Albert the Great, Summa Theologiae

1. Rationalis enim natura non est nisi in homine. Dicit enim Isaac in libro, Definitionum, quod " ratio est vis animae, faciens currere causam in causatum: " et sic ratio cum collatione est et cum inquisitione. Talis autem natura non est divina, nec etiam angelica, cum tamen persona sit tam in divina quam in angelica natura. Inconvenienter ergo definitur per rationalem naturam.

2. Adhuc, In divinis propter indifferentiam simplicitatis persona est essentia, sive natura. Obliquus autem omnis notat transitionem et diversitatem. Cum ergo dicitur, Persona est rationalis naturae, diversitas notatur inter personam et rationalem naturam: et cum sit omnimoda indifferentia, potius deberet dici, Persona est rationalis natura, quam rationalis naturae.

3. Adhuc, Objicitur de hoc quod dicitur, Individua. Nihil enim est individuum in particulari, nisi quod dividuum est in natura. Dividuum autem in natura, est materia quae secundum esse dividitur in particularibus. Divina natura secundum esse non dividitur in particularibus sive in hypostasibus, quas Joannes Damascenus vocat particularia. Ergo personae in divinis non convenit esse individuum.

4. Adhuc, Non videtur convenire quod dicit, Substantia. Quod enim in definitione alicujus ponitur, multiplicato definito multiplicatur definiens, ut cum dicitur, homo animal rationale mortale, plures homines plura animalia rationalia mortalia. Ergo a simili, si persona est individua substantia, plures personae plures erunt substantiae individuae, ut dixit Arius, et hoc est haeresis, quia tres personae sunt una substantia individua sive indivisibilis secundum esse.

Contra secundam etiam objicitur quae est haec, " Persona est intellectualis naturae incommunicabilis existentia. "

1. Et quaeritur, Quae sit natura intellectualis ? Aut enim est quae intellectualitate sicut differentia in specie constituitur, aut quae intellectu utitur, aut quae intelligitur, eo quod non intelligitur nisi intellectuale, hoc est, in esse intellectuali acceptum. Si primo modo: tunc natura divina non erit intellectualis: nulla enim differentia in specie naturae constituitur. Si secundo modo, iterum non erit intellectualis: non enim intellectu utitur, sed seipso intelligit. Si tertio modo: tunc multarum naturarum erit persona: sicut enim dicit Boetius, natura quae in omnibus est, est quae quoquo modo intelligi potest: et sic omnium naturarum esset persona,, quod falsum est.

2. Adhuc, Quod dicitur, Incommunicabilis, non videtur convenire soli personae: cum tamen sit ultima differentia in definitione posita, de qua dicit Aristoteles in VII primae philosophiae, quod convertibilis esse debet: omnia enim individua et omnia propria incommunicabilia sunt. Dicit enim Algazel in logica sua, quod individuum est ab accidente incommunicabili, et ideo dicitur singulare.

3. Adhuc, Quod dicit, Existentia, videtur inconvenienter dici: existentia enim secundum rationem suorum componentium dicit ens ex alio productum: hoc autem angelicis personis non convenit, quae origine non distinguuntur: et etiam in divinis Patri non convenit, quia Pater ex alio quodam non est: et in humanis Adae non convenit, eo quod Adam secundum originem ex alio non est.

4. Adhuc, Persona potius est existens quam existentia. Melius ergo diceretur, quod persona est intellectualis naturae incommunicabile existens, quam incommunicabilis existentia.

Contra tertiam etiam objicitur, quae est haec scilicet, " Persona est existens per se solum secundum quemdam rationalis existentiae modum. "

1. Secundum hanc enim non videtur esse persona in divinis. Dicit enim Hilarius in libro VII de Trinitate, quod " solitudo non est in divinis, nec singularitas. " Existens autem per se solum solitarium et singulare est.

2. Adhuc, Cum dicitur, Secundum quemdam modum, vagus est intellectus et non determinatus: quia nescitur quis sit modus ille. Definientia autem certa et determinata debent esse: quia aliter definitio non determinaret et certificaret definitum. Male ergo dicitur, Secundum quemdam modum.

