In Apocalypsim B. Joannis Apostoli

 PROLOGUS.

 Dicit ergo : Confiteor tibi, Pater. Confiteor, inquam,laudem et gratias tibi de beneficiis referendo. Daniel. ii, 23: Tibi, Deus patrum nostorum,

 unde dicit : Non reprobo quod non intelligo : sed tanto magis admiror, quantum non intelligo. Hieronymus etiam inter Scripturas canonicas ponit, et

 PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.

 Dicit ergo : Omnes qui pie volunt vivere in Christo Jesu, id est, cultum Dei tenentes, et proximis compatientes. Vel, pie, Persecutionem patient

 Unde dicit : Revelavit autem tota Trinitas, scilicet, unus Deus, Christo secundum humanitatem, Christus vero? Joanni per Angelum, Joannes Eccles

 Unde dicit : De qua revelatione hunc librum composuit, scilicet Joannes. Unde et liber iste Apocalypsis dicitur, id est, revelatio.

 Dicit ergo : Ideo iste liber inter reliquas scripturas Novi Testamenti prophetiae nomine censetur. Infra, XXI, 5 Quae aliis excellentior prophet

 Unde dicit: Cum autem Joanni haec in visione fuerint revelata, et sint tria genera visionum, sub quo genere contineatur, videndum est. Visio enim al

 Dicit ergo : Vidit autem Joannes, et scripsit in Patmos insula, relegatus a Domitiano in exsilium principe impiissimo. Hac eum ad scribendum compell

 Unde dicit: Scribit autem Joannes septem Ecclesiis Asiae, scilicet minoris, cujus metropolis erat Ephesus : non majoris, quae est tertia pars mund

 Dicit ergo : Est itaque materia Joannis in hoc opere, status specialiter Asianae Ecclesiae, necnon et totius Ecclesiae, videlicet quae in praesenti,

 VISIO PRIMA.

 CAPUT I.

 IN CAPUT I APOCALYPSIS

 Dicit ergo :

 Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.

 Dicit ergo ita : Haec est revelatio quam dedit mihi Christus. Beatus ergo. 1 Vel sic ita : Revelavit quae oportet fieri i cito. Beatus qui legit

 Dicit ergo :

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Qui dilexit nos, id est, personam, non vitia. Ad Ephes. I, 25 : Christus dilexit Ecclesiam, et seipsum tradidit pro ea. i in charitat

 Dicit ergo :

 Continua : Talia fecit Christus in primo adventu, et ideo glorificandus : et etiam quia veniet ad remunerandum. Unde: Ecce. Quasi dicat: prope et

 Dicit ergo : Ego sum Alpha et Omega. Et exponit, scilicet, principium et finis. Ego Dominus, primus et novissimus ego sum. Principium, et finis

 Continua sic : Est verum quod a Spiritu sancto loquor, cujus gratia sum repletus. Sed ne hoc videretur ad laudem humanam facere, subdit quod est humil

 Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna

 Dicit ergo :

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Et habebat in dextera sua septem stellas, id est, septem Angelos, vel universos Praelatos qui debent lucere in mundo verbo et exemplo

 Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,

 Dicit ergo :

 Dicit ergo :

 Continua : Quasi dicat : Scribe quod vidisti. Et quia posset dicere : Quid scribam ? propter hoc subdit : Sacramentum, id est, sanctum secretum, v

 DUBIA

 CAPUT II.

 IN CAPUT II APOCALYPSIS

 Dicit ergo :

 Continua : Non solum scribe quae praedicta sunt, sed etiam quae sequuntur, et primo scilicet, Angelo, id est, Praelato, Ecclesiae Ephesi scribe

 Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos

 Continua : Haec dicit... qui ambulat in medio candelabrorum, quae sequuntur : Scio, Cognovit Dominus qui sunt ejus,

 Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.

 Unde dicit: Memor esto.

