MEMBRUM I.

Utrum Spiritus sanctus sit proprium nomen Spiritus sancti sive tertiae in Trinitate personae ?

Primo ergo quaeritur, Utrum Spiritus sanctus sit proprium, nomen Spiritus sancti sive tertiae in Trinitate personae ?

Et videtur, quod non.

1. Dicit enim Augustinus in libro V de Trinitate, quod " Pater spiritus est, et Filius spiritus est, et Spiritus sanctus spiritus est . " Nomen ergo spiritus commune est tribus personis, Dicitur enim de tribus singulariter et non pluraliter. Tres enim sunt unus spiritus. Joan. iv, 24: Spiritus est Deus: ei eos, qui adorant eum, in spiritu et veritate oportet adorare. Quod autem omnibus commune est, nulli proprium est: quia per propria distinguuntur personae. Ergo nomen spiritus non est proprium personae in Trinitate.

2. Adhuc, Hilarius in libro VIII de Trinitate, dicit in spiritu Dei aliquando significari Patrem, ut cum dicitur: Spiritus Domini super me . Aliquando significari Filium. Matth. xii, 28: In spiritu Dei ejicio daemones, ubi nos habemus, In digito Dei . Hoc enim sic exponit Hilarius: " In spiritu Dei dicit, naturae suae potestate ejicere se daemonia demonstrans. " Aliquando significari Spiritum sanctum, ut Joel . ii , 28: Effundam spiritum meum super omnem carnem. Ex hoc accipitur, quod spiritus nomen commune est tribus personis conveniens: et deinde arguitur, quod non est nomen proprium tertiae personae in Trinitate.

In contrarium est quod dicit Augustinus, quod hoc retinuit nomen proprium Spiritus sanctus, quod erat utrisque, scilicet Patri et Filio commune.

Ulterius quaeritur, Per quid appropriatur ?

Non enim videtur appropriari posse per hoc quod dicitur spiritus sanctus: quia et illud commune est.

1. Est enim Pater sanctus, Filius sanctus, et Spiritus sanctus: et hi tres unus sanctus, et non plures sancti. Ex duobus autem communibus non fit proprium. Ex additione ergo ejus quod est sanctus, non videtur posse fieri proprium.

2. Adhuc, In his omnibus Spiritus sancti nulla importatur relatio. Per relationes, autem distinguitur Trinitas, ut dicit Boetius in libro de Trinitate. Videtur ergo, quod Spiritus sanctus non possit esse nomen proprium alicujus personae.

In contrarium hujus est, quod

1. Spiritus omnis spiratus est. Spiritus autem ad spirantem, dicitur sicut verbum ad dicentem. Spiritus ergo originis relationem importat. Relatione autem originis distinguuntur personae sicut per proprietates. Et sic spiritus proprium nomen importat personae.

2. Adhuc, Richardus in libro de Trinitate : " Spiritus hominis ab homine procedit, sine eo omnino homo non vivit. In eo ergo quod Spiritus sanctus Dei dicitur, aeterna de eo qui aeternus est, processio demonstratur: et in eo quod aeterna processione procedit, intelligi datur, quod Deo consubstantialis sit: quia de Deo procedere et aeternitatem habere non potest quod Deus non est. " Cum ergo processio ponit relationem, videtur quod Spiritus sanctus alicujus personae sit proprium: et non Patri proprium., nec Filio: ergo relinquitur, quod proprie conveniat Spiritui sancto.

3. Adhuc, In libro de Regulis fidei dicitur, quod haec circumlocutio Spiritus sancti in. divinis aliquando praedicat personam, ut cum dicitur, divina essentia est Spiritus sanctus, et e converso. Personalem autem proprietatem praedicat, quando respondetur ad interrogationem factam per quis: ut cum quaeritur, Quis est in Trinitate tertia persona? et respondetur, Spiritus sanctus. Aliquando relationem, ut cum dicitur, Spiritus sanctus est spiritus Patris: ac si dicatur, Pater spirat Spiritum sanctum.

Solutio. Dicendum cum Augustino, quod spiritus nomen commune est Patri et Filio, secundum quod spiritus nomen essentiale est, appropriabile tantum Spiritui sancto per notionem propriam sive relationem quam significat. Et ad hoc intelligendum, sciendum, quod spiritus potest dici is qui active spirat: et sic Pater dicitur spiritus, ei Filius, et etiam Spiritus sanctus. Potest etiam dici passive is qui spiratus est ut amor Patris in Filium, et Filii in Patrem, secundum quod Augustinus in libro VI de Trinitate dicit, quod " Pater et Filius diligunt se Spiritu sancto : " ita quod ablativus, Spiritu sancto, in vi quasi causae formalis constituatur cum hoc verbo, diligunt: et accusativus se, In constructione retransitiva construatur in vi quasi causae materialis. Est enim spiratio amoris unius in alterum forma dilectionis, et Pater et Filius objecta in quae transit et retransit dilectio. Et hoc modo spiritus spiratus, per hoc quod semper ab alio procedit in alium, relationem importat originis, et sic est nomen proprium Spiritus sancti.

Et primo modo loquitur Augustinus et Hilarius de Spiritu sancto. Et sic non notat relationem, sed operationem divinam in nobis. Secundo modo autem loquitur Richardus; quia sic spiritus notat relationem ad eum a quo spiratur. Et hoc modo etiam tripliciter accipitur spiritus, sicut dicitur in libro de Regulis fidei, scilicet pro persona, et pro personali proprietate, et relativo.

Et per hoc patet solutio ad quaesita pro utraque parte.

Sed in auctoritate Hilarii cavendum est, quod cum dicitur: Spiritus Domini super me : quod praepositio super, non notat eminentiam dignitatis vel excessus alicujus, sed tantum auctoritatem originis. Propter quod dicit Hilarius, quod " licet Pater major sit Filio, non tamen Filius minor Patre: " quia in omnibus univoce natis et perfecte, natus in aequalitate substantialium et naturalium potestatum et virtutum et actionum nascitur gignenti. Et ideo nativitas tollit minorationem, et ponit aequalitatem in omnibus, solum reliquens auctoritatem gignentis respectu nati: quae tantum praedicat quod ad alterum est, et nihil absolutum quod in Patre sit et non in Filio, et quo minor sit Patre,

Ad id quod ulterius quaeritur de additione ejus quod est, sanctus, dicendum sine praejudicio, quod ad hoc additur, ad coarctandum communitatem hujus nominis, spiritus. In philosophicis enim spiritus est in omnia quorum est spiritus procedens, penetrans, comprehendens, formans, distinguens, et virtutes invehens, et singula operans, sed non sanctus, quia commiscibilis est his in quae penetrat. Sed Spiritus divinus ideo spiritus dicitur, quia, sicut dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus, " sanctitas est ab omni inquinamento libera et perfecta munditia : " et quia propter sui munditiam, ut dicitur, Sapient, vii, 25, nihil inquinatum in eam incurrit, scilicet in Spiritum sanctum. Dicitur sanctus, Sapient, vii, 22: Est enim in illa Spiritus intelligentiae, sanctus, unicus, multiplex, subtilis, disertus, mobilis, incoinquinatus, etc. Et hoc modo accepto sancto coarctatur hoc quod dico, spiritus, ad Spiritum spiratum a Patre et Filio: et hoc totum, Spiritus sanctus, circumlocutio est tertiae in Trinitate personae.

Ad objectum dicendum, quod a duobus communibus sumptis ut communibus, non fit proprium: sed a duobus communibus coarctatis ad propria, fit unum quod est circumlocutio proprii.