vinum meum, cum lacte meo. Quod est dicere, pastus sum in merito meo et virgineis lactatus uberibus, de quorum neutro alicui numquam contigit gloriari. Ideo licet de Maria dicatur : Oleum effusum nomen tuum , non tamen dicitur, quod ubera sint effusa : eo quod solus Filius Dei ex eis lactatus est : gratia autem nominis ad omnes effunditur. Et eadtera ut supra exposita sunt. Qui enim propter iniquitates et peccata mundi sic tactus erat dolore cordis intrinsecus, ut aeterni supplicii mundo diluvium praepararet, postquam lac bibit de Virgine, quasi de vino potatus et laetificatos corde, tamquam oblitus tristitiae quam induxerant mundi malitiae, a suppliciis ad misericordiae beneficia se convertit. (Haec melius notata invenies titulo de uberibus Mariae).

Item, De hac inebriatione dicit ipsa, Eccli.XXIV, 42 : Dixi : Rigabo hortum meum plantationum. (Hoc habes expositum, quod Maria aquaeductus.) Sequitur: Et inebriabo prati mei fructum. Fructus prati est Filius, qui dicitur fructus, quia reficit : et quia toto se cibat animam, quia totus est desiderabilis . Est enim manna de caelo veniens , panis omnis delectamenti . Fructum dicit prati, ut notetur singularis partus Virginis : quia partus Virginis fructum habuit, non damnum, delectationem, non dolorem. Heva enim peperit cum dolore et damno propriae substantiae : dolor enim est sensus divisionis continuorum, et talis non potest esse sine deperditione substantiae. Ipsa autem beata Virgo peperit sine dolore : et in hoc singularitas partus ostenditur. Dictum est enim Hevae : In dolore paries . Sed partus beatae Virginis fuit fructus : quia sine dolore, id est, sine naturalium laesione. Propter quod dictum est ei : Ave,id est, sine vae.

Hunc fructum inebriat ipsa quasi vino triplici, ut obliviscatur injurias sibi illatas a peccatoribus. Et de facili potest inebriari : quia parvulus est . Inebriat autem primo vino compassionis peccatoribus compatiendo. Secundo, vino devotae orationis pro eis orando. Tertio, vino laetitiae et exsultationis, proficientibus congaudendo. Primum vinum est de vineis Engaddi , quod interpretatur oculus tentationis : nam ex eo quod oculum habet ad vitam humanam quae non nisi tentatio est. Unde, Job, VII, 1, dicit alia littera : Tentatio est vita hominis super terram . Ex hoc necesse habet compati. Secundum vinum est vinum Libani. Osee, XIV, 8 : Memoriale ejus sicut vinum Libani : quia devota oratio nascitur ex candore et munditia mentis, et ex eo quod mundissimam habet mentem, potest devote orare movente compassione. Tertium vinum est quod laetificat Deum ei homines . Primo vino ostendit se inebriari, Cantic. 11, 14 : Ostende mihi faciem tuam. Et post : Sonet vox tua, scilicet devotae orationis, in auribus meis. Et hoc, quia dulcis es, id est, inebrians me. Unde quasi inebriatus dicit, III Regum, II, 20 : Pete, mater mea, etc. Tertio vino dicit se inebriatum, congratulatoni beatae Virginis magis congaudendo, et gratiam multiplicando. Item, Cantic. viii, 2, ostendit mater cujusmodi poculo dilectum suum potaverit, ubi dicit Filio : Dabo tibi poculum ex vino condito, et mustum malorum granatorum meorum. Vinum conditum dicit charitatem conditam melle devotionis et aromatibus bonorum operum. Mala granata vocat contubernia bonorum operum contenta sub cellulis singularum virtutum, et ex eis procedens suavitas dicitur mustum malorum granatorum. Et signanter additur meorum : quia malis granatis ipsius nulla alia comparantur.