 Continua : Talia fecisti, et ideo memor esto itaque unde excideris, id est, a qua gratia separatus sis : et tunc legitur in persona subditorum. Ec

 Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,

 Continua: Quae dicta sunt adversum te vera sunt: sed tamen ne desperes : hoc habes bonum, quia odisti facta Nicolaitarum. Haeresibus,

 Continua sic : Potes converti si volueris, sed quod tibi dico, omnibus dico. Matth. XIII, 9: Qui habet aures audiendi, scilicet, quibus audit exterius

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Nihil horum. Quasi diceret : Si blasphemans, licet sis bonus : sed tamen tu nihil horum timeas quae passurus es. Nihil horum, t

 Unde dicit : Esto fidelis, id est, persevera in fide, vel in fidelitate quam Deo promisisti in baptismo. I ad Corinth. XVI, 13 : Vigilate, state i

 Unde dicit: Qui habet aurem cordis, id est, intelligentiam, audiat, quid Spiritus dicat Ecclesiis, Odivi Ecclesiam malignantium. Super hanc petr

 Dicit ergo :.

 Continua: Ita scripsisti Ecclesiis supra dictis. Et Angelo, id est, Episcopo Pergami Ecclesiae scribe, divisio cornuum, rhomphaeam,

 Dicit ergo commendans eum a perseverantia fidei: Scio, id est, approbo, ubi habitas, Ubi sedes est Satanae, Sub umbra dormit, in secreto calami,

 Unde dicit: In diebus illis, supple, fuit Antipas testis meus fidelis, id est, martyr effectus pro mea fide. Maptup enim graece, testis

 Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.

 Unde dicit: a Sed habeo adversus te pauca. Glossa, si corrigaris : alias, multa sunt: et determinat quae sunt illa :

 Dicit ergo : Et Angelo, id est, Episcopo, Thyatirae Ecclesiae scribe illuminata. vivens hostia : Obsecro vos per misericordiam Dei, ut exhibeati

 Unde dicit : Haec dicit Filius Dei. Nota : Qui superius dictus est similis Filio hominis, hic dicitur Filius Dei : ut sic ostendatur, quod unus et

 Dicit ergo : Novi, id est, approbavi, et elegi opera tua et fidem, et charitatem tuam, et ministerium,

 Unde dicit : et Et patientiam tuam, quam habes in adversitatibus tolerandis : de qua, Luc. XXI, 19 : In patientia vestra possidebitis animas vestras

 Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.

 Continua : Talis est illa quam permittis docere in Ecclesia : et licet sit talis, dedi illi tempus ut paenitentiam , ageret, scilicet de peccatis

 Dicit ergo : Ecce mittam eam, permissive, in lectum, Afferte eum ad me in lecto, ut occidatur. In lectum, Increpat quoque per dolorem in lectulo

 Continua : ita faciam malis: autem pro sed, vobis caeteris, vobis autem dico, caeteris, qui Thyatirae estis,

 Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.

 Unde dicit : Et qui vicerit, scilicet, diabolum in suis tentationibus, dabo illi potestatem super Gentes.

 Unde dicit : Et reget eas in virga, quantum ad praedestinatos, et tamquam vas figuli confringentur, Subito dum non speratur, veniet contritio ej

 Dicit ergo : Et dabo illi, scilicet, qui vicerit, et qui opera mea custodierit usque in finem perseverando, stellam matutinam,

 CAPUT III.

 IN CAPUT III APOCALYPSIS

 Dicit ergo :

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Esto vigilans.

 Unde dicit : Esto vigilans, scilicet, ut intentionem tuam in Deum dirigas, non ad homines, non ad mundum : et sic erit simplex intentio, de qua, M

 Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.

 Unde dicit: Sed habes pauca nomina, id est, paucos homines nominabiles : quia bonorum horum nomina sunt nominabilia, sive laudabilia. Proverb. x,

 Dicit ergo :

 Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Ita habes opera approbatione digna. Unde, Ecce dedi coram te ostium apertum, scilicet Scripturae, ut intelligas. Quasi dicat : Aperia

 Unde dicit: Dedi coram te ostium apertum, id est, memetipsum, scilicet, ut introeas in ipsum: quod nemo potest claudere, Ne claudas ora canentiu

 Dicit ergo : Ecce faciam illos ut veniant, scilicet, ad fidem : et adorent ante pedes tuos, Cum placuerint Domino viae hominis, inimicos quoque

 Unde dicit: Quoniam servasti, in corde retinendo, et opere adimplendo, verbum patientiae meae, : Orate pro persequentibus et calumniantibus vos,

 Unde dicit : Quae ventura est in uni- versum orbem tentare habitantes in terra, non in caelo ubi sancti habitant. Ad Coloss. iii, 20 : Nostra conv

 Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.

 Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Tentamenta diaboli, concupisceutias mundi, et delectationes carnis.

 Dicit ergo Angelus ad Joannem :

 Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio

 Unde dicit : Nescis, id est, nescire vis : in quo notatur ignorantia aflectata, de qua, Psalmista, Psal. xxxv, 4 : Noluit intelligere.

 Dicit ergo : Tu talis es, et licet sis indignus misericordia : tamen suadeo tibi emere aurum pietatis : quia sicut aurum inter omnia metalla preti

 Continua sic : Inunge oculos tuos collyrio, et non timeas amaritudinem ejus, quia ego quos amo, id est, electos, castigo Quem enim diligit Domin

 Continua sic : imitare bonos, et age paenitentiam, et noli diffidere, quia ecce sto, quasi paratus juvare, sive intrare, ad ostium Aperi mihi, s

 Dicit ergo :

 VISIO SECUNDA

 CAPUT IV.

 IN CAPUT IV APOCALYPSIS

 Dicit ergo :

 Continua ita : Fui in spiritu, ubi vidi mysteria. Unde : Et ecce sedes posita erat in caelo, id est, in Ecclesia, quae est sedes Dei. Psal. X, 5 :

 Dicit ergo : Et iris erat in circuitu sedis. Iptc graeco, latine dicitur arcus, Ecce Dominus ascendet super nubem levem, Orietur vobis timentibus

 Dicit ergo : Et in circuitu sedis, id est Ecclesiae, sedilia viginti quatuor, et super thronos viginti quatuor seniores sedentes. duodecim vigin

 Dicit ergo : Et de throno, procedebant fulgura, Fulgura multiplicavit, et conturbavit eos. Fulgura, Illuxerunt coruscationes tuae orbi terrae. Et

 Unde dicit : Et in conspectu sedis, id est, Ecclesiae, in qua Deus sedet, et quiescit, ad similitudinem judicis, ut dicit Glossa.

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.

 Unde dicit : Et quatuor animalia, singula eorum habebant alas senas. Et dicuntur alae senae alas senas.

 Unde dicit : Et requiem non habebant, id est, non cessabant: ecce laudis continuitas. Unde sequitur : Die ac nocte, Die ac nocte. Benedicam Domi

 Unde dicit : Et cum darent, id est, attribuerent, vel dandam esse profiterentur, illa animalia, animalia :

 CAPUT V.

 IN CAPUT V APOCALYPSIS

 Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:

 Unde dicit : Et vidi in dextera sedentis supra thronum, id est, in dextera Patris quae est Filius. Psal. cxvII, 16 : Dextera Domini fecit virtutem

 Unde dicit: Et vidi, id est, spiri- tualiter intellexi, Angelum, Angelus fortem, praedicantem, Utinam dirumperes caelos, et descenderes.

 Unde dicit, quod nemo Angelorum, vel hominum comprehendere potest quomodo ille incircumscriptus spiritus intra uterum Virginis matris sit animatus.

 Dicit ergo :

 Dicit ergo :

 Unde dicit : Et venit, scilicet, ad cognitionem hominum per carnis assumptionem. Joan. XVI, 28 : Exivi a Patre, et veni in mundum. Et accepit, d

 Dicit ergo:

 Dicit ergo: Et vidi, et audivi.

 Vel sic : Et vidi, scilicet, Angelos per inspirationem mihi factam, et audivi vocem, Angelorum multorum, in circuitu throni, et animalium, et se

 Dicit ergo:

  In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.

 CAPUT vi.

