CAPUT IX.

Quod consequens est tractare de magnificentia, et quid sit magnificentia ?

Videbitur autem utique consequens esse etiam de magnificentia pertransire. In omni enim ista doctrina potius figuralis transitus est quam subtilis pertractatio veritatis. Consequens autem est ideo, quia etiam magnificentia sicut liberalitas videtur esse circa pecunias quaedam virtus ordinativa passionum et operationum. Passionum quidem, sicut cupiditatis, et delectationum, et tristitiarum. Operationum vero, sicut sumptuum, et donationum. Circa pecunias Igitur est, non quemadmodum liberalitas quae se extendit circa omnes quae sunt in pecuniis operationes indifferenter. Sed magnificentia est solum circa sumptuosas pecunias in sumptibus et donationibus.

In his enim superexcellit liberalitatem magnitudine sumptuum et donationum, quemadmodum nomen ipsum significat. In Graeco enim quod nos magnificentiam diximus, AdminBookmark vocatur quod sonat magnorum versio. Magnificus enim semper magna versat in corde, ad sumptum et donationes pertinentia : unde magnificientia sive AdminBookmark decens sumptuo-

sitas est in magnitudine et solemnitate negotiorum et eorum a quibus vel circa quos aguntur negotia.

Et quamvis ex dictis viueaiur quod magnificentia quaedam sit liberalitas, et quod ex additione se habeat ad liberalitatem : tamen sciendum est quod magnificentia secundum suam substantiam et diffinitionem in toto differt a liberalitate. Omnia enim hujusmodi quae in actibus, passionibus, et habitibus animae determinantur, finibus differunt secundum quod

sunt fines voluntatis. Aliud autem movet

in magnifico, et aliud in liberali. In libe- rati enim non movet nisi gratuita communicatio suorum. In magnifico autem non, sed potius magnum decens expendentem et cum circa quem fit expensam.

Adhuc autem etiam in republica quaedam sunt publica, et quaedam privata. Inter privata autem quaedam omnia sunt privata, et quaedam ita privata quod habent modum publicorum. Publica sunt, sicut navalis belli ordinatio, exercitus expeditio, legatorum missio, et hujusmodi quae nullam privatam tangunt personam, sed potius orbis vel provinciae statum tangunt et honorem et decentiam. Privata autem per modum publicorum sunt, quae licet ab uno homine indicent, tamen ad civilitatis tendunt constructionem, sicut est celebratio nuptiarum, vel solemnitas quae fit in militia filiorum, et in celebratione festorum quae tota celebrat civitas, sicut sunt natales regum, et adjutoria manifesta deorum qui in festis apparent in totius patriae liberationem. In quibus donaria donari consueverunt, et praeparationes in cibis fieri, et solemnitas in vestibus et signis laetitiarum : et in talibus ad sumptus non sufficit liberalitas et difficile et bonum : quod est enim in talibus, non est communicatio gratuita, sed potius decens magnitudinem facientis et negotii, et ejus circa quid fit, sive igitur negotium in expensis et datione.

Adhuc autem non ejusdem moris sunt. Non enim unum sequitur ad alterum. Non enim bene se habens in communicatione suorum, necessario bene se habet in directione magnorum in expensis et

datione, nec e converso. Propter quod patet quod liberalitas nec principium magnificentiae est, nec aliquid illius. Sed hoc verum est, quod in expendendo et dando magnificus modum quemdam habet liberalitatis in hoc solum, quod non retracta manu, sed libera et extenta expedite donat.

Quod autem circa tale magnum quale dictum est magnificentia sit, ex hoc patet quod quamvis magnitudo secundum quod in quantitate et qualitate est, absolutum quid sit : tamen secundum quod hic loquimur de ea, magnitudo ad aliquid est. Decens enim in expensis et donatione sine comparatione accipi non potest. Nec idem est decens in omnibus, sed quod decet hunc, non decet alium. Non enim idem est sumptus decens triarcham, hoc est, principem navalis belli, qui multis eget sumptibus, vel architeorum, hoc est, principem legatorum, qui videt quae honesta sunt legationi, qui paucioribus indiget quam triarcha. Decens itaque in proportione accipitur, scilicet ad ipsum qui facit, et ad negotium in quo facit, et ad res vel personas circa quas facit expensas vel donationes. Non enim dicitur magnificus qui in parvis negotiis vel rebus vel moderatis expendit secundum dignitatem quantum oportet, etiamsi talis toties expendendo tanti valeat expensum quantum valet quod magnificus expendit. Si. verbi gratia, circa centum parva vel moderata pro quolibet marcham expendendo centum expendat marchas quas magnificus in uno magno negotio expendit. Propter quod patet quod magnificentia non est multae liberali latis, nec ex multis liberalitatibus consequens. Magnificus enim quantum ad modum liberalis est : liberalis autem non est magnificus, etiamsi magis et magis fiat liberalis. Liberalis enim non dicitur nisi libere emittendo : et hoc habet magnificus in modo, et non in substantia.

Talis autem habitus qui magnificentia vocatur, defectus qui diminutione peccat, vocatur parvificentia. Superabundantia autem in excellentia peccans vocatur banausia et aperocalia : quorum nominum supra in secundo meminimus rationem. Talia enim et quaecumque tales nominant habitus non superabundantes magnificentiam quantitate sumptuum et donationum vel magnitudine circa quae oportet : sed in hoc superant, quod cum. magnificus faciat magna in quibus oportet, et non faciat in quibus non oportet, isti praeclare expendunt et donant in quibus non oportet, et ut non oportet. Cum igitur opposita nata sunt fieri circa idem, et defectus et abundantiae sint circa donationes et sumptus, patet quod magnificentia quae medietas est, circa eadem erit. Posterius autem de unoquoque dicemus.