Viso quomodo Deus refectus et potatus est in hoc horto, videndum est quomodo ipse satiatus alios satiari vult ex eodem. Dicit ergo familiaribus suis et amicis matris suae : Comedite, amici, ei bibite : et inebriamini, charissimi . Videri siquidem poterat, quod Christus sibi appropriasset omnia quae delectare poterant in hoc horto, cum pronomen appropriationem significans singulis adjecisset, dicens : Favum meum, vinum meum, et hujusmodi. Sed licet ipse quasdam habeat delicias speciales in Virgine, utpote qui ejus praerogativas novit, quas mens humana non capit, nihilominus tamen quilibet fidelis secundum mensuram acceptam invenit in beata Virgine quid comedat et quid bibat. Invenit unde pascatur et confirmetur in bonum, invenit ut laetificetur cor suum, invenit unde inebriari valeat, ut quae prius in mundo dilexerat, de caetero ad memoriam non reducat. Dicit ergo : Comedite, amici, id est, delectamini in fructibus hujus horti, bibite, et inebriamini, charissimi, de vino quod vobis propinat vitis illa quae dicit, Eccli. XXIV, 23 : Ego quasi vitis fructificavi suavitatem odoris. Quae etiam dicit, ibidem, v. 26 : A generationibus meis implemini. Imo quae expressius dicit, ibidem, f. 29 : Qui edunt me adhuc esurient, et qui bibunt me adhue sitient. Quasi diceret : Qui dulcedinem meam gustaverit in praesenti, adhuc plus de ea desiderabit experiri.

Pascit Maria suos convivas. Primo et digniori modo glorioso fructu suo qui est Christus, quem sumimus in sacramento, qui fructus dulcis est super mel et favum, in quo plena est et vera refectio quantum ad militantes, vera et aeterna fruitio quantum ad triumphan-

tes, et propter utrosque dicit Christus, Joan. VI, 56 : Caro mea vere est cibus, etc.

Secundo, carne sua virginali. Unde dicit : Qui edunt me adhuc esurient, etc. Similiter in sacramento ubi sumitur caro Christi: quia caro Christi et caro Mariae, sicut caro matris et filii una caro. Unde Apostolus loquens de matre et Filio, 1 ad Corinth. VI, 16 : Erunt, inquit, duo, id est, Christus et Virgo, in carne una. Simile dixit Adam, Genes, II, 24. Delicatissimum ferculum carnem virgineam manducare.

Tertio, verbis suis positis in Evangelio, quae verba Dei sunt, et quae docuit eam Spiritus veritatis : quia non in solo pane vivit homo , etc. Propter hoc de ea dicitur, Eccli. xv, 3 : Cibabit illum, id est, amatorem suum, pane vitae et interiectus, id est, doctrina verbi Dei, quae dat intellectum credentibus, et hoc in praesenti, et in futuro pane Angelorum, id est, Dei fruitione. De quo pane dicitur, Luc. XIV, 15 : Beatus qui manducabit panem in regno Dei, Vel, pane vitae, id est, Filii sacramento, qui est panis vivus qui de caelo descendit , conferens hic vitam gratiae, in futuro vitam gloriae. Ipsa enim procurat amatoribus suis gratiam digne celebrandi et communicandi. Et statim subditur de effectu illius panis, Eccli. xv, 3 et 4 : Et firmabitur, scilicet digne communicans, in illo, scilicet pane, quia hic est panis confirmans cor hominis in gratia et virtute. Et non flectetur, id est, non cedet tentationi, vel tribulationi, vel haereticae pravitati. Et continebit illum, id est, in unitate Ecclesiae cum aliis fidelibus tenebit. Et non confundetur, id est, non frustrabitur a desiderio suo. Vel, non confundetur in die judicii cum impiis. Et exaltabit illum apud proximos suos, scilicet Angelos et homines beatos.

Quarto, quasi quibusdam delicatis si- mis ferculis exemplis suae sanctissimae et virtuosissimae conversationis. Unde dicit, Eccli.XXIV, 29 : Qui edunt me, id est, qui meam conversationem sibi incorporant adhuc esurient: quia non parit fastidium, sed desiderium. Conversatio enim sancta cujuscumque quae trahitur in exemplum, cibus est spiritualis reficiens et saginans. Unde dictum est Petro, Joan. XXI, 17 : Pasce oves meas, exemplo scilicet honestae conversationis. Multo fortius ergo pascit et reficit conversatio Virginis, cum ipsa sit panis omne delectamentum in se habens, et omnis saporis suavitatem . Ideo dicit ipsa, Cantic. v, 1 : Comedite, et eritis amici : ei bibite, et inebriamini, et eritis charissimi. Imitatio autem operum illius duplex est. Vel, exemplo ejus bene operari, et hoc est edere : quia masticando laboratur. Vel, exemplo ejus in se exstinguere pravas concupiscentias, et hoc est bibere, in quo sitis exstinguitur.