 IN CAPUT VI APOCALYPSIS

 Dicit ergo:

 Dicit ergo : Et vidi, supple, sicut dixerat, et ecce equus albus, Lavabis me, et super nivem dealbabor. Equus albus, equus Numquid praebebis equ

 Dicit ergo :

 Unde dicit : Et cum aperuisset sigillum secundum, id est, Passionem consummatam ostendisset ipsa rei exhibitione, quae clausa erat sub lege, aud

 Unde dicit : Et exivit, scilicet, de occulta machinatione ad apertam persecutionem. Psal. VII, 15 : Concepit dolorem, et peperit iniquitatem. Ex

 Dicit ergo :

 Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,

 Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,

 Unde dicit :

 Dicit ergo : Et ecce equus pallidus, id est, hypocritae qui sic appellantur, quia exterminant facies suas ut appareant hominibus jejunantes . Prud

 Dicit ergo:

 Dicit ergo:

 Dicit ergo : Et omnis mons, id est, omnes superbi, qui alios transcendunt per elationem, sicut montes terrae planitiem. Et insulae. moli sunt de

 CAPUT VII.

 IN CAPUT VII APOCALYPSIS

 Dicit ergo :

 Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.

 Unde dicit : Et vidi alterum Angelum, id est, Christum qui bene vocatur Angelus, Alterum, misit Deus Filius suum in mundum, ut judicet mundum, sed

 Dicit ergo : Nolite nocere. Hic quaeritur, Cum datum sit eis nocere, quare nocere prohibentur ? Responsio. Quia diabolus quantum est de voluntate

 Dicit ergo : Et audivi, id est, spiritualiter intellexi, numerum, centum quadraginta quatuor millia signati, ex omni tribu filiorum Israel. Mill

 Nota etiam, quod tria prima nomina quae subduntur: Ex tribu Juda, etc, pertinent ad statum incipientium, tria alia ad statum proficientium, tri seq

 Unde dicit:

 tum perfectorum, ad quem concurrunt tria : compassio, operum supererogatio, divinae bonitatis praegustatio. Unde dicit :

 Dicit ergo : Ex tribu Zabulon duodecim millia signati. Zabulon interpretatur habitaculum fortitudinis, Convaluerunt de infirmitate,

 Dicit ergo : Post haec, id est, postquam audivi numerum fidelium qui comprehenditur in duodecim tribubus, vidi turbam magnam, magna quam dimuera

 Dicit ergo : Stantes ante thronum.

 Unde dicit : Stantes ante thronum, id est, ante Christi humanitatem assumptam, in qua judicabit. Ad Hebr. I, 18 : ''Thronus tuus, Deus, in saeculu

 Unde dicit : Et omnes Angeli stabant, parati ad obediendum, prompti ad adjuvandum, strenui ad protegendum, voluntarii ad signatos recipiendum, fes

 Dicit ergo : Et responsit unus de senioribus, id est, universitas omnium Praedicatorum Veteris et Novi Testamenti, qui Et respondit ? Bespondens a

 Unde dicit: Et dixit mihi, scilicet, satisfaciens meo desiderio : Hi sunt. Cum ipso sum in tribulatione.

 Continua sic : Venerunt ex magna tribulatione, ideo sunt ante thronum. Dei, id est, indesinenter ejus visione perfruuntur, et serviunt ei. die a

 Unde dicit : Qui sedet in throno, id est, Filius Dei, habitabit super illos, Si quis diligit me, sermonem meum servabit,

 Continua sic : Venerunt ex magna tribulatione : et ideo tribulationem amplius non patientur, quia non esurient, supple, satiati pane vivo. Joan. V

 VISIO TERTIA.

 CAPUT VIII.

 IN CAPUT VIII APOCALYPSIS.

 Unde dicit : Et cum aperuisset sigillum septimum, id est, futurum Ecclesiae statum post mortem Antichristi manifestasset, factum est silentium, in

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est Angelus magni consilii secundum aliam translationem . Et dicitur Angelus, Unigenitus Filiu

 Dicit ergo : Et stetit, scilicet, quasi paratus immolare. In quo notatur obedientiae promptitudo. Ad Philip.II,8 : Factus obediens,

 Unde dicit : Et data sunt ei, id est, Christo, incensa multa, ut daret, de orationibus sanctorum omnium,

 Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,

  Coram Deo, scilicet, Patre. Ipse enim Christus orationes Sanctorum in manu recipit, et offert eas Deo Patri, ostendens ei continue humanitatem ass