Contra quartam etiam objicitur, hanc scilicet, quod " persona est hypostasis incommunicabili proprietate determinata ad dignitatem pertinente. "

1, Secundum hanc enim videtur, quod intellectus personae compositus sit, et addat super intellectum hypostasis. Compositus autem intellectus non est nisi compositi. Persona ergo in divinis videtur esse composita, quod falsum est: aeque enim simplex persona est sicut essentia,

2. Adhuc, Secundum hoc videtur, quod abstracta personalitate per intellectum, adhuc remaneat hypostasis: et hoc falsum est: quia hypostasis est distinctum et determinatum quid, quod apud Philosophum vocatur hoc aliquid: et si dicatur hic aliquis, tamen hic aliquis non est tam quis, quam quod ut dicit Richardus, et sic redit in idem. Sed abstracto determinante non remanet determinatum: personalitas autem derminans est. Ergo abstracta personalitate hypostasis determinata non remanet. Si ergo remanet aliquid, non potest remanere nisi essentia determinata: et sic sequeretur, quod personalis proprietas determinaret essentiam, quod falsum est et saepius improbatum: sequeretur enim, quod sicut Pater non est Filius, ita essentia Patris non esset essentia Filii.

Adhuc, Contra has omnes definitiones simul objicitur.

1. Videtur enim, quod secundum eas anima separata sit persona. Est enim substantia individua rationalis naturae, et est existens per se solum secundum quemdam intellectualis existentiae modum.

2. Adhuc, Videtur, quod natura humana in Christo secundum hoc sit persona: est enim rationalis naturae individua substantia: et per eamdem rationem divina natura in Christo erit persona: et sic Christus est duae personae, quod falsum est.

Solutio, Dicendum, quod licet sicut dicit Aristoteles in Topicis, unius rei sicut unum est esse, sit una definitio: tamen secundum plura quae secundum modum intelligendi sunt in uno et eodem, plures possunt dari assignationes, quae non sunt verae definitiones, sed manifestationes majoris declarationis, quam nomen. Et tales sunt quae inductae sunt. Et differunt, quia illa quae est Boetii, data est de communi intentione personae, prout se communiter habet ad Deum et Angelum, et hominem. Duae vero quae sunt Richardi, corrigunt eam quae est Boetii et determinant ad divina: et ideo dantur per propria divinorum, quorum magis est esse intellectuale quam rationale, et singulare quam individuum, et existere secundum individuum personae ad personam, quam substare in seipsa. Quarta vero datur secundum nominis proprietatem. Dictum est enim in praehabitis, quod persona est facies larvata: quod non fiebat, nisi ad designationem certae personae et heri, quae dignitate praecedebat, ut Priamus et Hecuba. Propter quod etiam adhuc in civilibus personae dicuntur homines dignitate praecellentes, ut imperator, praeses, episcopus, praepositus, et hujusmodi.

Ad id ergo quod objicitur contra primam definitionem, dicendum quod ratio compositus intellectus est, et sic ratio- nalis natura pro intellectuali ponitur: tamen hoc est unum propter quod corrigit eam Richardus.

Ad aliud dicendum, quod in veritate respiciendo ad simplicitatem rei in divinis, unumquodque divinorum praedicatur de alio in rectitudine: et sic persona est essentia, et proprietas essentia. Respiciendo autem ad modum intelligendi communem, quo divina ex humanis intelligimus, sicut dicit Dionysius, eo quod humana sunt exemplata a divinis: sic convenientius dicitur persona rationalis naturae sive essentiae, quam rationalis natura vel essentia. Dicit enim Hilarius, quod aliud est ignis, et quod ignis est: et aliud est homo, et quod hominis est: et aliud Deus, et quod Dei est: et generaliter aliud natura, et quod naturae est: et hoc quidem in creatis aliud est re, in divinis autem aliud modo significandi. Cum ergo persona res naturae sit, et rem naturae dicat in recto, naturam autem dicat in obliquo, et dicat eam ut quo est res naturae, et ideo supposita persona non supponitur natura sive essentia, convenientius dicitur rationalis naturae quam rationalis natura.