Quinto modo pascit seipsa quasi totaliter. Ipsam enim comedere est amore et devotione ipsam spiritualiter reficere. Ipsam enim comedit quasi favum mellis, qui in ejus eloquiis delectatur, dicens illi : Quam dulcia faucibus meis eloquia tua , etc. ! Item, qui virtutes ejus et beneficia saepissime ad mentem revocans prorumpit in vocem confessionis et laudis, ut in voce exsultationis et confessionis sit sonus taliter epulantis. Propter hoc ei competit illud quod dicitur de superna Jerusalem, lsa. li, 3 : Gaudium et laetitia invenietur in ea, ab illis scilicet qui eam comedunt : gratiarum actio et vox laudis. Propter hoc etiam dicitur, Eccli. xlix, 2 : In omni ore quasi mel induicabitur ejus memoria, et ut musica in convivio vini.

Sexto, pascit omni edulio delicato et sapido : quia esca universorum in ea . Nam ipsa est arca, de qua dixit Deus

Pater vero Noe, id est, Filio carnem sumptura, Genes, VI, 21 : Tolles tecum ex omnibus escis quae mandi possunt, et comportabis apud te. Ipsa siquidem pane vitae nos reficit, ut dictum est, carnibus agni immaculati , frumento primo si fuerimus columbini , pisce fidei, ovo spei, pane charitatis, pomis odoriferis sanctae opinionis, uva passa, id est, memoria passionis, malogranatis in quibus sub uno cortice multa grana ordinabiliter disponuntur, faciens nos conservare et diligere unitatem fraternitatis. Nam ipsa est quae precibus suis facit inhabitare unius moris in domo Ecclesiae vel religionis, pisce asso. subministrans nobis gratiam fraternae compassionis. Piscis enim assatur quando pius affectus aliena miseria uritur. Sic assatus erat Apostolus cum dicebat, II ad. Corinth. XI, 29 : Quis infirmatur, et ego non infirmor ? Quis scandalizatur , et ego non uror ? Propter hoc Dominus piscem assum comedit , quia miserantium pius affectus dulciter sapit ei. Pascit etiam nos melle devotionis, et exhilarat facies nostras oleo laetitiae spiritualis.

Item, Cum ipsa sit dispensatrix et pincerna graliarum, imo vitis et cella vinaria. Unde dicit, Cantic.II, 4 : Introduxit me rex in cellam vinariam, vel in cellaria sua, ubi non solum potatur a dilecto suo quin et amicis suis hauriens refundit, qui de ejus plenitudine omnes recipiunt et gratiam pro gratia, dilectores suos et convivas potat vino et potu multiplici, et largitur differentias potuum secundum differentias potatorum. Et quod ipsa sit pincerna sanctorum, ostendit, Proverb.IX, 5, dicens : Bibite vinum quod miscui vobis. Et, Cantic. v, 1, dicit convivis suis : Bibite, et inebriamini, charissimi. Quod etiam sit pincerna Domini, dicit, Cantic. viit, 2, ubi loqui- tur dilecto : Dabo tibi poculum ex vino condito, etc, ut supra.

Propinat haec pincerna mustum forte et calidum spiritualem gratiam primo gustantibus, quo calefacti et a se alienati in amorem matris et Filii dulciter inardescunt : potando siquidem pauper cornua sumit, quae sunt Christi dilectio et Mariae, vel dilectio Dei et proximi. Isidorus dicit, quod mustum vinum est statim e lacu sublatum. Dictum autem creditur mustum, quia limum et terram quae dicitur mus, unde humus, habeat in se commixta. Vinum autem dicitur, eo quod potus ejus venas sanguine cito repleat : veteres enim vinum venenum appellaverunt, sed postquam inventum est virus lethiferi succi, hoc vinum vocatum est, illud venenum. Unde Hieronymus in libro de Virginitate : " Virgo Christi vinum fugiat ut venenum, ne pro aetatis calore ferventi vinum bibat et pereat. "

Vinum compunctionis paenitendo lugentibus, qui dicere ei possunt : Potasti nos, o Maria, vino compunctionis.

