254 APPENDIX II.

tiatoribus isti ditescendi modo inhaerentibus, et innúmera damna ani- marum. Ut animarum damnis occurrant, nonnulli confessarii mediam inter utramque sententiam viam se posse tenere arbitrantur. Si quis ipsos consulat de istiusmodi lucro, illum ab eo deterrere conantur. Si

per Sacros Canones in eos propositis, qui mandata Apostolica c o n t e m p s e r i t ac violaverint ».

« §. 6. De contractu autem, qui novas has controversias excitavit, nihil in prae- sentia statuimus; nihil etiam decernimus modo de aliis contractibus, pro quibus theologi, et Canonum interpretes in diversas abeunt sententias: attamen pietatis vestrae studium ac religionem inflammandum existimamus, ut haec, quae subiicimus, executioni demandetis.

« i 7. Primum gravissimis verbis populis vestris ostendi te, usurae labem ac vitium a divinis Literis vehementer improbari , illud quidem varias formas atque species induere, ut fideles Christi Sanguine restitutus in libertatem et gratiam, rursus in extremam ruinam praecipites impellat. Quocirca si pecuniam suam collocare ve - lint, diligenter caveant, ne cupiditate omnium maiorum fonte rap ia tur , sed potius ab illis qui doctrinae ac virtutis gloria supra caeteros efferuntur, consilium ex- poscant ».

« §. 8. Secundo loco, qui viribus suis, ac sapientiae ita confidunt, ut responsum ferre de iis quaestionibus non dubitent (quae tamen haud exiguam Sacrae Theologiae, et Canonum scientiam requirunt) ; ab extremis, quae semper vitiosa sunt, longe se abstineant. Etenim aliqui tanta severitate de iis rebus iudicant, ut quamlibet utili- tatem ex pecunia desumptam accusent , tamquam illicitam, et cum usura coniun- ctam ; contra vero nonnulli indulgentes adeo, remissique sunt, ut quodcumque emo- lumentum ab usurae turpitudine liberum existiment. Suis privatis opinionibus ne nimis adhaereant; sed priusquam responsum reddant, plures scriptores examinent, qui magis inter caeteros p r a e d i c a t u r ; deinde eas partes suscipiant, quas tum ra- tione, tum auctoritate plane confirmatas intelligent. Quod si disputatio insurgat, dum contractus aliquis in examen adducitur, nullae omnino contumeliae in eos confin- gantur, qui contrariam sententiam sequuntur, neque illam gravibus censuris notan- dam a s s e r a t , si praesertim ratione, et praestantium virorum testimoniis minime careat ; siquidem convicia, atque iniuriae vinculum christianae charitatis infringunl, et gravissimam populo offensionem, et scandalum praeseferunt ».

« i. 9. Tertio loco, qui ab omni usurae labe se immunes et integros praestare volunt, suamque pecuniam ita alteri dare, ut fructum legitimum solummodo perci- piant, admonendi sunt, ut contractum instituendum antea declarent, et conditiones inserendas explicent, et quem fructum ex eadem pecunia postulent: haec magno- pere conferunt non modo ad animi sollicitudinem et scrupulos evitandos, sed ad ipsum contractum in foro externo comprobandum: haec etiam aditum intercludunt disputationibus, quae non semel concitandae sunt, ut clare pateat, utrum pecunia, quae rite data alteri esse videtur, revera tamen palliatam usuram contineat ».

« §. 10. Quarto loco vos hortamur, ne aditum relinquatis ineptis illorum ser- monibus, qui dictitant, de usuris hoc tempore quaestionem institui, quae solo no- mine contineatur; cum ex pecunia, quae qualibet ratione alteri conceditur, fructus ut plurimum comparetur. Etenim quam faïsum id sit, et a veritate alienum, plane deprehendimus, si perpendamus, naturam unius contractus ab alterius natura prorsus diversam et seiunctam esse ; et ea pariter discrepare magnopere i t e r s e , quae a diversis inter se contractibus consequuntur. Revera discrimen aperlissimum inter-