CAPUT XI.

Et est digressu) declarans, quod omnis multitudo virtutum animae exit a corde, et reducitur ad ipsum sicut ad causam.

In omnibus quae de Motu animalium induximus capitulis, clare satis percipi potest animam primo et per se in corde esse, et cor esse in animali, sicut primum mobile ex motore immobili et moto corpore compositum est in ordine caelorum. Virtutes autem quae sunt propriae membris, et maxime eas quae sunt propriae principalium membrorum, esse sicut sunt secundi et tertii motores caelorum, aut etiam stellarum : et ideo oportet nos hic investigare, utrum illae virtutes quae sunt membrorum, sint separatae animae per se, sicut sunt motores corporum superiorum, vel non : de hoc enim Stoici a Peripateticis dissentiunt: et quia nos de hoc alibi satis disputavimus, ideo hic non inducemus nisi quod ad propositam quaestionem de animatione animalium corporum videtur esse necessarium. Hoc autem est, quod nequaquam potestates membrorum principalium sunt animae separatae, aut substantiae separatae ab invicem opera vitae in membris exercentes. Quod enim quidam distinguentes dicebant quidem omnes has unam esse animam, plures autem substantias, nihil habet omnino convenientiae aut rationis, quoniam verius contrarium dicere debebant: quoniam anima est substantia quae est forma opera vitae exercens in corpore organico : et ideo cum in principalibus multa et differentia exerceat opera vitae, potius debebant illi dixisse, quod essent plures animae, sicut et Stoici dicebant, quam quod essent plures substantiae : cum substantia for ma dicatur quae suhstanti am iacit esse hoc quod est: et scimus quod talis substantia non est nisi una in eo quod est unum numero.

His autem quasi contra rationem dictis praetermissis, dicimus quod multitudo quae est organorum in corpore, est propter multitudinem potestatum in anima : propter quod. etiam sicut est relatio et colligatio membrorum ad unum et generatio ab uno quod est cor, ita est relatio potestatum et effluxus ab una anima quae est cordis : propter quod etiam cor est primum et ultimum quod vivit in animalibus. Amplius cum omnem multitudinem necesse sit reduci ad unum aliquid quod est causa multitudinis illius, patet quod omnis multitudo potestatum necessario reducetur ad unum quod est causa omnium potestatum quae exercent opera vitae in animalibus : videmus enim omnes sensus in uno convenire univoce, quod est accipere sensibilem formam sine materia : et ideo oportet quod ab uno exeant omnes, quod est formale respectu omnium ipsorum, sicut etiam in libro de Anima meminimus nos dixisse. Divisio namque sensuum per organa divisio est formae per formata et per materiam : et quod efficitur ibi apprehensiva caloris vel. soni, ab harmonia est organi potius quam a virtute sensitiva formali communi.

Amplius omnis sensibilium acceptio in uno communi formali univoco convenit cum imaginativa et phantastica et memorativa acceptione et aestimativa. In hoc

enim omnes istae conveniunt et accipiunt formam, non prout est actus materiae, sed. prout est actus totius rei intentio et cum re ipsa idem : quia aliter ipsa res per ipsam non cognosceretur. Ex quo igitur sic in uno conveniunt, oportet et per ipsas omnes unam naturam formalem univocam in omnibus eis habere per eamdem quam supra diximus rationis necessitatem : quia quaecumque multa sunt unum univoce participantia, omnia a primo sunt, quod est causa omnium ipsorum, sicut omnia calida causantur ab ignis calore. Omnes igitur et istae potestates exeunt ab anima quae est perfectio primi organi in animalibus : et hoc est cor, et reducitur ad ipsum : et causae multiplicationis ipsarum sunt organa, sicut et in sensibus diximus esse causam multiplicationis sensuum organa sensuum. Cum autem his potestatibus conjuncta sit motiva potestas secundum omnes differentias, patet quod ipsarum multiplicatio et exit ab eodem et reducitur in idem vitae principium.

Est enim invincibilis demonstratio omnium horum dans causam, quod videlicet causa primi sentientis et moventis compositi est, quod ipsum est movens seipsum et sentiens per seipsum, et quod universaliter est causa motus et sensus in omnibus quae ad ipsum ordinantur. Sic enim primum movens seipsum et movens alia etiam in caelestibus esse ostendimus. Cor autem solum est, quod sentiens per seipsum et omnibus aliis est causa sensus si non impediatur per accidens : et similiter est causa motus sibiipsi et omnibus aliis, nisi per accidens impediatur. Hoc autem sic probatur. Interceptis enim viis his quae a corde ferunt sensum ad organa, accidit non fieri sensum in organis, si nulla fiat prorsus alia in organo corruptio. Intercepta autem quacumque via, non propter hoc sensus in corde perimitur. Ex his ergo et hujusmodi patet omnis sensus et motus a corde primo effluere.

