In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Factum est praelium magnum in caelo, " id est, in Ecclesia, quae caelum est : quod factum est ex quo per fidem et passionem Christi diabolus de cordibus fidelium est ejectus. Ad Ephes. VI, 11 : induite vos armaturam Dei, ut possitis stare adversus insidias diaboli. Vel, " in caelo, " id est, propter caelum quod hominibus auferre volunt. Ad Ephes. VI, 12 : Non est nobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, sed.... contra spiritualia nequitiae, in caelestibus, id est, pro caelestibus.
Aliter sic : " Factum est praelium magnum in caelo, " scilicet, quando boni et mali Angeli inter se dissenserunt : illi voluerunt exaltari, isti voluerunt humiliari.
Unde sequitur : " Michael, " qui est princeps Ecclesiae specialiter et custos, " et Angeli ejus, " id est, minores, qui sunt singulis hominibus deputati, et sunt sub illo. Vel, " Angeli ejus, " id est, concives ejus, " praeliabantur, " pro Ecclesia orando, adjutoria ministrando, bona desideria inspirando, impetum daemonum reprimendo, " cum dracone, " id est, contra Luciferum principem daemonum.
" Et draco pugnabat et angeli ejus, "
Supple, pugnabant contra Ecclesiam, scilicet noxia consulendo, perversa suggerendo, bonorum Angelorum exercitium impugnando.
" Et non valuerunt. "
Supple, draco et angeli ejus, removere suffragia bonorum Angelorum.
" Neque locus inventus est eorum amplius in caelo, "id est, in Ecclesia. Quoad bonos, dicit Glossa. Sed contra : Post baptismum multi peccant, et sic decipiuntur a diabolo. Responsio Haymonis : " Licet videantur praevalere ad tempus : tamen in eos qui ad vitam praedestinati sunt, non praevalent : quia non regnat peccatum in eis. Tolle ergo regnum peccati, et non invenietur locus diabolo. " Item, in malis non habet diabolus locum et quietam mansionem, sicut habebat ante Christi adventum : frequenter enim inquietatur a Praedicatoribus.
Sensus ergo est : " Neque locus inventus est eorum amplius in caelo, " id est, in Ecclesia quoad Sanctos : quia licet per ipsos quandoque transeant tentando, non tamen in eis habent locum, id est, mansionem.
Vel potest dici, quod illud quod dicitur hic : " Et non valuerunt, " refertur ad illum statum in fine mundi : quoniam in fine certaminis succumbent: " neque locus eorum amplius inventus est in caelo, " quia ultra non habebunt tempus tentandi : unde funditus erunt a fidelibus exclusi.
" Et projectus est draco ille magnus, serpens antiquus, qui vocatur diabolus et Satanas, qui seducit universum orbem : et projectus est in terram, et angeli ejus cum illo missi sunt. "
Hic est quinta pars ubi agitur de projectione draconis.
Et primo agitur de ejus ejectione : secundo, de Sanctorum congratulatione pro liberatione Ecclesiae, ibi, v. 10 : " Et audivi vocem magnam. "