MEMBRUM I. Utrum in divinis sit generatio ?

Primo ergo quaeritur, An in divinis sit generatio ?

Probant enim quidam Philosophorum, quod generatio non potest esse in divinis.

1. Generatio enim non est nisi in his in quibus divinum bonum in uno non est perfectum, et nititur naturam tenere in successione multorum, quod in uno simul et totum possidere non potest: propter quod generatio motus est. In esse autem divino in uno totum esse divinum possessum est, et perfectissimo modo, ut in quaestione de aeternitate probatum est . Ergo in divinis generatio esse non potest.

2. Adhuc, Quod omnino et penitus actus est, nullo modo in potentia esse potest. Ens divinum omnino et penitus actus est et primus, Ergo nullo modo potest esse in potentia. In omni generatione generantis aliquid in potentia est. Ergo in divinis generatio esse nullo modo potest.

3. Adhuc, In. omni generatione gene- rantis natura divisibilis est. Ens divinum penitus indivisibile est. Ergo ens divinum generationis susceptibile non est.

4. Adhuc, Tres sunt causae assignatae a Philosophis, propter quas aliquid ingenerabile est, scilicet si immobile est: si id quod est in ipso, indivisibile est: et si est ex materia sua tota. Et hoc ultimum exponitur a Philosophis, si totum illud in quo possibile est formam suam esse, intra ipsum est. Haec omnia tria conveniunt in esse divino: hoc enim immobile est, hoc est id quod indivisibile est, et totum in quo possibile est formam divinam esse, intra ipsum est. Ergo generationis susceptibile non est. Exemplum primi secundum Philosophos, est causa prima quae re immobilis est, et movens sicut immobile. Exemplum secundi est intelligentia secundum Philosophos, et Angeli secundum Theologos, in quibus licet sit quod est et quo est, tamen quia quod est indivisibile est, generationem non suscipiunt nec Angelus nec intelligentia. Exemplum tertii est sol et caetera caelestia, quae licet mobilia sint, tamen quia sunt ex materia sua tota, et totum in quo possibile est esse formam, intra est, generationem non suscipiunt.

5. Adhuc, Videtur quod generatio repugnet rationi divini esse. Generatio enim, ut dicit Philosophus in II Physicorum, est via de non esse in esse. Et

hoc repugnat divino esse. Si enim illud de non esse venit in esse, jam non est esse divinum: sequitur enim, quod non sit purum et primum.

Istis rationibus et similibus quidam philosophantes negant generationem esse in divinis.

In contrarium hujus est, quod 1. Generatio communicatio est naturae,: illi ergo maxime convenit, quod maxime communicabilis naturae est: sed summum bonum maxime communicativum est sui, ut in praehabitis probatum est: ergo sibi maxime convenit generatio. Hujus probatio est quod dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus, quod " exstasis amoris summi boni non sinit ipsum sine germine esse . " Germinare autem generare est.

2. Si forte aliquis dicat, quod divinum generat aequivoce, in diversitate formae scilicet et naturae. Contra: Ex quo generatio est communicabilis naturae diffusio, et haec est actus boni ipsius, sicut praehabitum est, quod boni est bona adducere, et optimi optima, consequens est, quod optimae naturae communicabili optima attribuitur communicatio: haec autem est per generationem univocam: Deo ergo secundum naturam attribuetur generatio univoca.

3. Adhuc, Constat, quod in tota natura corruptibilium et incorruptibilium, boni proprius actus est communicare esse et bonum per diffusionem. Hoc enim videmus in intelligentiis per influxionem superiorum in inferiora. Hoc videmus in Angelis per purgationem, illuminationem, et perfectionem. Hoc videmus in stellis per applicationem inferioris ad superiorem ut formetur ab ipsa, et quasi conceptio luminis superioris ad boni diffusionem impraegnetur. Et videmus hoc in generabilibus, in quibus bonum naturae per generationem diffunditur. Quod ergo sic generaliter est in omnibus proportionabiliter unicuique inhaerens, secundum doctrinam Aristotelis in secundo primae philosophiae, oportet quod sit in uno primo quod sit causa et exemplar omnium aliorum. Est autem probatum in philosophia, quod aequivocum non potest esse primum, oportet ergo quod primo, quod causa generationis est omnis et exemplar, attribuatur generatio univoca.

