IN CAPUT XV LUCAE

ENARRATIO.

" Erant autem appropinquantes ei publicani et peccatores, ut audirent illum. "

Ab isto loco usque ad vigesimum se- et revixit : perierat, et inventus est. Et cceperunt epulari.

25. Erat autem filius ejus senior in agro : et cum veniret et appropinquaret domui, audivit symphoniam et chorum :

26. Et vocavit unum de servis, et interrogavit quid haec essent.

27. Isque dixit illi : Frater tuus venit, et occidit pater tuus vitulum saginatum, quia salvum illum recepit.

28. Indignatus est autem, et nolebat introire. Pater ergo illius egressus, ccepit rogare illum.

29. At ille respondens, dixit patri suo : Ecce tot annis servio tibi, et numquam mandatum tuum praeterivi, et numquam dedisti mihi haedum ut cum amicis meis epularer :

3o. Sed postquam filius tuus hic, qui devoravit substantiam suam cum meretricibus, venit, occidisti illi vitulum saginatum.

31. At ipse dixit illi : Fili, tu semper mecum es, et omnia mea tua sunt:

32. Epulari autem et gaudere oportebat, quia frater tuus hic mortuus erat, et revixit : perierat, et inventus est.

eundum capitulum, agit de electione et reprobatione vocandorum per Discipulos et Apostolos.

Et dividitur in Ires partes : in quarum prima ostendit quam paterne recipitur qui eligitur : in secunda autem ostendit quo merito eligitur qui eligitur, et reprobatur qui reprobatur. Hoc autem incipit capitulo sedecimo. In tertia autem ponit modum electionis et reprobationis. Et hoc incipit post medium capituli decimi noni, ubi dicit : Et factum est, cum appropinguasset ad Bethphage

et Bethaniam, ad montem qui vocaturOliveti, etc. .

Prima ergo pars continetur tota in isto

capitulo.

Et dividitur in partes duas : in quarum prima per factum sumitur occasio veniendi ad doctrinam : in secunda autem, doctrina perfecta (raditur de paterna pietate recipientis.

In prima harum tria dicuntur : peccatorum scilicet conversorum ad Dominum appropinuuatio : secundum autem, Pharisaeorum murmuratio : ettertium, quod est causa murmuris, benigna peccatorum a Domino susceptio.

In primo notantur quinque secundum litteram, scilicet appropinquationis continuitas, appropinquationis propinquitas, ejus cui appropinquabant benignitas, appropinquantium peccatum et iniquitas, et ea quam intendebant appropinquando ad ipsum utilitas.

Primum horum notatur per hoc quod dicit : " Erant, " quod est praeteriti imperfecti temporis. In quo praeteritum includit praesens, et dirigit in futurum : et per hoc notatur continuitas appropinquationis in omne tempus. Tob. IV, 20 : Omni lempore ... omnia consilia tua in ipso permaneant. Psal. XXXIII, 2 : Benedicam Dominum in omni tempore, semper laus ejus in ore meo. Sic enim sumus Deo appropinquantes.

" Appropinquantes. "

Hic notatur appropinquationis propinquitas sive vicinitas. Conversione enim cordis appropinquatur ad ipsum. Ad Ephes. II, 13 : Vos qui aliquando eratis longe, facti estis prope. Sic appropinquavit peccatrix quando stetit retro circa pedes ejus, et osculabatur ore, et rigavit lacrymis, et tersit capillis, et unxit unguento . Jacob. IV, 8 : Appropinquate Deo, et appropinquabil vobis. Conjunctione enim cordis, appropinquatur paenitentia et dilectione : non tantum ore. Isa.XXIX, 13 : Appropinquat autem populus iste ore suo : ... cor autem ejus longe est a me. Jerem. XII, 2 : Prope es tu ori eorum, et longe a renibus eorum. Qui tribulato corde recedimus a malis, et omnium honorum optimo appropinquamus per dilectionem, dicentes Domino illud Ruth, III, 9 : Expande pallium tuum super famulam litam, quia propinquus es. Pallium, inquam, justitiae, decoris, honestatis, et pallium charitatis quo peccata operiuntur : sicut dicitur, I Petri, IV, 8 . Isa. lxi, 3 : Ut ponerem lugentibus Sion.... pallium laudis pro spiritu maeroris. Sic appropinquantes dicunt illud Psalmi lxxix, 19 : Non discedimus a te, vivificabis nos. Ecce qualiter erant appropinquantes.

