ARTICULUS III.

Quae sit comparatio notionum sive proprietatum ad personam ?

Tertio quaeritur, Quae sit comparatio harum notionum sive proprietatum ad personam ?

Videntur enim non esse persona.

1. Si enim paternitas est Pater, sequi videtur, quod si Pater generat, quod paternitas generat. Hoc autem, falsum est, ut jam habitum est. Quod enim generat, per se existens est: paternitas autem non significatur ut per se existens.

2. Similiter, Si filiatio Filius est, videtur sequi, quod filiatio est ille qui est genitus. Sed in divinis genitus est in generante per indifferentiam essentiae, sicut Filius in Patre, et Pater in Filio: et sic sequeretur, quod filiatio esset in Patre: et in quocumque est filiatio, est Filius: ergo Pater est Filius: quod valde est inconveniens: quia dicit Augustinus, et idem dicit Richardus, quod nec fides permittit, nec intellectus admittit, quod ille qui est ab aliquo, sit idem masculine cum eo a quo est, licet neutraliter idem sit cum ipso, quod admittunt et fides et intellectus. Eodem modo sequitur, quod Filius est Pater: quia Pater est in Filio: et paternitas est Pater: ergo paternitas est in Filio.

3, Adhuc, Vicinius se habent persona et notio, quam persona et essentia. Notio enim sive proprietas ad minus in obliquo dicunt personam de intellectu suo: essentiam autem non dicunt: nec in di-

vinis enim, nec in inferioribus essentia de intellectu notionis est vel proprietatis. Proprietas enim per subjectum definitur, ut dicit Aristoteles in VIII primae philosophiae, Essentia autem, ut dicit Boetius, nulli subjectum est. Cum ergo essentialia quaedam dicuntur de proprietate, ut jam habitum est, propter identitatem proprietatis ad essentiam, multo magis personalia dicentur de proprietatibus propter identitatem proprietatis ad personam. Cum. enim dicitur proprietas in intellectu suo habere personam ut in qua est, vicinior est intellectui proprietatis persona, quam essentia.

4, Adhuc, Si definio simum adjective dictum,, aliter definio quam simitatem substantive dictam. Simum enim dico, quod est nasus curvus: et sic simum et nasus curvus sunt idem: et quod attribuitur uni, attribuitur alteri. Si autem definio simitatem substantive dictam, dico quod simitas est nasi curvitas: et sic simitas et curvitas non sunt idem: quia sic curvitas est genus, et simitas est species: et per hoc quod additur, nasi, contrahitur per differentiam. Genus autem et species non sunt idem. Et sic videtur esse inter paternitatem et Patrem. Unde si paternitas omnino ponatur idem esse cum Patre, videtur quod quidquid attribuitur uni, attribuatur alteri: et sic si Pater generat, paternitas generat. Si autem non omnino ponantur esse idem, sicut curvitas et simitas: tunc verum est, quod non quidquid convenit uni, convenit alteri,

5. Adhuc, Objiciunt quidam quod prima simplicissima reflectuntur super se, sicut unitas seipsa est una: sed paternitas simplicissimum est: cum ergo determinet ad generandum, et sit proprietas activae generationis, videtur, quod seipsa generat: et sic actus notionalis personae attribuitur proprietati,

Solutio. Dicendum, quod secundum Catholicam fidem est proprietas persona illa cujus est proprietas: et hoc est propter indifferentiam simplicitatis et identitatem ejus quo est ad id quod quis est, sive quod est, secundum quod suppositum quod est esse dicitur. Proprietas enim dicitur quo est persona a persona: eo quod proprietas determinans est esse personale ut sit haec substantia, vel illa. Hypostasis autem sive suppositum est sicut determinatum, ut sit haec persona, vel illa. Sed si proprietas substantive per abstractionem significetur, et non adjective, et quasi per contractionem: tunc nullo modo adjective notionalia quae conveniunt personae, vel nominaliter, vel verbaliter, vel participialiter possunt attribui, proprietati, substantive significatae. Et hujus causa paulo ante dicta est. Talia enim adjectiva quaerunt et innituntur substantivis non solum per se existentibus, sed etiam significatis ut per se existentibus, sicut est hypostasis, sive suppositum singulare. Proprietas autem ut proprietas, licet idem sit cum tali supposito realiter, tamen non significatur ut per se existens, nec tali modo significari potest, quia non significaretur ut proprietas. Et ideo adjectiva per se existentis ut per se existentis, proprietati quae ut proprietas abstracte significatur, attribui non possunt. Et ideo paternitas nec est generans, nec generat, nec filiatio generatur, nec processio procedit.

Ad primum patet solutio ex dictis: quia propter diversum modum significandi non oportet si Pater generet, quod paternitas generet.

Ad aliud dicendum est, quod licet verum sit quod concludit, tamen ex virtute argumenti non sequitur. Quia licet in divinis genitus sit in generante, et e converso: hoc non dicitur propter hoc, quod proprietas geniti ut proprietas sit in generante, quia hoc est impossibile: sed dicitur propter indivisionem et genito. Primo autem modo procedit argumentum, ei ideo non valet.

Ad aliud dicendum, quod vicinitas vel longinquitas ab intellectu proprietatis, non est causa quare id quod attribuitur uni, vel attribuatur, vel non attribuatur alteri: sed potius repugnantia ad modum significandi unum, et ad modum significandi alterum. Id enim quod non potest esse nisi per se existentis et perfectum esse habentis in seipso, nullo modo potest convenire vel attribui ei quod non potest significari ut in seipso existens et in quodam esse habens. Et sic se habet proprietas ad personam, ut rotunditas ad circulum, et simitas ad nasum. Et ideo adjectiva significantia actus vel passiones talium subjectorum, talibus proprietatibus abstracte significatis, nullo modo attribui possunt, sicut patet in exemplis. Emungere enim vel emungi non attribuitur simitati, sed naso simo. Similiter inficere anhelitum, non simitati, sed naso simo attribuitur, licet simitas nasum ad hoc determinet. Similiter tangere in puncto planum non attribuitur rotunditati, sed rotundo, licet rotunditas rotundum ad hoc determinet.

Ad aliud dicendum, quod non sunt omnino eadem quae realiter sunt eadem: sed oportet, quod etiam modo significandi essent eadem: et ideo non procedit argumentum, sicut patet ex praedictis.

Ad ultimum dicendum, quod ad hoc quod simplicissima seipsa determinent, oportet quod idem sit in subjecto et praedicato adjective et substantive significatum: sicut cum dicimus., unitas est una, et differentia seipsa differt. Sic autem non est hic, paternitas generat, et filiatio generatur: et ideo non est simile quod inducitur pro simili.

Ex omnibus his quae dicta sunt, quasi ex corollario patet etiam, quod una notio de alia non potest praedicari per hoc verbum, est, etiamsi proprietates sint in eadem persona, propter scilicet oppositos vel diversos modos significandi hanc notionem vel illam. Dico autem opposi-tos, ut paternitas, et filiatio: diversos autem, ut paternitas, et innascibilitas. Sicut enim unitas essentiae non excludit diversitatem personarum, sed admittit

eam: ita unitas personae non excludit diversitatem notionum, sed admittit eam.

Et si fiat tale argumentum: Pater innascibilitas est: paternitas non est innascibilitas: ergo paternitas non est Pater: fallacia accidentis est, sicut hic: animal est genus: homo non est genus: ergo homo non est animal.