4. Hoc expresse vult Dionysius in libro de Divinis nominibus , tractans illud Apostoli ad Ephes, iii, 14 et 15: Hujus rei gratia flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Jesu Christi, ex quo omnis paternitas in caelis et in terra nominatur. Dicit enim, quod ex hoc accipitur, quod " omnis paternitas et omnis filiatio, ex qua et deorum patres et deorum filii, sive in caelo, sive in terra, est ex patriarchia et filiarchia omnibus praeposita. "

5. Hoc expresse probatur per illud Isaiae, lxvi, 9: Si ego qui generationem caeteris tribuo, sterilis ero ? ait Dominus Deus tuus.

6. Adhuc Aristoteles in quinto primae philosophiae dicit, quod " natura est ex qua pullulat pullulans. " Vis ergo principalis naturae et generalis pullulare est: hanc enim accipit a prima omnium et generali causa. Oportet igitur, quod haec vis sit in causa prima. Quod enim dicit philosophus in libro de Causis, quod secunda causa, et quod est, et causa est, habet a prima causa, generaliter verum est in omni causarum ordine. Vis ergo pullulandi unum ex alio secundum analogiam sibi convenientem erit in Deo qui causa prima est. Et propter hoc est, quod Dionysius in libro de Divinis nominibus, Filium et Spiritum sanctum vocat divinos flores, et divina luminaria: quia ex Patre pullulant ut flores et lumina. Unde etiam Boetius dicit, quod " natura est vis insita rebus, ex similibus similia procreans. "

7. Adhuc, Philosophus, " Unumquodque perfectum dicimus, cum potest facere alterum quale ipsum est. " Si hoc est actus et signum perfecti, attribuetur summe perfecto maxime quod est Deus: non autem facit tale alterum quale ipsum est nisi per generationem: ergo Deo convenit generare,

Solutio. Dicendum, quod in creaturis duplex est generatio: materialis, et formalis. Materialis est cum motu, et est finis motus et forma semper, et est cum divisione materiae, quae potentia est ad formam: et ideo est exitus de potentia ad actum, et de non esse ad esse, nec convenit alicui, nisi ei in quo divisibile est id quod est et quod non est ex materia sua tota. Et talis nullo modo est in divinis, nec potest esse. Formalis autem duplex est, scilicet creaturae corporalis, et creaturae spiritualis. Creaturae corporalis, sicut videmus lucem in corpore luminoso quod est sol, ex se gignere globos lucis et radios, quorum globorum quilibet tantus est, quantus est sol, quos ex se gignit sine sui divisione et mutatione: et formaliter ejusdem sunt essentiae lucis cum sole. Tamen quia procedendo a sole distant ab ipso, pyramidaliter enim descendunt et illuminant hemisphaerium, aliquam similitudinem habent cum generatione divina, sed non perfectam, In divinis enim Pater est in Filio, et Filius in Patre per unitatem essentiae, nec aliqua distantia potest esse inter eos. In hoc tamen aliqua similitudo est, quod sine sui mutatione et divisione tantos ex se gignit globos lucis, quantus ipse est sol, et quod globus genitus ex sole coaevus est soli, et quod inter generantem solem et genitum globum non est spatium, quo alter sit prior altero, sed tantum ordo naturae, quo alter ex altero, hoc est, globus ex globo. In creatura autem spirituali duplex attenditur generatio, scilicet secundum intellectum possibilem, et secundum intellectum agentem. Secundum intellectum possibilem fit generatio in ipsum intellectum possibilem. Per hoc enim quod forma efficitur in lumine intellectus agentis per abstractionem, generatur in possibili intellectu: sicut forma visibilis in actu lucis accepta, generatur in visu. Et talis generatio quamvis sine motu sit proprie loquendo, et sit tota formalis, eo quod receptio possibilis intellectus non est receptio materiae, ut dicit Aristoteles contra Theophrastum disputans, tamen quia est ex alio quodam agente in aliud, non habet similitudinem cum divina generatione. Ea autem generatio quae est secundum intellectum agentem, duplex est. Est enim agens imperfectum, et agens ex seipso perfectum. Agens imperfectum est, quod non agit nisi secundum virtutem quam per inventionem et doctrinam, et generationem et augmentum accipit in ipso: sicut est activus intellectus in nobis, qui per artem agit, quam per inventionem et doctrinam et studium et generationem et augmentum accipit. Et hoc etiam quia aliena virtute fit et quasi forma aliena generata in agente, habet quidem aliquam similitudinem cum divina generatione, sed non perfectam. Et ideo in Glossa super principium Joannis, tam Augustinus quam Beda ad generationem Verbi ponunt similitudinem de forma arcae, quae ex mente generatur artificis, et vivit in ipsa.