" Ei. "

Cui ei ? Jesu Christo Salvatori ungenti vulnera eorum, qui per nimiam charitatem omnibus sibi appropinquantibus appropinquat. Deuter. IV, 7 : Nec est alia natio tam grandis, quae habeat deos appropinquantes sibi, sicut Deus noster adest obsecrationibus nostris. Tam pius enim est, quod ipse longe adhuc existentem revocat, et occurrens appropinquat venienti : sicut patet in Glio prodigo : imo etiam longe agentem non deserit, et trahit vinculis suae charitatis. Et hoc est quod dicit Gregorius : " Quid miramur, " fratres, peccatricem venientem, vel " Dominum trahentem ? Vel potius et " Dominum per charitatem trahentem, et " peccatricem per cordis coniunctionem " venientem. " Osee, XI, 4 : In funiculis Adam traham eos, in vinculis charitatis. Ideo quia etiam recedentem non deserit, pietatem ejus describens Apostolus, Act. VII, 27 et 28, dicit: Non longe est ab unoquoque nostrum. In ipso enim vivimus, et movemur, et sumus. Vivirnus quidem inspirati per Spirilus sui charitatem ad veniendum : movemur accedento tracti per ipsum : sumus autem in gratia ejus postquam accessimus. Sic enim clamat, Matth. XI, 28 : Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. Et non appropinquantibus improperat, Joan. v, 40 : Non vuftis venire ad me, ut vilam habeatis ? Et, Proverb. VIII, 35, dicit : Qui me invenerit, inveniet vilam, et hauriet salutem a Domino.''

Quinam autem sunt qui erant appropinquantes ?

(i Publicani et peccatores. "

Publicanus est qui infert injuriam : sicut Matthaeus, et Zachaeus, et latro, qui non sua rapiebant sub occasione publicorum vectigalium. Peccatores autem sunt qui sine alterius injuria deformes habent actus : sicut peccatrix, et alii multum voluptuosi in carnalibus peccantes. Et in his duobus generibus, omnis generis peccatores continentur. Isti ergo qui indigebant, ad Dominum accesserunt. Matth. IX, 12 : Non est opus valentibus medicus, sed male habentibus. Isti enim sunt quibus dicitur, Eccli. XXXVIII, 1 : Honora medicum propter necessitatem : etenim illum creavit Altissimus. . Isti ergo suam attendentes necessitatem, honorabant Deum confitentes peccata sua, et accedentes ad ipsum, se conspectui suo praesentantes. Josue, VII, 19 : Da gloriam Domino Deo Israel, et confitere, scilicet peccatum tuum. Genes, XXVII, 26 : Accede ad me, et da mihi osculum, fili mi. Ita dixit pater ad filium, pellibus haedi, hoc est, conservatione peccati circumligatum. Et ideo etiam isti proprius accesserunt. Jerem. III, 1 : Tu fornicata es cum amoloribus multis : tamenrevertere ad me, dicit Dominus, et ego suscipiam ie.

Sic ergo publicani injurias inferentes, et peccatores famosi in peccatis erant appropinquantes ad Jesum,

" Ut audirent illum. "

Et in hoc notatur appropinquationis utilitas. Sciebant enim quod verbum illius languores curaret. Psal. cvi, 20 : Misit verbum suum, et sanavit eos, et eripuit eos. Sapient, XVI, 12 : Neque herba, neque malagma sanavit eos, sed litus, Domine, sermo, qui sanat omnia. Verbum etiam inflammabat ad charitatem. Psal. CIV, 19 et 20 : Eloquium Domini inflammavit eum. Misit rex, et solvil eum : princeps populorum, et dimisit eum. Verbum etiam veritate sua corda eorum sibi obligavit. Joan, vm, 31 et 32 : Si vos manseritis in serrnone meo, vere discipuli mei erilis : et cognoscelis veritatem, et veritas liberabit vos. Verbum etiam altitudine sua ad admirationem produxit. Joan. VII, 46 : Numquam sic loculus est homo, sicut hic homo. Verbum etiam ad omnia agenda illuminavit. Psal. cxviii, 105 : Lucerna pedibus meis verbum tuum, et lumen semitis meis. Ideo ergo appropinquaverunt ut audirent. Luc. VI, 17. et 18 : Descendens Jesus de monte, sletit in loco campestri, et turba discipulorum ejus, et multitudo copiosa plebis,... qui venerant ut audirent eum, et sanarentur a languoribus suis.

Adhuc autem, non propter verbum tantum auditum, sed propter dulcedinem audientis, et propter gratiam labiorum multi appropinquabant ut audirent eum. De primo autem horum dicitur, Cantic. II, 14 : Sonel vox tua in auribus meis. Vox enim tua dulcis, et facies tua decora. De secundo autem dicit Psalmus XLIV, 3 : Diffusa est gratia in labiis tuis. Cantic. IV, 11 : Mel et lac sub lingua tua.

