g II. Christus verbum Patris,

Christus Verbum Patris, Unde, Joan. I, 1 : In principio erat Verbum, etc. Nomine Verbi signatur Filius Dei, qui in sua incarnatione descendit in hunc hortum. Et nota, quod duplex est verbum, mentale et vocale. Verbum mentale erat Filius ante incarnationem : quia sicut verbum mentale latet interius, nec potest depromi nisi per vocem : sic Filius qui prius latet apud Patrem, mundo patuit per incarnationem.

Dicitur autem Filius Dei Verbum, multiplici ratione.

Prima ratio : quia sicut verbum mentem quae in se invisibilis est, indicat : sic Filius Patrem qui in se invisibilis est, mundo manifestavit. Unde, Exod. xxxiii, 20, dicit Pater : Non videbit me homo, et vivet, I Joannis, IV, 12, et Joan. I, 18 : Deum nemo vidit umquam. De qua manifestatione dicit Christus, Joan. xvii, 6 : Manifestavi nomen tuum hominibus quos dedisti mihi, etc.

Secunda ratio : quia sicut de corde vel mente visibiliter procedit verbum, sic Filius incomprehensibiliter de Patre. Unde beatus Bernardus, loqueris de Christo : " Venit de corde Patris in uterum Virginis matris. " Et nota, quod cor superius est, uterus inferius : et in hoc notari potest descensus incarnationis. Unde et dicit Pater : Eructavit cor meum verbum bonum . Cor hic appellari potest secretum divinitatis. Unde Filio dicit Pater : Ex utero, id est, divinitatis secreto, ante luciferum genui te . Item, Hoc est quod canit Ecclesia : " Corde natus ex parentis, etc. " Processit ergo verbum de mente vel corde, et absque oris laesione venit in os in incarnatione, id est, beatam Virginem, quae dicitur os Ecclesiae : quia pro Ecclesia Catholica exorat assidue et allegat.

Tertia ratio : quia sicut verbum ad hoc .quod mentem indicet, vocem induit : sic Filius Dei ad hoc quod Patrem indicaret, carnem assumpsit. Induit autem verbum de corde vel mente exiens humanam vocem in ore, et Christus a Patre proce-

deus carnem humanam in Virgine quae est os Ecclesiae, ut supra. Bene autem caro Christi dicitur vox : quia quidquid fecit in carne, praedicat nobis et docet nos quid debeamus facere. Augustinus : " Omnis Christi actio, Christiani est lectio, " De hac voce dicit Joannes, Apocal. I, 12 : Conversus sum, ut viderem vocem quae loquebatur mecum,

Quarta ratio : quia sicut verbum vocem induit mediante officio linguae, sic Filius carnem mediante Spiritus sancti operatione, qui in linguis igneis apparuit vehementer. Unde dicitur : " Conceptus de Spiritu sancto, " id est, opere Spiritus saucii. Item, Lingua mea calamus scribae .

Quinta ratio : quia sicut verbum in ore, voce assumpta, ab ipso ore procedit absque ipsius oris laesione, et si bonum tuerit verbum ipsum, os reddit commendabile : sic Filius Dei carnem sumens ex Virgine, ex ea processit absque corruptione et dolore in sua nativitate. Unde dicitur : Tamquam sponsus procedens de thalamo suo . Unde et Virgo beata propter hoc praedicatur ab omni generatione. Et sicut bona species quae diu moram fecit in. ore, os ipsum reddit aromaticum : sic Christus qui. se apellat cinnamomum et balsamum aromaticum, odoriferam reddidit matrem suam. Unde et dicitur ipsa rosa plantata in iericho, quod interpretatur odor oris, vel odor ejus. Item, Sicut vox vel verbum intrat locum conclusum et exit ab eo, sic Dei Filius Virginis uterum. Item, Sicut voce transeunte manet verbum, sic carne Filii transeunte per mortem divinitas mansit impassibilis.

Sexta ratio. Sicut tria exiguntur ad vocis formationem, palatum scilicet, lingua, et dentes : ita tria ad Filii incarnationem. Pater et Spiritus sanctus cum ipso Filio operati sunt incarnationem, sed soli Filio, quia inseparabilia opera

Trinitatis sunt. Per palatum potest intelligi Pater : quia sicut de palato tam lingua quam dentes prodeunt, sic a Patre Filius procedit per generationem, Spiritus sanctus per processionem. Per linguam Spiritus sanctus qui in linguis apparuit, et quos replet, facit eloquentes. Per dentes Filius : quia sicut dentes radicem habent in carne, nec tamen caro sunt et carnem excedunt : ita Filius radicem habens In carne, carnis nescivit vitia et excedit omne In carnem, Id est, omnem hominem. Et sicut duo sunt ordines dentium, superiores Immobiles, inferiores mobiles : sic duae in Christo naturae. Superior, id est, divina immobilis. Unde Boetius :

Stabitisque manens dat cuncta moveri. Inferior mobilis et mortalis.

