N.9

Quoniam. Hic ponitur culpa peccatorum, et describitur quantum ad duo. Primo quantum ad conatum operis; et quantum ad hoc dicit, hic, quoniam declinaverunt etc.: quia licet non possint facere, tamen conantur quantum possunt mala inferre.

Ps. 34: retribuebant mala mihi. Vel, declinaverunt, quia mala eis imminentia volunt aliis inferre. Imminebat enim duplex malum Judaeis: scilicet malum poenae: et hoc in christum retorquere conati sunt, quando, ne Romani auferrent dominium, occiderunt christum. Secundo imminebat eis malum culpae. Jo. 8: vos ex patre diabolo estis, et hoc torquebant in christum quando dicebant. Jo. 8: nonne bene dicimus etc.. Ipsi daemoniaci erant, et christo peccatum imponebant. Secundo describitur culpa Judaeorum sive peccatorum quantum ad conatum cogitationis: unde dicit, cogitaverunt consilia etc. Idest cogitaverunt ut fidem ejus destruerent. Hier. 11: cogitaverunt consilium etc.. De hoc ligno dicitur Sap. 14: benedictum est lignum per quod fit justitia: sed non stabilierunt, idest non potuerunt perficere cogitatum. Isa. 8: inite consilium, et dissipabitur etc. Quare? quia non est consilium contra dominum, Prov. 21. Et rationem hujus dicti assignat, quare non stabilierunt consilium contra, dicens, dorsum.

Littera Hieronymi planior est, quoniam pones eos humerum, finium tuorum firmamentum contra faciem eorum. Dupliciter contingit quod hostes contra aliquem consilia non stabiliunt. Uno modo, si ab eo vincantur. Alio modo, si fines hostium sint firmati; et ideo dicit, non potuerunt stabilire consilium eorum: quoniam pones eos dorsum, idest fugient ante te.

Item finium tuorum firmamentum contra eorum faciem. Hoc spiritualiter intelligitur de christo, cujus nullus potuit irrumpere fines. Joan. 10: non rapiet eas quisquam de manu mea. Et in littera nostra habetur, in reliquiis tuis praeparabis vultum eorum, idest contra vultum eorum, secundum Glossam. Supra Psalmista posuit poenam malorum futuram; hic autem ponit poenam eorum praesentem.

Et est duplex poena spiritualis, quae est in anima: scilicet secundum aversionem a deo, et secundum conversionem ad malum. Quantum ad primum dicit, tu secundum tuam providentiam, pones eos dorsum. Quantum ad secundum dicit, in reliquiis tuis praeparabis vultum eorum. Et hoc multipliciter exponitur, secundum Glossam. Uno modo de his quae christus reliquit, scilicet temporalia quae contempsit. Joan. 18: regnum meum non est de hoc mundo; quia in cupiditate rerum temporalium relinques vultum eorum, idest praeparabis intentionem eorum, ut propter hoc occidant christum, sicut cum dixerunt, jo. 11: ne forte veniant Romani etc.. Vel in reliquiis eorum, idest gentibus quas relinquis convertendas. Rom. 15: in eum gentes sperabunt. Praeparabis vultum eorum, idest cognitionem tuam, quae est eorum, idest Judaeorum, idest eis promissam. Vel reliquiae christi extrema vitae ejus dicuntur, idest passio et mors ejus; et in istis fuit praeparata mala eorum intentio ad ejus passionem. Vel praeparationem vultus in bonum, idest in reliquiis Judaeorum qui convertentur.

Rom. 9: reliquiae salvae fient. Et licet ponantur ut dorsum modo, tamen reliquiae convertentur et cognoscent.