Et est generatio secundum intellectum agentem qui est ex seipso, et lumine essentiali suo profert formas quas producit in actum et in. opus, quae formatae ex ipso et indistanter in ipso acceptae, sunt omnium quae operantur rationes indistantes ab ipso per essentiam et locum, et tamen formatae ex ipso et sibi coaequaevae et coessentiales. Et haec generatio inter omnia majorem similitudinem habet cum divina generatione,

quamvis non perfectam: eo quod In creaturis nihil perfecte simile invenitur creatori. Et ad hoc respiciens Plato, posuit paternum intellectum, et formam ex ipso formatam dixit esse archetypum ad omne opus ejus. Non enim negari potest, quin formatum ex intellectu distinctum sit ab ipso relatione originis: et cum non formetur nisi ab ipso, negari non potest quin sit coessentiale et indistans ab ipso. Et ad hoc videtur respicere Augustinus, dicens quod " Filius est ars Patris plena ratione omnium viventium. " Non enim dicitur plena ratione, nisi quia in ipsa sunt rationes operum. Nec dicuntur viventes, nisi quia sunt vita Patris. Nobilissima enim vita est intelligere, et maxime intelligere secundum universaliter agentem intellectum. Ad hoc etiam respiciens Augustinus, exponens illud Genesis, i, 3: Dixit Deus: Fiat lux: sic dicit, Dixit, hoc est, Verbum genuit, in quo erat ut fieret. Dicit enim Damascenus, quod " verbum dividitur in endiadentum, hoc est, interius dispositum sermonem, et in verbum prolatum exterius, quod est augelus, sive nuntius intelligentiae . " Verbum igitur interius dispositum et ex intellectu agente formatum, procedens et generatum ab intellectu, similiorem habet inter omnia generationem cum generatione divina: non tamen idem est omnino, vel perfecte simile, sicut patebit in sequentibus. Et ideo dicit Augustinus in libro VI de Trinitate, quod " eo est verbum quo est Filius, et eo Filius quo verbum ?

His habitis, planum est respondere objectis.

Quod enim in divinis sit generatio et perfectissima et prima, concedendum est.

Et rationes ad hoc inductae procedunt de necessitate, ex modo quo dicit Anselmus, quod " omne conveniens Deo, est necessarium: et omne inconveniens, impossibile. "

Prima autem philosophica argumenta quinque non removent ab esse divino, nisi materialem generationem quae cum motu est et materia: et haec generatio imperfecta est, et imperfecti actus. Et haec difinitur in II Physicorum, Generatio autem secundum quod est actus perfectissimi communicantis bonum naturae quod est in ipso, per illa argumenta non removetur a Deo: quinimo maxime convenit Deo et primo. Non enim, sicut dicit Philosophus, motus esset actus imperfecti et imperfectus, nisi prius natura ratione, et tempore esset actus perfectus et perfecti. Est enim actus moventis prius, quam mobilis. Et similiter generatio non posset esse actus imperfecti, nisi prius natura, ratione, et tempore esset actus perfectissimi.

Et per hoc patet solutio ad totum.