 Unde dicit: Et accepit Angelus thuribulum. Contra : Prius habebat in manu : ergo non accepit. Responsio. Prius habebat in manu, cum veniret hora m

 Dicit ergo : Et septem Angeli, id est, Praedicatores universi, qui habebant septem tubas, praeparaverunt se, Esdras paravit cor suum,

 Unde dicit : Et primus Angelus, id est, primus ordo Praedicatorum, ut fuerunt Apostoli, tuba cecinit, Quasi tuba exalta vocem tuam. Tuba cecinit

 Dicit ergo : Et primus Angelus, id est, primus ordo Praedicatorum, scilicet, Apostolorum, tuba cecinit, tuba canere : cantus tubae facta est gra

 Dicit ergo : Et secundus Angelus, id est, Apostoli. Unde iste Angelus non est alius a primo in natura et officio, sed secundus

 Unde dicit : Et tertius Angelus, id est, tertius ordo Praedicatorum. Hi fuerunt Doctores qui Apostolis et martyribus successerunt, et Scripturam e

 Dicit ergo : Et quartus Angelus, id est, quartus ordo Praedicatorum, tuba cecinit, et percussa est tertia pars solis, Vox estis lux mundi. Homo

 Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,

 CAPUT IX.

 IN CAPUT IX APOCALYPSIS

 Dicit ergo :

 Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,

 Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,

 Dicit ergo : Et data est illis, id est, haereticis praecursoribus Antichristi, data, potestas, sicut habent potestatem scorpiones terrae.

 Dicit ergo : Et praeceptum est illis, id est, cohibiti sunt potestate divina, ne laederent faenum terrae, neque omne viride, neque omnem arbor

 Dicit ergo : Et datum est illis, id est, divina providentia ordinatum, ne occiderent, eos, sed ut cruciarent mensibus quinque, Mensibus quinque,

 Unde dicit: Et in diebus illis, in quibus alii cadent per hypocrisim, alii per haeresim, alii per violentiam, alii per fraudem, quaerent homines

 Dicit ergo : Et similitudines locustarum, id est, haereticorum et praedicatorum Antichristi: qui sicut et locustae faciunt saltum per superbiam, e

 Dicit ergo : Et facies earum, id est, haereticorum, qui signantur per locustas, sicut facies hominum.

 Unde dicit: Et dentes earum, id est, doctores haereticorum, sicut dentes leonum erant, Conterebam molas iniqui, et de dentibus illius,

 Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas

 Unde dicit: Et vox alarum earum, id est, sonus et tumultus verborum quae dicuntur ab haereticis, sive rationes eorum quibus quasi ab alis elevantu

 Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,

 Est ergo sensus: Qui parati erant in horam, etc, id est, in omni parte temporis affligere continue et sine interpolatione, sicut non invenitur int

 Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.

 Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille

 Unde dicit : Et numerus equestris exercitus, scilicet, daemonum et suorum equorum, vicies millies, dena millia,

 Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,

 Dicit ergo: Et capita equorum, scilicet, haeresiarchae, et majores inter eos, erant tamquam capita leonum,

 Continua ita : Per praedicationem haereticorum occidetur tertia pars hominum: potestas enim equorum, id est, falsorum praedicatorum, in ore eoru

 Dicit ergo: Et caeteri homines, id est, infideles qui sunt ab Ecclesia separati numero et merito, qui non sunt occisi his plagis, neque paeniten

 CAPUT X.

 IN CAPUT X APOCALYPSIS

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Amictum nube, id est, indutum humana carne : per nubem enim intelligitur humana natura in Christo. Isa. XIX, 1: Ecce Dominus ascendet

 Dicit ergo: Et habebat in manu sua. Nota, quod Joannes supra, quinto capitulo, vidit librum signatum sigilis septem ,

 Dicit ergo : Et clamavit, scilicet, Christus, voce magna, Si quis sitit, veniat ad me, et bibat. Omnis arbor quae non facit fructum bonum, excid

 Unde dicit : . Et cum clamasset, id est, cum Christus praedicasset et veritatem manifestasset, locuta sunt septem tonitrua, septem, tonitrua,

 Unde dicit : Et audivi, id est, intellexi vocem de coelo, dicentem mihi : Signa, quae locuta sunt septem tonitrua, et noli ea scribere,

 Dicit ergo : Et Angelus quem vidi stantem super mare, id est, Christus, qui est super gentilitatem, et super terram, levavit manum suam in caelu

 Dicit ergo : Et vox, vel, vocem Et vox quam, audivi. Quam audivi , de caelo, iterum loquentem mecum, Loquentem mecum, mecum Et dicentem, Vade.