Verbum caro factum est multiplici ratione. Prima ratio quam assignat Ambrosius dicens : " Verbum, id est, Filius Dei, caro factum est, ut caro fieret Deus. " Unde, Joan. 1, 12 : Quotquot receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, his qui credunt in nomine ejus. Recipiendo enim Filium Dei per fidem, nos carnales efficimur filii Dei.

Secunda ratio : quia homo factus est ad imaginem et similitudinem Dei secundum animam. Unitus est Filius Dei carni nostrae. Unde dicit Apostolus, ad Ephes. VI, 7 : In similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo : ut homo similis esset creatori tam in carne quam in anima, et salvaretur in utroque.

Tertia ratio : quia imago deformata erat et deleta in. homine per peccatum Adae, qui cum esset in honore, quia videlicet creatus ad imaginem et similitudinem Dei, et civis in paradiso, non intellexit : et ideo comparatus est jumentis , etc, oportuit quod cera huma- nae naturae calefacta ex consideratione beneficiorum Dei. Unde, I Regum, XI, 9,

dicitur : Cras eris vobis salus cum incaluerit sol : iterum sigillo Patris, id est, Filio reimprimeretur, de quo sigillo dicit Pater ad Filium in fine Aggaei, II, 24 : Ponam te quasi signaculum, quia te elegi, dicit Dominus, Sigillum ergo divinitas, cera humanitas. Beatus Ambrosius : " Venit imago, id est, Christus ad eum qui ad imaginem factus est : et quaesivit eum. imago qui erat ad similitudinem sui, ut iterum signet, ut iterum conformet. " Ad hoc autem quod perfecte informeris huic sigillo, oportet quod sis purus per innocentiam, vel purificatus per paenitentiam, mollificatus per dilectionem et benignitatem, malaxatus per tribulationem et patientiam, ex toto sigillo applicatus per integram justitiam, quam designant sancti de quibus celebrat Ecclesia post nativitatem Dominicam,

Quarta ratio : quia carnales sumus et carnem diligimus, factum est Verbum caro : quia quodlibet simile naturaliter appetit suum simile : et ideo factus est nobis similis secundum carnem, ut ipsum appeteremus et diligeremus.

Quinta ratio. Factus est Christus caro tenera, ut esset cibus infantium, qui in divinitate erat refectio Angelorum. Unde beatus Bernardus : " Cibus hominis mutavit se in cibum pecoris, homine mutato in pecus, Adam videlicet et suis, " Unde : Homo cum in honore esset , etc, ut supra. Et ideo dicitur, quod panem Angelorum manducavit homo .

Sexta ratio. Sicut cibus solidus masticatur a nutrice, et redigitur in liquidam substantiam, ut transeat in nutrimentum pueri : sic beata Virgo nutrix nostra ipsum nobis emollivit, et fecit esibilem, et quasi decoxit igne charitatis suae.

Septima ratio. Venit Filius Dei tectus nube carnis, ut. videri posset a nobis et agnosci, et ut nubem suae carnis cremaret in fervore irae Patris : quod factum est in passione. Unde et designatur, Apocal. x, i, per Angelum qui apparuit amictus nube : et iris erat in capite ejus. Beatus IIdefonsus : " Qualiter ingressus est Christus in Virginem, nemo novit : qualiter egressus, egressio sola cognoscit. Absque veste Deus, ut ita dicam, ingreditur, qui, ut certe dicam, carne vestitus egreditur, etc. " Item, Nota quod sicut hoc Verbum semel venit ad. nos, et caro factum est ut habitaret in nobis : sic quotidie venit ad nos in spiritu, ut habitet in nobis. Proverb.VIII, 31 : Deliciae meae, etc. Ob hoc etiam dicit, Eccli, XXIV, 11 : In omnibus requiem, quaesivi, etc.

