MEMBRUM III.

Quid sit dare et dari Spiritum, sanctum ? et, Quomodo dare et dari se habeant ad mittere ei mitti et procedere ?

Deinde quaeritur, Quid sit dare et dari Spiritum sanctum? quod jam quidem per ea quae dicta sunt facile manifestum est.

Sed hoc solum quaerendum est, quomodo dare et dari se habeant ad mittere et mitti et procedere ?

Conceditur enim, quod essentia divina dat se, et quod tota Trinitas dat se: non tamen conceditur, quod essentia divina procedit a se, vel mittitur: nec conceditur, quod Trinitas mittit se, vel procedit a se.

Solutio. Ad hoc dicendum est, quod sicut praehabitum est, dantis ad datum non est relatio originis, quae aliquam ponat distinctio inter dantem et datum, sed tantum secundum Augustinum, relatio habitudinis secundum rationem, quae inlidatur in hoc, quod per effectum in creatura rationali causatum, aliter se habet nunc creatura rationalis ad Deum quam prius quando illum effectum non habuit in se causatum: et ideo aliter est in ea Deus nunc, quam prius. Et illa alteritas non ponitur in Deo, sed in creatura. Deus enim in quantum est de se, uno modo se habet ad omnia: quamvis non omnia uno modo se habeant ad ipsum. Et ideo dare in Deo non ponit nisi largitatem, quae est communis tribus: et ideo essentiale verbum est. Mitti autem et mittere principaliter dicit notionem, et consequenter essentiam, propter effectum connotatum. Procedere autem e converso primo significat essentiam, secundario notionem, propter effectum qui designat aeternam processionem.

Si objicitur, quod Spiritus sanctus procedit ab aeterno. Procedit enim ut amor, et amor est donum in quo omnia alia dona donantur, ut dicit Augustinus, et ita procedere ut donum non debet esse processio temporalis.

Ad hoc dixerunt antiqui, quod donum dupliciter dicitur, scilicet ab aptitudine donandi, et ab actu. Si ab aptitudine dicatur: tunc dicunt, quod ab aeterno processit ut donum: processit enim ut donabilis ab aeterno. Si ab actu dicatur: tunc dicunt, quod non refertur nisi ad processionem temporalem: quia licet ab aeterno processit ut donabilis, donatus tamen non est nisi ex tempore. Et hoc quamvis satis bene dictum sit, tamen si quis inspiciat naturam vocabuli, tunc donum ab actu donandi dicitur. Unde per nomen verbale quod actum significat, definitur ab Aristotele in IV Topicorum, dicente, quod " donum est datio irreddibilis . " Ad Ephes, iv, 8: Dedit dona hominibus. Et ideo Sancti donum referunt ad processionem temporalem.