 Unde dicit Haymo : Jubentis Dei nutum paratissimus sequitur Sanctorum affectus. Job, XIV, 15 : Vocabis me, et ego respondebo tibi.

 Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,

 Unde dicit : Et dixit mihi, scilicet, oranti, et obedienti: Accipe librum, et devora illum, Devora illum,

 Dicit ergo : Oportet te iterum prophetare, id est, praedicare, vel futura praedicere mala quae vidisti. Et dicit iterum,

 Dicit ergo : Oportet te iterum, seilicet Antichristo mortuo, prophetare, populis, et gentibus, ei linguis, et regibus multis Praedicabitur hoc

 CAPUT XI.

 IX CAPUT XI APOCALYPSIS

 Dicit ergo : Et datus est mihi. In quo notatur, quod scientia datur a Deo. Sapient. IX, 4 : Da mihi, Domine, sedium tuarum assistricem sapientiam.

 Dicit ergo : Et metire templum Dei, id est, Ecclesiam. 1 ad Corinth. III, 17 : Templum Dei sanctum est, quod estis vos.

 Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium

 Dicit ergo : Et ne metiaris illud, quoniam datum est, scilicet, atrium, id est, mali Christiani, gentibus, Commixti sunt inter gentes.

 Dicit ergo : Et dabo, non dicit quid, ad signandum illud esse ineffabile quod dabit, duobus testibus meis, In ore duorum vel trium testium. Duob

 Dicit ergo : Amicti saccis, id est, vilibus pannis. Haymo, quia paenitentiam quam praedicabunt ore, etiam habitu ostendent. Vel, Amicti saccis,

 Dicit ergo : Hi habent potestatem claudendi caelum, ad litteram, ne pluat tempore prophetiae ipsorum,

 Unde dicit : Hi habent potestatem claudendi caelum, id est, Scripturam, quae, sicut dicit Glossa, celat nobis arcana. Est ergo sensus : Habent p

 Dicit ergo : Et cum finierint testimonium suum, id est, suam praedicationem in qua testimonium perhibebunt Christo, bestia, Adspiciebam, et ecce

 Dicit ergo: Et post dies tres et dimidium id est, post tres annos et dimidium post mortem Antichristi: et sic sumitur dies

 Dicit ergo : Et audierunt, scilicet, Henoch et Elias, vocem magnam, Dabit voci suae vocem virtutis. Magnam, de caelo, Dicentem. illis, Ascendite

 Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,

 Dicit ergo : Gratias agimus, et merito, quia dignus es, quia accepisti. Glossa, resurgendo, virtutem tuam, magnam, Quia accepisti virtutem tuam

 Unde dicit : Servis tuis prophetis, id est, veritatem aliis manifestantibus, et sanctis, et timentibus nomen tuum, Per timorem autem Domini decl

 Responsio. Quia Ecclesia continuatur Christo per unum mandatum charitatis : continui vero est mensurari : ideo Ecclesia fidelium mensuratur : sed regn

 VISIO QUARTA.

 CAPUT XII.