Verbum caro factum est. Fuit Verbum istud activum : quia omnia per ipsum facta sunt . Passivum : quia pro nobis passus est in cruce. Deponens : quia deposuit in cruce peccata nostra, quae pertulit in corpore suo super lignum , sicut prophetaverat Michaeas, VII , 19 : Deponet iniquitates nostras, etc. In judicio enim deponet potentes de sede.

Aliter : Quia qui deposuit moriendo suam simplam vetustatem, scilicet paenae, et nostram duplam, scilicet culpae et paenae. Vetustatem culpae deposuit, quando peccata nostra tulit in suo corpore super lignum. Sed vetustatem paenae deponet, quando reformabit corpus humilitatis nostrae , etc. Neutri generis : quia nec purus Deus, nec puros homo. Communis : quia Deus et homo,

item, Quia verbum cum dicitur, generatur, ideo dicit hic Verbum, Nota quod vocaliter dixit Pater istud de Filio in baptismo , et in transfiguratione, Matth. XVII, 5 : Dominus dixit ad me : Filiusmeus es , id est, Pater genuit me Filium suum. Verbum enim cum dicitur, generatur. Ideo dicit Filius, Eccli, XXIV, 5 : Ego ex ore Altissimi prodivi.

Aliter : Dominus dixit ad me, id est, de me, etc. Item, sic exponitur de temporali Christi generatione. Ego notabilis persona, dicit Pater, hodie, id est, in tempore genui te, id est, creavi te in utero Virginis secundum quod homo. Unde dicit, Isa, xlv, 8 : Ego Dominas creavi eum, scilicet hominem. Sed hoc magis convenit aeternae Christi generationi. Item, Dominus dixit : Ego hodie genui te, ut per hodie notaret generationem illam non praeterisse, et per genui non recenter inchoasse : et est sensus, Ego hodie genui te, id est, ab aeterno es mihi substantialis. Michaeae, v, 2 : Egressus ejus ab initio a diebus aeternitatis. Ab initio, id est, a Patre qui est principium non de principio, Filius principium sed de principio, In principio erat Verbum , etc.

Item, De hac generatione dicit Pater Filio in alio Psalmo, Psal. CIX, 3 : Ex utero ante luciferum genui te. Hic ostenditur consubstantialitas Filii cum Patre. Unde dicit Pater : Ex utero, id est, ex secreta substantia mea, ante luciferum genui te, id est, omnem creaturam, ut ex parte totum intelligatur per synecdochen. Et ostendit Pater, quod singularis est generatio cum dicit, genui : et quod naturalis cum dicit, ex utero : et quod aeterna cum dicit, ante luciferum. Et hoc est quod dicit sapientia increata, id est, Filius, Eccli.XXIV, 5 : Ego primogenita ante omnem creaturam. Quod ante paulo superius dicitur : Dixit Dominus Domino meo, sede a dextris meis , debet sic intelligi, quod more nostro ponit Propheta, dixit, ut homo instruatur : non enim Pater hoc protulit ore, sed affectu, vel dispositione aeterna. Unde sic debet intelligi. : Dixit Dominus Domino, id est, Pater genuit Filium, per quem fieret quod sequitur. Eadem enim ratione qua Filius dicitur Verbum, ejus generatio dicitur dictio. Et hoc est quod dicit Pater : Eructavit cor meum verbum bonum , id est, Filium, Vel, dixit, id est, aeternaliter disposuit, Domino meo, id est, Filio. Nec dicit: Dominus meus dixit Domino : sed, Dixit Dominus Domino meo : quia solus Filius factus est Emmanuel : etsi enim Pater est Dominus noster per regnum vel regimen et potestatem, solus tamen Filius est Dominus noster per naturae participationem. Sede a dextris meis, id est, in aequalitate in quantum Deus, Joan. XVII, 10, dicit Filius Patri : Mea omnia tua sunt, et e converso. Vel, in quantum homo a dextris, id est, in potioribus bonis meis.

Sede, inquam, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum, et tenetur illud donec inclusive, id est, plenarie subjiciam, vel adoptatos, vel victos, pedum tuorum, quantum ad deitatem, et quantum ad humanitatem. Deitas est pes omnia sustentans et portans. Sed dicitur pedum pluraliter : quia multipliciter sustentat. Ponam, scilicet quoad manifestationem : quia ante positi erant quoad potentiam. Unde dicit, Eccli.XXIV, 11 : Omnium excellentium et humilium corda virtute calcavi. Item, Natura humana est pes : quia est inferior in Christo : et dicitur pedum propter corpus et animam. Unde, Isa. xli, 3 : Semita, scilicet peccati, in pedibus ejus non apparebit, id est, in corpore vel anima. Sub his ponuntur omnia, quod maxime fiet in judicio, Unde : Calcavi eos, id est, calcabo, in furore meo .