Vinum laetitiae spiritualis de impetranda venia per ejus adjutorium spem concipientibus : de quo dicitur : Vinum laetificat cor hominis .

Vinum mixtum devotionis ipsam ex corde invocantibus. Hoc non debet bibi sine aqua lacrymarum, ne reddat hominem praesumptuosum : et de hoc dixit ipsa Filio : Vinum non habent . Et hoc bibitur in nuptiis Christi et animae paenitentis ad ipsum redeuntis : et talibus dicit ipsa, Proverb. IX, 5 : Bibite vinum quod miscui vobis.

Vinum defaecatum adversus vitia reluctantibus. Siquidem mustum semper in motu est, donec purum ab impuro separetur, et donec impurum infra, ita quod subsint faeces. Sic debet ratio superponere se sensualitati et carni et quibusli- bet vitiis et peccatis. Ideo dixit Dominus ad Cain, Genes. IV, 7 : Sub te erit appetitus ejus, id est, sensualitatis vel peccati, ei tu dominaberis illius. . Vinum doctrinae spiritualis sapientiam Filii, quae vera est, libenter addiscentibus. Hoc est vinum germinans virgines , hoc est, revirginans corruptas prius mentes. Hoc vinum propinat ipsa revelans quibus vult occulta mysteria Scripturarum.

Vinum durae increpationis quibusdam horribiliter delinquentibus. Hoc vinum propinavit ipsa Theophilo quem de impietate sua austere coarguit, sed addidit oleum consolationis, ne de Filii misericordia desperaret, et sic vulneribus ejus spiritualibus infudit oleum et vinum .

Vinum amineum, id est, album ab AdminBookmark quod est sine, et minio, castitati studentibus. Et hoc est vinum germinans virgines , id est, virgineas cogitationes et affectiones. Germen principium est rei crescentis : et humilitas semper dicit : Nunc coepi . Ideo in germine notatur humilitas.

Vinum roseum, quod scilicet rubet ut rosa, charitate ferventibus. Et hoc est vinum vel sanguis ille in quo Judas lavat stolam suam et pallium .

Vinum humanae redemptionis, sitim justitiae patientibus. Ad hoc vinum invitat ipsa cum Filio, Isaiae, lv, 1, diceris : Omnes sitientes, etc. Venite, emite absque argento... vinum ei lac, ut possit dicere redemptus illud Canticorum, v, 1 : Bibi vinum meum cum lacte meo.

Vinum meracissimum, sacramentum Filii sui digne recipientibus, de quo, Deuter, xxxii, 14 : Et sanguinem uvae biberet meracissimum. Hoc vinum proprie dicitur vinum passum : quia de uva passa exprimitur, id est, de corpore Jesu Christi.

Floratum novitiis sibi et Filio servire incipientibus.

Raspatum humilitatis faeces peccatorum conculc alitibus. Vel, faeces suas, id est, peccata prae oculis cordis habentibus. Qui dicunt cum Psalmista, Psal. l, 5 : Peccatum meum coram me est semper.

Ferratum ad honorem suum et Filii sui vitam suam arctantibus.

Gariophilatum aromatizans saporose et dulciter se et Filium laudantibus.

Figmentum conditum speciebus caelestibus dulciter et suaviter de se cogitantibus. Et dicitur pigmentum quasi purus gustus mentis.

Glaretum sapidissimum, Filii passionem et suam compassionem devote recolentibus, et tam Filio quam matri ex toto affectu compati entibus. Conficitur autem claretum ex pretiosissimis speciebus et vino optimo quod studiose colatur per eas. Duo ad hoc colatoria dedit nobis Deus Pater. Unum fuit corpus Christi Jesu, aliud cor Mariae. Vinum hujus clareti: vel sanguis Christi qui est uva, de quo dicitur : Et sanguinem uvae biberet meracissimum . Vel, doctrina de Dominica passione: de quo vino, Proverb. XXXI, 6 : Date vinum his qui amaro sunt animo, scilicet ex compassione Christi patientis. Species aromaticae hujus clareti singulae et universae circumstantiae passionis, scilicet tristitia, maestitia, pavor, taedium, sudor . sanguineus, Judae proditio, manuum ligatio, faciei velatio, colaphi et palmatae, sputa, flagella, minae, probra, clavi, lancea, spinae, lacrymae, fel, et acetum, et vinum myrrhatum, et caetera hujusmodi. Quidquid autem paenae et doloris transivit per corpus Filii, per matris animam pertransivit juxta sententiam Simeonis, Luc. II, 35 : Et tuam ipsius animam pertransibit gladius, etc Propter hoc corpus Filii et anima matris recte possunt duo colatoria nominari. Nec solum colatoria, imo et apothecae omnium specierum aromatica- rum id est, omnium virtutum gratiarum et donorum. Attritae enim fuerunt hae species et minutatim contusae in mortariola humillimae passionis, tribulationibus diversis, velut quibusdam pistillis, quando Christus attritus est et cornmolitus propter scelera nostra . Et hic fuit universus pulvis pigmentarii, id est, Christi, de quo mentio fit, Cantic.III, 8, et Exod. xxx, 35. (Quaere infra de hac materia, titulo de aromatibus horti conclusi)

