In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et audierunt, " scilicet, Henoch et Elias, " vocem magnam, " id est, magnae potestatis indicativam. Psal. lxvi, 34 : Dabit voci suae vocem virtutis. Vel, " Magnam, " id est, omnibus audibilem, " de caelo, " id est, de Christo, vel Archangelo, ut dicit Glossa. " Dicentem. " Glossa, id est, hoc operantem, "illis, " scilicet, Henoch et Eliae : " Ascendite huc, " id est, vos qui fuistis in descensu humilitatis ad sublimationem gloriae et societatem Sanctorum.
" Et ascenderunt, " scilicet in medio hominum impiorum, " in caelum " empyreum, " in nube, " scilicet eos obumbrante et malos terrente, sicut Christus . I ad Thessal. IV, 17 : Rapiemur cum illis in nubibus obviam Christo in aera.
" Et viderunt illos inimici eorum, " ut sic qui gaudebant de morte, magis doleant de glorificatione. Sapient. v, 2 : Videntes turbabuntur timore horribili, etc
" Et in illa hora factus est terraemotus magnus, etc. "
" Et in illa hora, " scilicet ascensionis illorum, vel statim post, " factus est terraemotus magnus, " ad litteram. Luc. XXI, 11 : Terraemotus magni erunt. Vel, " Terraemotus magnus, " id est, terrenorum commotio.
" Et decima pars civitatis, cecidit. " Per civitatem intelligitur gaudium paradisi, de quo corruerunt Angeli, et facti sunt daemones: et cum essent novem ordines Angelorum, tot ceciderunt de ipsis quod posset fieri ordo decimus. Vel, " Decima pars civitatis, " id est, omnes reprobi qui transgressi sunt decalogum, " cecidit, " id est, cadet in infernum, et irreparabiliter. Vel, " Cecidit. " Glossa, in paenas, vel de Ecclesia.
" Et occisa sunt, " scilicet morte prima culpae, et secunda paenae, " in terraemotu, " scilicet supra dicto. Glossa : Omnino in infernum detrusi, et postea non resipuerunt. " Nomina hominum septem millia, " id est, omnes reprobi. Glossa : " Omnes perfecti in malitia. " Per nomen mali, per septem universi, .per mille perfecti: unde omnes septeni peccatis irretiti. Et dicit : " Nomina, " quia mali tantum habent nomen, non rem. Supra, in, 1 : Nomen habes quod vivas, et mortuus es.
" Et reliqui, " id est, Sancti, " in timorem missi sunt, " id est, reverentiam Dei. Psal. xviii, 10 : Timor Domini sanctus, etc. Vel, " In timorem, " ne cadant in peccatis. I ad Corinth. x, 12: Qui se existimat stare, videat ne cadat.
" Et dederunt gloriam Deo caeli, " id est, agentes gratias de evasione paenarum, de exaltatione humilium, de depressione superborum. Luc. I, 46 et 52 : Magnificat anima mea. Dominum, etc. Quare ? quia deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles.
Vel, " Dederunt gloriam Deo caeli. " Glossa : " Nihil sibi appropriantes. " Psal. CXIII, 1: Non nobis, Domine, non nobis.
" Vae secundum abiit, etc. "
" Vae secundum, " id est, tribulatio inferenda Sanctis tempore Antichristi, " abiit, " in narratione. Vel, " Abiit, " id est, transibit celeriter. " Et ecce vae tertium, " id est, pavor et tribulatio judicii futuri, " veniet cito, " quia post mortem illorum instabit judicium.
" Et septimus Angelus tuba cecinit: t factae sunt voces magnae in caelo, dicentes: Factum est regnum hujus mundi, Domini nostri et Christi ejus et regnabunt in saecula saeculorum Amen.
Et viginti quatuor seniores, qui in conspectu Dei sedent in sedibus suis, ceciderunt in facies suas, et adoraverunt Deum, dicentes:
Gratias agimus tibi, Domine Deus omnipotens, qui es, et qui eras, et qui venturus es. "
Hic determinatur de septima tuba, quae secundum Bedam judicium signat quo Deus mercedem suis reddet et paenam reprobis.
Et dicuntur duo hic. Primo, ostenditur de manifestatione regni Christi Sanctorum exsultatio. Secundo, majorum Sanctorum de adventu judicii gratiarum actio, ibi, v. 16 : " Et viginti quatuor seniores. "