Verbum caro factum est , Notantur

tria. Primum, veritas incarnationis Christi. contra Manichaeum, qui dicit Christum assumpsisse corpus phantasticum .: ideo dicitur caro. Item, humilitas non quaelibet, sed ultima : quia non dicit : Verbum factum est anima, vel homo, sed caro : et assumpsit inferiorem partem. Item, non dicit : Verbum factum est homo, quamvis bene dixisset: quia non assumpsit peccatum. Nec dicit : Verbum factum est anima : quia non assumpsit ignorantiam. Sed caro : quia defectus carnis assumpsit. Tertio, notatur utilitas ubi dicitur : Et habitavit in nobis. Primo ut carnis opprobrium tolleret : quia per peccatum Adae factus est omnis homo mendax. Et iniquitatem : quia nemo bonus nisi solus Deus. Ideo dicitur : Verbum quasi verum bonum contra malitiam, caro contra falsitatem.

Aliter : Verbum dicitur quasi verberans aerem, id est, aereas potestates. Item, Verbum istud breviatum fuit sicut dicit Apostolus, ad Romam IX, 28 : Verbum breviatum faciet Dominus super terram : quia Pater breviavit Filium. Item, Isa, x, 23 : Consummationem... Dominus Deus exercituum faciet in medio omnis terrae, id est, in Jerusalem quae dicitur umbilicus terrae . Et in Psalmo lxxiii, 12 : Operatus est salutem in medio terrae.

Vel, Verbum Patris unigenitum et immensum infra uteri virginalis angusta viscera clausum, potest dicit consummatio abbreviata, sive verbum abbreviatum, quod inundavit justitiam, quando se Joanni baptizandum inclinavit, Matth. III, 15, dicens : Sic enim decet nos implere omnem justitiam.

Aliter : Verbum caro factum est, et habitavit in nobis , ut jam non tantum Emmanuel, id est, nobiscum Deus vocari possit, sed etiam nominetur in nobis Deus : expressius enim sonat in quam cum : quia cum dicit communionem sive consortium, in vero dicit unionem. Et

nota, quod significanter dicit Joannes : Verbum caro factum est, scilicet de carne foeminae quae specialiter caro vocatur Verbi Dei. Et non dicit : Filius caro factum est : nec dicit : Verbum homo factum est. Cujus rei haec est ratio : Cum enim dicit Joannes : Verbum caro factum est, ostendit aeternam generationem Filii : quia verbum coaequaevum est menti : et licet verbum mentale ad hominum notitiam exeat, non tamen recedit a mente. Verbum quoque quod habet homo in mente sua ad hominum notitiam non pervenit, nisi quodammodo incorporetur. Et Verbum Patris ut ad hominum notitiam perveniret, cum in vocem incorporari non posset, factum est caro. Nomine carnis, designatur humana natura constans ex corpore et anima. Et ideo potius dixit caro quam homo, ut significaret, quod totam ex una carne naturam carnis assumpsit : ne si diceret, factum est homo, ex duplici carne, sicut aliorum hominum, ipsius caro generata videretur. Venit igitur Verbum creans, ut crearet verbum creatum, scilicet hominem : nam omnis creatura verbum est, sicut dicitur, Isa. XXXIX, 2 : Non fuit verbum quod non ostenderet eis Ezechias in domo sua. Venit quoque filius naturalis, ut filios in adoptionem praepararet. Venit AdminBookmark , ad AdminBookmark ut AdminBookmark revolaret ad a. Venit primus ad novissimum, ut novissimus exalteretur ad primum. Primus quidem inter rationabilia Deus est, homo novissimus. Venit principium et finis, ut sic hominem consummando finiret, et ipsum faceret principium. Venit splendor gloriae ad lapidem caliginis, et umbram mortis. Venit figura substantiae sive signaculum quod significavit Pater, ut reformaret similitudinis resignaculum. Venit vapor virtutis Dei ad glaciem sive crystallum quae gelaverat ex aqua , ut suo vapore remitteret gelicidium. Venit candor in nigredinem : quia facies omnium sicut nigredo ollae . Venit speculum sine macula ad faciem maculosam. Venit via ad errantes, veritas ad mendaces, vita ad mortales, et hujusmodi. Et hoc totum nobis praestitum est per Mariam.