CAPUT IV. De justo metaphorica.

Quamvis autem justum per se dictum eidem adesse non possit, tamen secundum metaphoram et ad similitudinem dictum justum, non quidem est eidem ad seipsum, sed est aliquibus quae sunt de numero eorum quae sunt ipsi eidem. Metaphoricum autem hoc non habet similitudinem cum omni justo, sed ponit similitudinem ad dominativum justum vel dispensativum, quod oeconomicum est, vel paternum vocatur. In his enim et talibus sermonibus justi pars animae quae dicitur rationem habens vel rationalis, diversa est ut domina contra partem irrationalem quae est ut ancilla. Et quidam in hoc respicientes, sicut Platonici, dicunt quod justum est homini ad seipsum : et videtur ei esse injustitia hominis ad seipsum : propter hoc quia in talibus partibus animae convenit aliquid pati unam partem ab alia, quod est praeter ipsius patientis appetitum,

sicut patet in operibus continentis et incontinentis . In incontinente enim ratio patitur a passione et appetitu, in continente vero e contra appetitus patitur a ratione. Dicunt igitur, quod in his partibus animae ad invicem quoddam injustum est, quod est simile justo quod habet ad invicem imperans et imperatus : hoc autem justum non secun- dum habitum, sed secundum habitudinem est : et ideo metaphoricum est et non propriam habet rationem. De talibus autem in fine primi hujus scientiae multa dicta sunt, quae ad propositam intentionem sufficiunt. De justitia quidem igitur et aliis moralibus virtutibus omnibus determinatum sit secundum hunc modum.