SUMMA CONTRA GENTILES

 LIBER 1

 Capitulus 1

 Capitulus 2

 Capitulus 3

 Capitulus 4

 Capitulus 5

 Capitulus 6

 Capitulus 7

 Capitulus 8

 Capitulus 9

 Capitulus 10

 Capitulus 11

 Capitulus 12

 Capitulus 13

 Capitulus 14

 Capitulus 15

 Capitulus 16

 Capitulus 17

 Capitulus 18

 Capitulus 19

 Capitulus 20

 Capitulus 21

 Capitulus 22

 Capitulus 23

 Capitulus 24

 Capitulus 25

 Capitulus 26

 Capitulus 27

 Capitulus 28

 Capitulus 29

 Capitulus 30

 Capitulus 31

 Capitulus 32

 Capitulus 33

 Capitulus 34

 Capitulus 35

 Capitulus 36

 Capitulus 37

 Capitulus 38

 Capitulus 39

 Capitulus 40

 Capitulus 41

 Capitulus 42

 Capitulus 43

 Capitulus 44

 Capitulus 45

 Capitulus 46

 Capitulus 47

 Capitulus 48

 Capitulus 49

 Capitulus 50

 Capitulus 51

 Capitulus 53

 Capitulus 54

 Capitulus 55

 Capitulus 56

 Capitulus 57

 Capitulus 58

 Capitulus 59

 Capitulus 60

 Capitulus 61

 Capitulus 62

 Capitulus 63

 Capitulus 64

 Capitulus 65

 Capitulus 66

 Capitulus 67

 Capitulus 68

 Capitulus 69

 Capitulus 70

 Capitulus 71

 Capitulus 72

 Capitulus 73

 Capitulus 74

 Capitulus 75

 Capitulus 76

 Capitulus 77

 Capitulus 78

 Capitulus 79

 Capitulus 80

 Capitulus 81

 Capitulus 82

 Capitulus 83

 Capitulus 84

 Capitulus 85

 Capitulus 86

 Capitulus 87

 Capitulus 88

 Capitulus 89

 Capitulus 90

 Capitulus 91

 Capitulus 92

 Capitulus 93

 Capitulus 94

 Capitulus 95

 Capitulus 96

 Capitulus 97

 Capitulus 98

 Capitulus 99

 Capitulus 100

 Capitulus 101

 Capitulus 102

 LIBER 2

 Capitulus 1

 Capitulus 2

 Capitulus 3

 Capitulus 4

 Capitulus 5

 Capitulus 6

 Capitulus 7

 Capitulus 8

 Capitulus 9

 Capitulus 10

 Capitulus 11

 Capitulus 12

 Capitulus 13

 Capitulus 15

 Capitulus 16

 Capitulus 17

 Capitulus 18

 Capitulus 19

 Capitulus 20

 Capitulus 21

 Capitulus 22

 Capitulus 23

 Capitulus 24

 Capitulus 25

 Capitulus 26

 Capitulus 27

 Capitulus 28

 Capitulus 30

 Capitulus 31

 Capitulus 32

 Capitulus 33

 Capitulus 34

 Capitulus 35

 Capitulus 36

 Capitulus 37

 Capitulus 38

 Capitulus 39

 Capitulus 40

 Capitulus 41

 Capitulus 42

 Capitulus 43

 Capitulus 44

 Capitulus 45

 Capitulus 46

 Capitulus 47

 Capitulus 48

 Capitulus 49

 Capitulus 50

 Capitulus 51

 Capitulus 52

 Capitulus 53

 Capitulus 54

 Capitulus 55

 Capitulus 56

 Capitulus 57

 Capitulus 58

 Capitulus 59

 Capitulus 60

 Capitulus 61

 Capitulus 62

 Capitulus 63

 Capitulus 64

 Capitulus 65

 Capitulus 66

 Capitulus 67

 Capitulus 68

 Capitulus 69

 Capitulus 70

 Capitulus 71

 Capitulus 72

 Capitulus 73

 Capitulus 74

 Capitulus 75

 Capitulus 76

 Capitulus 77

 Capitulus 78

 Capitulus 79

 Capitulus 80

 Capitulus 82

 Capitulus 83

 Capitulus 84

 Capitulus 85

 Capitulus 86

 Capitulus 87

 Capitulus 88

 Capitulus 89

 Capitulus 90

 Capitulus 91

 Capitulus 92

 Capitulus 93

 Capitulus 94

 Capitulus 95

 Capitulus 96

 Capitulus 97

 Capitulus 98

 Capitulus 99

 Capitulus 100

 Capitulus 101

 LIBER 3

 Capitulus 1

 Capitulus 2

 Capitulus 3

 Capitulus 4

 Capitulus 5

 Capitulus 7

 Capitulus 8

 Capitulus 10

 Capitulus 11

 Capitulus 12

 Capitulus 13

 Capitulus 14

 Capitulus 15

 Capitulus 16

 Capitulus 17

 Capitulus 18

 Capitulus 19

 Capitulus 20

 Capitulus 21

 Capitulus 22

 Capitulus 23

 Capitulus 24

 Capitulus 25

 Capitulus 26

 Capitulus 27

 Capitulus 28

 Capitulus 29

 Capitulus 30

 Capitulus 31

 Capitulus 32

 Capitulus 33

 Capitulus 34

 Capitulus 35