Adhuc autem, audiebant eum, quia sermo ejus erat cum effectu. Matth, vii, 28 : Erat enim docens eos sicul potestas

. tem habens, et non sicut Scribae eorum et Pharisaei. Psal. cxl, 6 : Audient verba mea, quoniam potuerunt. Jerem. XXIII, 29 : Numquid verba mea sunt quasiignis, dicit Dominus, et quasi malleus conterens petram ?

Sic ergo " erant appropinquanles ei publicani et peccatores, ut audirent illum. "

" Et murmurabant Pharisaei et Scribae, dicentes : Quia hic peccatores recipit, et manducat cum illis. "

Ecce secundum, quod est murmuratio invidorum. Sapieut. i, 11 : Custodite vos a murmuratione quae nihil prodest, et a detractione parcite linguae : quoniam sermo obscurus in vacuum non ibit, os autem quod mentitur occidit animam, Psal. XLIX, 20 : Sedens adversus fratrem iuum loquebaris, et adversus filium matris tuae ponebas scandalum. Murmur enim est detractio quae in aure susurratur. Ad Roman. I, 29 et 30 : Susurrones, detractores Deo odibiles." Pharisaei, " qui de justitia praesumebant : quia suae traditionis justitiam divinae justitiae praeferebant. Ad Roman. x, 3 : Ignorantes enim justitiam Dei, et suam quaerentes statuere, justitiae Dei non sunt subjecli.

" Et Scribae, " praesumentes de falsi nominis sapientia : et ideo, Exod. IX, 10, significantur per magos, qui turgidi stabant in conspectu regis aegypli. I ad Corinth. VIII, I : Scientia inflat, charilas vero aedificat. Eccle. I, 18 : In multa sapientia multa est indignatio : et qui addit scienliam, addit et laborem.

" Dicentes : Quia hic peccatores recipit.

Murmurant quidem de duobus : de benigna peccatorum receptione, et de gratiosa cum peccatoribus communicalione. Et in hoc notatur quod benignus fuit in peccatorum rceptione, et eonimundatione.

Primum notatur per hoc quod dicit : " Quia hic peccatores recipit, " larga benignilate, dulcissima charilale, et gratissimo sinu misericordiae.

De primo dicitur, ad Roman. ii, 4 : An ignoras quoniam benignitas Dei ad paenitentiam te adducit ? De secundo, Jerem. XXXI, 3 : In charilale perpetua dilexi te : ideo atlraxi te miserans. De tertio, Isa. xl, 11 : In brachio suo congregabit agnos, et in sinu suo levabit, foetas ipse portabit.

Per primum diu dissimulat et exspectat peccantem, per secundum dulciter suscipit venienlem, per tertium fovet susceplum ad se conversum.

De primo horum dicitur, Joel, II, 13: Benignus et misericors est, patiens et multae misericordiae, et praestabilis super malitia.

De secundo dicitur in Psalmo CVI, 17 : Suscepit eos de via iniquitatis eorum: propler injustitias enim suas humiliati sunt. Suscepit enim in visceribus cariratis.

De tertio, Luc. i, 78 : Per viscera misericordiae Dei nostri, in quibus visilavit nos oriens ex alto.

" Et manducat cum illis. "

Ecce refectio et communicatio. Reficitur enim in bonis paenitentium. Unde, Luc. v, 29 : Fecit ei convivium magnum Levi in domo sua. Sic refectus est in bonis Zachaei . Luc. xv, 32 : Epulari et gaudere oportebat, quia frater luus hic mortuus erat, et revixil: perierat, et iuventus est. Psal. XLI, 5 : In voce exsultationis et confessionis, sonus epulantis. Quia exsultat in conversione et paenitentia peccatoris.

" Et ait ad illos parabolam istam, dicens:

Quis ex vobis homo, qui habet eentum oves. "

Sumpta occasione doctrinae, ponit hic doctrinam de optima peccatorum susceptionc.

Et quia tria sunt in reductione peccatoris ad paenitentiam, ideo tres inducit parabolas, in quibus ista doctrina consummatur. Primum enim quod est in susceptione peccatoris est patientissima revocatio errantis : secundum autem est diligentissima inquisitio perditae in eo primae imaginis : lertium autem paterna receptio revertentis. Et quoad primum inducitur parabola centum ovium contra Pharisaeorum et Scribarum crudelitatem, qui perditos rcvocare non curaverunt. Propler secundum inducitur parabola decem drachmarum contra negligentiam, qui perditos quaerere negligebant. Propler tertium inducitur parabola de filio prodigo contra avaritiam Pharisaeorum et Scribarum, qui ne erogarent indigentibus temporalia, multos fame perire permittebant.

In ista autem prima parabola duo facit. Primo enim ostendit Evangelista modum hujus doctrinae esse parabolicum : et in secundo, doctrinam supponit.