 IN CAPUT XII APOCALYPSIS

 Et secundum hoc pars haec dividitur in duas. Primo, continuat hanc visionem praecedentibus. Secundo, istam prosequitur, ibi, v . 1 : Et signum magnu

 Dicit ergo :

 Dicit ergo : Et signum magnum, id est, Virginis partus de quo, Isa. VII, 14 : Propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum : Ecce virgo concipiet,

 Dicit ergo : Et in utero habens. Glossa, jugi memoriam verbum Dei, clamabat, parturiens, Filioli mei, quos iterum parturio,

 Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :

 Unde dicit: Habens capita septem, id est, septem spiritus malos contra septem dona Spiritus sancti. Matth.XII, 45 : Tunc vadit, et assumit septem

 unde dicit : Et cornua decem, id est, principes quibus diabolus extollitur, et impugnat Ecclesiam quasi cornibus. Daniel. VII, 24 : Cornua decem i

 Dicit ergo : Et draco, supple, sic armatus potentia, astutia, saevitia, stetit : ante mulierem, Inimicitias ponam inter te et mulierem.

 Dicit ergo : Factum est praelium magnum in caelo, id est, in Ecclesia, quae caelum est : quod factum est ex quo per fidem et passionem Christi dia

 Continua sic : Praeliabantur Angeli, et auxilio eorum, supple, projectus est draco ille, scilicet, diabolus, qui draco magnus, serpens, Serpens er

 Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,

  Die ac nocte, id est, continue. Vel secundum Haymonem, per prospera et adversa. Haymo : Die ac note accusat, quando alios prosperitatibus extoll

 Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.

 Dicit ergo :

 Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.

 Dicit ergo : Datae sunt mulieri, id est, Ecclesiae, duae alae, Quis dabit mihi pennas sicut columboe ? Duae alae, alae aquilae magnae, Sicut aqu

 Dicit ergo : Et misit serpens, id est, diabolus callidus, post mulierem, ex ore suo, aquam tamquam flumen, Tunc erit tribulatio tanta, qualis

 Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,

 . CAPUT XIII.

 IN CAPUT XIII APOCALYPSIS

 Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,

 Continua sic : Draco non potest vincere Ecclesiam, et ideo copulat sibi familiam malam. Unde dicit: Et vidi bestiam, id est, malorum multitudinem

 Dicit ergo : Et vidi unum, id est, Antichristum, de capitibus ejus, unum Unum de capitibus suis, quasi occisum

 Unde dicit: Et admirata est, id est, admirabitur. Quasi dicat: Credent eum resurrexisse: et ideo admirabuntur.

 Dicit ergo : Et adoraverunt bestiam, id est, bestialem Antichristum, se illi humiliando, dicentes, Quis similis bestiae, Et quis poterit pugnare

 Dicit ergo : Et aperuit os suum, scilicet, quod ante per tres annos et dimidium quasi clausum tenebat, dum occulte blasphemabat, in blasphemias,

 Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,

 Unde dicit : Et data est illi potestas in omnem tribum, quoad Judaeos, et populum, et linguam, et gentem. Et linguam, et gentem,

 Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,

 Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.

 Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,

 Dicit ergo : Et potestatem prioris bestiae, id est, Antichristi bestialis et irrationalis, omnem, faciebat in conspectu ejus, in conspectu eju

 Dicit ergo : Et fecit, id est, faciet, signa magna. Ut etiam ignem faceret de caelo descendere in terram. Ignis cecidit caelo, Ignem, faciet des

 Dicit ergo : Et seduxit, id est, seorsum a veritate ducet, habitantes in terra, propter signa, quae data sunt, illi, facere in conspecto bestiae

 Dicit ergo : Et faciat, scilicet, illa bestia quae corpus Antichristi significat. Glossa, per principes saeculares. Ut quicumque non adoraverint

 Dicit ergo : Qui habet. Glossa : Quia res est obscura, attentos facit. Intellectum, computet numerum bestiae,

 CAPUT XIV.

 IN CAPUT XIV APOCALYPSIS

 Dicit ergo:

 Dicit ergo :

 Unde dicit: Et cum eo, id est, cum Agno, ei conformes et similes. Ex hoc sequitur : ergo erant super Ecclesiam, quia Christus erat super eam. Resp

 Dicit ergo : Et audivi. Glossa, Sanctorum admonitionem, de coelo, tamquam vocem aquarum multarum, Quam dulcia, vox aquarum

 Unde dicit: Et nemo poterat dicere canticum, id est, gratias agere, vel gaudere de integritate mentis et corporis, nisi illa centum quadraginta

 Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,

 Dicit ergo : Hi sunt, scilicet, virgines, qui cum mulieribus non sunt coinquinati, virgines enim sunt,

 Dicit ergo : . Et vidi alterum Angelum. Glossa, id est, Praedicatores. Nota : In hoc quod Angelus interpretatur missus,

 Dicit ergo : Habentem Evangelium, scilicet, in corde per amorem et intelligentiam, in ore per praedicationem et doctrinam, in manu per operis impl

 Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.

 Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,

 Dicit ergo : Et tertius Angelus, id est, tertius ordo Praedicatorum, secutus est illos, tertius Dicens voce magna, Magna, Si quis adoraverit bes

 Dicit ergo : Hic, id est, in consideratione aeternorum. Vel, Hic, est, patientia Sanctorum, qui custodiunt, mandata Dei, et fidem Jesu,

 Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,

 Dicit ergo : Amodo, id est, a praesenti tempore : unde datur intelligi laboris modicitas : quia, Sapient. iii, 5 : In paucis vexati. Amodo, jam di

 Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi in visione spirituali: et ecce nubem candidam, nubes Ecce Dominus ascendet super nubem levem : Quare erg

 Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, fidelium coetus, qui sunt alii a Christo, qui signatur per praecedentem. Dicuntur autem fideles Angeli, non

 Unde dicit : Et alius Angelus, id est, sancti habentes aliud officium a praedictis. IIIi enim dicuntur desiderare judicium : isti habere judiciari

 Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,

 Dicit ergo : Et misit Angelus, id est, bonorum caetus ad imperium Christi, falcem suam acutam in terram, et vindemiavit vineam terrae,

 Dicit ergo : Et exivit sanguis de lacu. Sicut dicit Haymo, sanguis accipitur multipliciter. Quandoque signat propagationem humanae sobolis. Joan.

 VISIO QUINTA.

 CAPUT XV.

 IN CAPUT XV APOCALYPSIS

 Dicit ergo quid viderit.

 Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.

Dicit ergo : . " Et vidi alterum Angelum. " Glossa, id est, Praedicatores. Nota : In hoc quod Angelus interpretatur missus, intelligitur ejus humilitas. Item, intelligitur missus ab aliquo, in quo est auctoritas.

Hic quaeritur, Cum immediate missus Angelus sit introductus, videtur quod male dicat : " Et vidi alterum Angelum. " Responsio. Agnus de quo praedictum est, Angelus intelligitur ille de quo dicitur, Isa. IX, 6 : Et vocabitur nomen ejus magni consilii Angelus, secundum aliam litteram. Hic enim vocatur Agnus propter sacrificium et vitae innocentiam, sed Angelus propter regni novam annuntiationem. Et ideo bene dicitur hic :

" Et vidi alterum Angelum, " per quem gignatur ordo Praedicatorum. Et sicut dicit Haymo dicitur alter Angelus a Christo in narratione, non intentione, cum sit unum conformi voluntate.

" Volantem, " scilicet, pennis virtutum per contemplationem. item, a terrenis se removentem et ad caelestia se elevantem.

" Per medium caeli, " vel caelum, id est, Ecclesiae, hinc inde populos excitantes verbo et exemplo, quod pertinet ad actionem. Eccli. XV, 5 : in medio Ecclesiae aperiet os ejus, etc. Vel, " Per medium caeli, " id est, per mediam Seri. pturam, ut semper sint parati ad docendum et praedicandum.

Nota : Principium caeli est Vetus Testamentum, et per hoc volant Judaei : ultimum caeli est Novum Testamentum, et per hoc volant Manichaei qui non recipiunt Vetus Testamentum. Medium vero est concordia utriusque, et per hoc volant Expositores et Praedicatores sacrae Scripturae.

" Habentem Evangelium aeternum, ut evangelizaret sedentibus super terram, et super omnem gentem, et tribum, et linguam, et populum.

Dicens magna voce. "

Hic describuntur Praedicatores ab officio.

Et dicuntur tria. Primo, quod habent Evangelium. Secundo, ad quid habeant, illud, quia ut praedicent, ibi, " Ut evangelizarent. " Tertio, quid praedicent, ibi, v." 7 : " Timete Dominum. "