Quaeret autem fortasse aliquis, ad quid sint membra principalia secundum istam rationem? Si enim in cerebro non perficiuntur virtutes animales, videtur omnino supervacua esse natura cerebri. Et praeterea videmus expresse organa virtutum animalium esse in cerebro : et ideo videtur quod non omnes hae virtutes a corde effluant. Sed omnia hujusmodi dubia citius solvuntur, si ad mentem revocetur quod in aliis libris Animalium de natura et anatomia cordis determinatum est. Quamvis enim fons omnis virtutis sit cor, sicut demonstrationis necessitate probatum est a nobis, tamen haec virtus est indeterminata secundum quod fluit a corde : et secundum quod fluit ad membra principalia, determinatur, et specificatis potestatibus et partialibus, distribuitur in ipsis : et propter hoc sunt dicta membra principalia, sicut virtus animalis specificatur et distribuitur in cerebro ad organa partialia, et virtus naturalis distribuitur in hepate, et sic est de aliis virtutibus, sicut facile patet ex his quae saepius in libris physicis sunt determinata a nobis.

Sed tunc oritur quaestio ex praedicta, utrum virtutes et potestates animae differunt ab invicem tantum per naturam organorum, an inter se aliquam formarum et differentiarum habeant differentiam ? Fuerunt enim quidam qui dixerunt omnes vires unam esse animam, nec differre, nisi sicut differt lux in aere et in nube et cera et luto, in quibus propter materiae diversitatem diversa operatur: et ideo dicunt auditum idem esse cum visu quando abstrahuntur hi sensus ab aure et ab oculo. Sed si hoc est verum quod dicunt, tunc anima de se non habet diversas potestates, sed. potius causa diversitatis potestatis est diversitas organorum : et hoc est impossibile, quia tota diversitas materiae est a diversitate formae, sicut in ante habitis saepe ostendimus. Propter quod dicimus, quod potestates animae sunt naturales potentiae ejus, et causantur a natura et substantia ejus, et sunt natura et causa ante organa cor-

poris, licet forte tempore simul sint cum ipsis. Habent autem differentias formales, sicut differunt partiales potestates sub universali potestate : et hae differentiae sunt naturales animae potentiae, propter quas non potest esse perfectio nisi corporis organici tantum, et non potest esse in corpore homogenio : sed potius sicut in civilibus potestas regni constituitur ex multis partialibus potestatibus in una potestate monarchae unitis, et ab ipso monarcha ceffluentibus : ita est in partialibus animae potestatibus, sicut patet per ante dicta, et in. omnibus his quidquid potest potentia inferior, potest superior eminentiori et excellentiori modo, sed non convertitur.

Secundum hunc igitur modum anima est in corpore primo quidem per substantialem actum, sedem habens in corde, et ex illo influens membris omnibus partiales potestates, quae quibusdam membris influuntur magis universaliter, et illa vocantur principalia : quibusdam autem magis particulariter, et illa non principalia membra vocantur: et sicut unitur corpori, ita monarchiae potestas unitur civitati, sicut in Physicis dictum est.

Et ideo patet omnino frivolam esse distinctionem quam quidam dederunt dicentes animam dupliciter cou si derari , ut actum videlicet sive formam materiae, et ut motorem. Et dicunt quod si consideratur ut actus materiae, sic est in toto tota anima : si autem ut motor, tunc non est in toto tota, sed potius secundum unam partem est in membro uno, et secundum aliam partem potestatis suae in membro alio. Anima enim numquam habet considerationem aliam nisi sicut actus, et quia diffinitur per hoc quod ipsa est actus : sed cum dicitur actus, non est ipsa actus, nisi sicut motor potestates suas exercens in organis. Non enim possibile est quod ipsa sit actus simplex sicut forma quae nihil habet amplius nisi quia forma est materiae : differt enim ab ipsa, et ideo dicitur anima et non forma materiae : et ideo animatio sua qua animat corpus, est per potestatem ipsius : et ideo diximus et probavimus in praemissis, quod si quodlibet membrum esset separatum, potestas quae est in ipso, esset anima ejus.

Propter quod patet, quod anima non habet aliam unionem cum ipso nisi unionem potestatis : nam si aliter uniretur ei anima, potestas membri non esset anima ejus, sed. partialis potentia animae : et ideo errant omnes sic distinguentes : et tamen multi adhaerent hujusmodi distinctionibus, eo quod imperiti nostri temporis homines magis quasdam fingunt distinctiones quam veritatem philosophiae.

Ex his etiam patet immediate animam uniri corpori, et hujusmodi potestates et spiritum non esse nisi instrumentum ejus et vehiculum virtutum : sed de hoc alibi dictum est a nobis. Eo autem modo quo diximus animales potentias oriri a corde, oriuntur a corde etiam naturales per eumdem modum necessitatis : si enim omnis potentia vitae necessario est a vitae principio, et omnes potentiae vegetabilis sunt potentiae secundum opera vitae, oportet quod et ipsae a fonte vitae oriantur. Et quia has rationes demonstrationis vim habentes non consideravit Galenus, ideo aberravit mirabili errore, ita quod ex dicto suo sequitur etiam una et eadem et ejusdem naturae multitudine diversa esse principia, et quod ea quae ex uno generantur, virtutem ex ipso non accipiant : et quod virtutes plures quas nihil unit, perficiant et constituant unum et idem animal: et alia multa et absurda quae medici Galenum sequentes defendunt, non subtiliter investigantes naturam animalis, sicut nos saepius in ante habitis diximus.