Propinat haec pincerna vinum vetus et suaveolens, in amore ipsius perseverantibus. De hoc vino dicitur : Vinum novum amicus novus : veterascet, et cum suavitate bibes illud .

Rosatum aromaticum perfectis, dissolvi et esse cum ipsa desiderantibus. Siquidem ex ferventissima charitate quae figuratur in rosa, quae intensissimi ruboris est, procedit tale desiderium.

Vinum honorarium in nuptiis Assueri et Esther, id est, Christi et Ecclesiae discumbentibus. Hoc est vinum praecipuum et abundans, de quo legitur, Esther, I, 7. Et dicitur honorarium : quia et principibus et potentibus honoris gratia praesentatur : et hoc vinum , lsa. xxv, 6, appellatur vindemia defaecata : quia commixtione alicujus contrarii bibitur. in his nuptiis ministrat beata Virgo, cui convenit illud Lucae, XII, 37 : Praecinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis : et ipsos incitat ad comedendum et bibendum, dicens illud Canticorum,V, 1 : Comedite, amici, et bibite : et inebriamini, charissimi.

Quod beata Virgo sit pincerna ipsius Filii, ostendit ipsa, Cantic. viii, 2, ubi promittit dilecto suo, dicens : Dabo tibi poculum ex vino condito, et mustum malorum granatorum meorum, sicut supra exposuimus.

Item, Quod sit pincerna justorum, ostendit, Proverb. IX, 5, dicens : Bibite vinum quod miscui vobis. Ideo designatur per Rebeccam, Genes. XXIV, 18 et seq., quae de hydria sua potavit Eliezer et camelos, id est, Christum et justos.

Item, Quod sit pincerna beatorum, ostendit, Cantic. V, 1, ubi dicit quasi loquens ipsis beatis : Bibite, et inebriamini, charissimi. Potest etiam dici pincerna illorum qui sunt in purgatorio, et illorum qui puniuntur in inferno.

Potest etiam dici de matre illud quod dicitur de Filio in Psalmo lxxiv, 9 : Calix in manu Domini vini meri, plenus misto. Et inclinavit ex hoc in hoc, etc. Calix dicitur a AdminBookmark Graeco quod est lignum Latine : quia antiquitus fiebant calices de ligno non de metallo. Potest dici calix iste quidquid a matre et Filio unicuique juste retribuitur. Vel, calix iste communiter quidquid ab ipsis propinatur. Dicitur calix in manu Domini vel Dominae, id est, in potestate, meri vini ae ternae jucunditatis quoad beatos ubi nihil tristitiae admiscetur. Proverb. XIV, 10 : Cor quod novit, etc, usque, in gaudio ejus non miscebitur extraneus, id est, alicujus tristitiae metus vel motus. Hoc vino mero inebriat ipsa comedentes in mensa Domini, qui inebriantur ab ubertate domus Dei, quae est ipsa : et torrente voluptatis potantur ab ea. Ibi enim apponit convivis vinum praecipuum et abundans in nuptiis Esther et Assueri qui interpretatur beatus, scilicet Christi et Ecclesiae, sicut, Esther, I, 7, dicitur de convivio quod fecit Assuerus. Calix ergo iste vini meri est quoad sanctos, qui sunt in patria.