 Capitulus 36

 Capitulus 37

 Capitulus 38

 Capitulus 39

 Capitulus 40

 Capitulus 41

 Capitulus 42

 Capitulus 43

 Capitulus 44

 Capitulus 45

 Capitulus 46

 Capitulus 47

 Capitulus 48

 Capitulus 49

 Capitulus 50

 Capitulus 51

 Capitulus 52

 Capitulus 53

 Capitulus 54

 Capitulus 55

 Capitulus 56

 Capitulus 57

 Capitulus 58

 Capitulus 59

 Capitulus 60

 Capitulus 61

 Capitulus 62

 Capitulus 63

 Capitulus 64

 Capitulus 65

 Capitulus 66

 Capitulus 67

 Capitulus 68

 Capitulus 69

 Capitulus 70

 Capitulus 71

 Capitulus 72

 Capitulus 73

 Capitulus 74

 Capitulus 75

 Capitulus 76

 Capitulus 77

 Capitulus 78

 Capitulus 79

 Capitulus 80

 Capitulus 81

 Capitulus 82

 Capitulus 83

 Capitulus 84

 Capitulus 85

 Capitulus 86

 Capitulus 87

 Capitulus 88

 Capitulus 89

 Capitulus 90

 Capitulus 91

 Capitulus 92

 Capitulus 93

 Capitulus 94

 Capitulus 95

 Capitulus 97

 Capitulus 98

 Capitulus 99

 Capitulus 100

 Capitulus 101

 Capitulus 102

 Capitulus 103

 Capitulus 104

 Capitulus 105

 Capitulus 106

 Capitulus 107

 Capitulus 108

 Capitulus 109

 Capitulus 110

 Capitulus 111

 Capitulus 112

 Capitulus 113

 Capitulus 114

 Capitulus 115

 Capitulus 116

 Capitulus 117

 Capitulus 118

 Capitulus 119

 Capitulus 120

 Capitulus 121

 Capitulus 122

 Capitulus 123

 Capitulus 124

 Capitulus 125

 Capitulus 126

 Capitulus 127

 Capitulus 128

 Capitulus 129

 Capitulus 130

 Capitulus 131

 Capitulus 132

 Capitulus 133

 Capitulus 134

 Capitulus 135

 Capitulus 136

 Capitulus 138

 Capitulus 139

 Capitulus 140

 Capitulus 141

 Capitulus 142

 Capitulus 143

 Capitulus 144

 Capitulus 145

 Capitulus 146

 Capitulus 147

 Capitulus 148

 Capitulus 149

 Capitulus 150

 Capitulus 151

 Capitulus 152

 Capitulus 153

 Capitulus 154

 Capitulus 155

 Capitulus 156

 Capitulus 157

 Capitulus 158

 Capitulus 159

 Capitulus 160

 Capitulus 161

 Capitulus 162

 Capitulus 163

 LIBER 4

 Capitulus 1

 Capitulus 2

 Capitulus 3

 Capitulus 4

 Capitulus 5

 Capitulus 6

 Capitulus 7

 Capitulus 8

 Capitulus 9

 Capitulus 10

 Capitulus 11

 Capitulus 12

 Capitulus 13

 Capitulus 14

 Capitulus 15

 Capitulus 16

 Capitulus 17

 Capitulus 18

 Capitulus 19

 Capitulus 20

 Capitulus 21

 Capitulus 22

 Capitulus 23

 Capitulus 24

 Capitulus 25

 Capitulus 26

 Capitulus 27

 Capitulus 28

 Capitulus 29

 Capitulus 30

 Capitulus 31

 Capitulus 32

 Capitulus 33

 Capitulus 34

 Capitulus 35

 Capitulus 36

 Capitulus 37

 Capitulus 38

 Capitulus 39

 Capitulus 40

 Capitulus 41

 Capitulus 42

 Capitulus 43

 Capitulus 44

 Capitulus 45

 Capitulus 46

 Capitulus 47

 Capitulus 48

 Capitulus 49

 Capitulus 50

 Capitulus 51

 Capitulus 52

 Capitulus 53

 Capitulus 54

 Capitulus 55

 Capitulus 56

 Capitulus 57

 Capitulus 58

 Capitulus 59

 Capitulus 60

 Capitulus 61

 Capitulus 62

 Capitulus 63

 Capitulus 64

 Capitulus 65

 Capitulus 66

 Capitulus 67

 Capitulus 68

 Capitulus 69

 Capitulus 70

 Capitulus 71

 Capitulus 72

 Capitulus 73

 Capitulus 74

 Capitulus 75

 Capitulus 76

 Capitulus 77

 Capitulus 78

 Capitulus 79

 Capitulus 80

 Capitulus 81

 Capitulus 82

 Capitulus 83

 Capitulus 84

 Capitulus 85

 Capitulus 86

 Capitulus 87

 Capitulus 88

 Capitulus 89

 Capitulus 90

 Capitulus 91

 Capitulus 92

 Capitulus 93

 Capitulus 94

 Capitulus 95

 Capitulus 96

 Capitulus 97

Capitulus 7

Quod malum non est aliqua essentia.

Ex his autem apparet quod nulla essentia est secundum se mala.

