ARTICULUS II.

De modo missionis Filii et Spiritus sancti .

Secundo, Quaeritur de modo missionis passivae Filii et Spiritus sancti.

Dicit enim Magister ex verbis Augustini in libro primo Sententiarum, distinct. XIV, quod " gemina est processio Spiritus sancti, sicut et gemina processio vel missio Filii, scilicet visibilis, et invisibilis. " Visibilis, sicut quando linguis igneis apparuit super Apostolos , et quando visibiliter descendit in columba . Invisibilis autem, sicut quando per donum charitatis procedit in mentem.

Dicit eliam Magister, quod istae processiones sunt praeter aeternam processionem, qua ab aeterno ineffabiliter procedit a Patre et Filio.

Et quaeritur, Penes quid istae processiones distinguantur? Non enim variat vel numerat processionem, si in se est processio et in alio significatur: unum enim et idem est, quod in se est, et quod in alio significatur.

Ulterius quaeritur, In quo conveniant processio visibilis, et processio invisibilis ?

1, Nullam enim sanctificationem vel reductionem Spiritus sanctus operatus est, vel in igne, vel in columba: quia ignis et columba non sunt creaturae rationales.

2. Si quis dicat, quod in columbam et in ignem non est missus Spiritus sanctus, sed in columba et igne in hominem. Tunc cum haec processio sit invisibilis, non est gemina processio, sed una, ut videtur: donum enim quod operatur in homine et in quo mitti significatur, invisibile est.

3. Adhuc, In missione alius est mittens, et alius missus, et alius ad quem mittitur: et si hoc ita est, tunc non debuit mitti visibiliter ad Christum: quia Filius est mittens Spiritum sanctum, qui ab ipso est, et non est ad quem mittatur. Ille enim ad quem mittitur, est indigens Spiritu: quia sine Spiritu sanctificationem et reductionem operari non potest. Unde, Joan. xx, 22, ut abundantiam Spiritus notaret ab ipso in alios procedere, insufflavit et dixit eis: Accipite Spiritum sanctum.

Solutio. Dicendum, quod una et eadem est processio aeterna et temporalis geminata per modum. aeterna enim significatur in temporali. Sed aeterna est emanatio Spiritus sancti de Patre et Filio ut sit divina persona, et non est ad aliquid extrinsecum divinitati. Temporalis autem est ejusdem emanationis significatio, et est ad extrinsecum divinitati: quia est ad rationalem creaturam sanctificandam et reducendam et instituendam per effectum et modum effectus de aeterna processione Spiritus sancti a Patre et Filio.

Et per hoc patet solutio ad primum, quomodo scilicet temporalis processio sit praeter aeternam, et quomodo ponat in numerum cum aeterna.

Ad id quod quaeritur de gemina processione temporali, dicendum quod in fine una sunt: utraque enim est ad instruendam, sanctificandam, et reducendam creaturam rationalem, sed geminantur in hoc per quod instruunt. Invisibilis enim instruit per invisibilis doni experimentum et receptum, et instructio ejus est ad intellectum. Visibilis autem instruit per speciem corporalem ad sensum ordinatum ad intellectum: sicut sensibilis visio sive corporalis, ut dicit Augustinus in libro XII Confessionum, ordinatur ad imaginariam, et imaginaria ad intellectualem.

Ad aliud dicendum, quod visibilis processio non fuit ad Christum, ut eum instrueret, vel sanctificaret, vel reduceret, sed ut significaret aliis in ipso et ab ipso esse abundantiam Spiritus, cujus operatione sacramentali alii instrue- rentur, sanctificarentur, et reducerentur: propter quod etiam visibili signo facta est: quia dicit Dionysius in Caelesti hierarchia, quod " impossibile est nobis superlucere divinum radium nisi sacris velaminibus circumvelatum . " Unde, I ad Corinth. xv, 46: Non prius quod spiritale est: sed quod animale, deinde quod spiritale. Necesse enim est animalitatem nostram ex sensibilibus instrui, ut ex similitudine eorum proportionabiliter accipiat spiritualia.