Plenus autem misto dicitur calix iste quoad sanctos qui adhuc sunt in via, et quoad eos qui adhuc puniuntur in purgatorio, quibus ipsa miscuit virium I quia licet sperent, tamen affliguntur exspectando : nam spes quae differtur, affligitanimam , et risus spei dolori vexationis miscetur . Ideo calix hic dicitur plenus misto, Vel ideo plenus misto : quia tribulatio praesens potest converti ad praemium, et ad tormentum. Sed quomodo miscetur, subjungit Psalmista cum dicit : Et inclinavit ex hoc in hoc, scilicet ex uno vase in aliud vas. Sed quandoque vas continens unum vinum vel unum liquorem, inclinatur in vas continens aliud vinum. Sic enim Filius et mater servientibus suis in calicem tribulationis inclinant calicem aeternae jucunditatis, ubi sunt multae bonae species tribulatis consolationis infundendo de consideratione retributionis. Et hoc saepe experti sunt qui Mariae devote serviunt. Illos etiam qui studiose servierant in hac vita, creditur ipsa misericorditer in purgatorio visitare, et aut verbum so- . latii, aut jucunditatem suae visionis, aut aliquod spiramentum jucundi odoris, aut aliquid hujusmodi quo refocillentur et levius ferant, ipsis pie creditur impartiri. Illi vero miserrimi potatores qui non possunt modo separari a calice aureo Babylonis, de quo legitur, Jerem. LI, 7, et qui nolunt modo de misto bibere paenitentiam faciendo, toto ebibito quod delectabile est, tandem in inferno bibituri sunt in aeternum solas faeces. Ideo sequitur : Verumtamen faex ejus non est exinanita . Faex hujus calicis paena est inferni, quae non potest exinaniri, quia perpetua est.

Et hoc est quod sequitur : Bibent, ex eo calice, omnes peccatores terrae. Hoc nomen, peccator, saepe sonat in quamdam antonomasiam : et ideo illi qui directe peccant in Mariam, ut haeretici, Judaei, blasphemi, et quilibet male sentientes de ea, dici debent antonomastice peccatores, cum de facili non possit quis peccare gravius quam in matrem Salvatoris. Sed tales potabit ipsa praedictis faecibus, quod de Juliano apostata mani-

feste apparuit, quem Filio ejus blasphemantem et beato Basilio servo suo comminantem Mercurius miles ad praeceptum ejus suscitatus, lancea interfecit.

Sic igitur ex isto calice illi qui sunt supra, scilicet beati, bibuut quod est supra, id est, purum et merum. Illi qui in medio, id est, justi, et hi qui purgantur, id quod est in medio, id est, mistum. Et ita damnatis qui inferius sunt, non restant nisi faeces quae descendunt inferius in calice saepe dicto.

Jocosus, ut huic horto videatur convenire in bono illud quod dicitur, I ad Corinth. x, 7 : Sedit populus manducare et bibere, et surrexerunt ludere . Ipsa enim designatur per arcam testamenti, de qua legitur, II Regum, VI, 14, quod David inducens eam in Jerusalem saltabat totis viribus ante Dominum, accinctus ephod lineo, vel stola byssina, sicut dicitur, I Paralip. xv, 27. Similiter saltandum est et tripudiandum coram beata Virgine sine fictione. Quod notatur per hoc quod dicitur, quod David saltabat totis viribus. Quod etiam notatur in exsultatione Joannis in utero matris . Et hoc ab accinctis ephod lineo et stola byssina, quibus signatur munditia carnis et spiritus, sine qua mater et Filius nequeunt honorari. Et percutiendum est in organis armigatis, id est, ab armo dependentibus, quibus figuratur operatio bona, et sacrificetur hos et aries, id est, lascivia et pigritia. Ludit igitur in hoc horto vel ante hanc arcam, qui attendens magnalia quae facta sunt in Maria, prae gaudio congratulationis prorumpit in vocem exsultationis. Isa. LI, 3 : Gaudium et laetitia invenietur in ea, gratiarum actio, et vox laudis. Bene autem laudat, qui potest dicere cum David : Ludam et vilior fiam, id est, humiliabor in oculis meis . Et qui se discooperuit per confessionem cum scurris, et cum illis quos mundus irridet.

Item, In hoc horto vel ante hanc arcam tot saltus facimus, quot salutes ei flexis genibus dicimus, vel quot venias ante altaria seu imagines ejus accipimus.