Malum enim, ut dictum est, nihil est aliud quam privatio eius quod quis natus est et debet habere: sic enim apud omnes est usus huius nominis malum.

Privatio autem non est aliqua essentia, sed est negatio in substantia. Malum igitur non est aliqua essentia in rebus.

Adhuc. Unumquodque secundum suam essentiam habet esse. Inquantum autem habet esse, habet aliquid boni: nam, si bonum est quod omnia appetunt, oportet ipsum esse bonum dicere, cum omnia esse appetant. Secundum hoc igitur unumquodque bonum est quod essentiam habet. Bonum autem et malum opponuntur. Nihil igitur est malum secundum quod essentiam habet. Nulla igitur essentia mala est.

Amplius. Omnis res vel est agens, vel est facta. Malum autem non potest esse agens: quia quicquid agit, agit inquantum est actu existens et perfectum.

Et similiter non potest esse factum: nam cuiuslibet generationis terminus est forma et bonum. Nulla igitur res secundum suam essentiam est mala.

Item. Nihil tendit ad suum contrarium: unumquodque enim appetit quod est sibi simile et conveniens. Omne autem ens agendo intendit bonum, ut ostensum est. Nullum igitur ens, inquantum huiusmodi, est malum.

Adhuc. Omnis essentia est alicui rei naturalis. Si enim est in genere substantiae, est ipsa natura rei. Si vero sit in genere accidentis, oportet quod ex principiis alicuius substantiae causetur, et sic illi substantiae erit naturalis: licet forte alteri substantiae non sit naturalis, sicut caliditas est naturalis igni, licet sit innaturalis aquae.

Quod autem est secundum se malum, non potest esse alicui naturale. De ratione enim mali est privatio eius quod est alicui natum inesse et debitum ei. Malum igitur, cum sit eius quod est naturale privatio, non potest esse alicui naturale. Unde et quicquid naturaliter inest alicui, est ei bonum, et malum si ei desit. Nulla igitur essentia est secundum se mala.

Amplius. Quicquid habet essentiam aliquam, aut ipsummet est forma, aut habet formam aliquam: per formam enim collocatur unumquodque in genere vel specie.

Forma autem, inquantum huiusmodi, habet rationem bonitatis: cum sit principium actionis; et finis quem intendit omne faciens; et actus quo unumquodque habens formam perfectum est. Quicquid igitur habet essentiam aliquam, inquantum huiusmodi, est bonum. Malum igitur non habet essentiam aliquam.

Item. Ens per actum et potentiam dividitur. Actus autem, inquantum huiusmodi, bonum est: quia secundum quod aliquid est actu, secundum hoc est perfectum. Potentia etiam bonum aliquid est: tendit enim potentia ad actum, ut in quolibet motu apparet; et est etiam actui proportionata, non ei contraria; et est in eodem genere cum actu; et privatio non competit ei nisi per accidens. Omne igitur quod est, quocumque modo sit, inquantum est ens, bonum est. Malum igitur non habet aliquam essentiam.

Amplius. Probatum est in secundo huius, quod omne esse, quocumque modo sit, est a deo. Deum autem esse perfectam bonitatem, in primo ostendimus. Cum igitur boni effectus malum esse non possit, impossibile est aliquod ens, inquantum est ens, esse malum.

Hinc est quod Gen. 1-31 dicitur: vidit deus cuncta quae fecerat, et erant valde bona; et Eccle. 3-11: cuncta fecit bona in tempore suo; et I Tim. 4-4: omnis creatura dei bona.

Et dionysius, cap. IV de div. Nom., dicit quod malum non est existens, scilicet per se, nec aliquid in existentibus, quasi accidens, sicut albedo vel nigredo.

Per hoc autem excluditur error Manichaeorum, ponentium aliquas res secundum suas naturas esse malas.