Et quod objicitur de transitione obliqui, dicendum quod transitioni quae notatur per genitivum, sufficit diversitas in modo intelligendi, sicut convenienter dicitur bonitas Dei, cum tamen bonitas Dei et Deus seipso sit bonus. Dicit tamen Augustinus in libro VII de Trinitate et ponitur in libro I Sententiarum, distinct. XXIII, quod " tres personas unius essentiae dicimus, non ex eadem essentia, ne diversitatem inter essentiam et personam notemus. " Sed hoc est ex causis duabus simul junctis, quarum una est, quia ablativus, est vehementioris diversitatis quam genitivus. Alia, quod praepositio quae etiam transitiva est et diversitatem notat, habitudinem designat esse materialis ad materiatum: et ideo tres personas ex eadem essentia non dicimus, ne persona ex essentia sicut ex materia esse credatur, Hujus signum est.

quod constructio genitivi cum recto aliquando intransitiva est, et non notat nisi habitudinem determinati ad confusum, cum tamen idem sit re determinatum et confusum, ut cum dicitur creatura salis: et talis constructio non est inter rectum et ablativum, maxime quando ablativo adjungitur praepositio, ut cum dicitur, cultellus de ferro.

Ad aliud dicendum, quod pro certo in divinis non est individuum. Individuum enim, ut dicit Plato, est in quo stat divisio descendentium a generalissimo. Sed individuum in divinis dicitur accommodata significatione idem quod incommunicabile quod pluribus non convenit.

Ad aliud dicendum, quod substantia in definitione personae non dicit essentiam vel naturam quae est stans per se, alio non indigens, sive quae dicit quo est: sed stat pro supposito quod est hypostasis, quod ab actu substandi substantia dicitur. Et bene conceditur secundum Graecos, quod hoc modo plures personae plures substantiae sint, sicut apud nos plures personae, sunt plura supposita, et plures res plures naturae. Apud nos autem non dicitur, plures substantiae: quia substantia apud nos dubiam habet significationem. Et aliquando ponitur pro natura qua substat, alio non indigens omne quod substat per se: et sic opponitur accidenti. Aliquando ponitur pro supposito sive prima substantia. Unde ne detur occasio haereticis, a Latinis inhibitum est, ne tres substantiae dicantur tres personae, ne diversitas naturae in personis esse credatur .

Ad illud quod contra secundam objicitur dicendum quod intellectualis natura intelligitur, ut dicit Boetius, secundum quod natura dicitur unamquamque rem informans specifica differentia:

quam licet Deus non habeat ut cum aliquo genere constituentem se in specie, eo quod est in fine simplicitatis., habet

tamen ut idem ipsi, et ut quo est naturae intellectualis: licet enim in Deo idem sit quod est et quo est secundum rem, differunt tamen modo intelligendi.

Ad aliud dicendum, quod incommunicabile determinatum per hoc quod dicitur, rationalis vel intellectualis naturae, soli personae conveniens est: et sic ponitur in definitione personae ut ultima differentia et convertibilis: simpliciter autem acceptum majoris communitatis est, quam persona.

Ad aliud dicendum., quod existentia notat originem, ut dicit objectio: sed communiter ad originem activam et passivam, hoc est, originem originantem et originem originatam. Unde haec definitio magis proprie est in divinis. In Deo enim persona est incommunicabile existens incommunicabili proprietate originis determinatum. Et hoc modo Adam habuit originans, et similiter Angelus effective: quamvis originans illud non fuerit in conformitate naturae cum ipsis: originans enim in conformitate naturae cum originato non est de essentia personae secundum se, sed est de essentia illius vel hujus personae.

Ad aliud dicendum, quod existentia melius dicitur, quam existens: quia sicut dicit Richardus, persona non tam quis, quam quid dicit. Dicit enim quem in esse substantiali. Et hoc quid aptius importatur per existentia, quam per existens: sic enim significatur quis,, qui est quid.

Ad id quod objicitur contra tertiam , dicendum quod solitarium et singulare secundum quod excludit consortium in natura divina, in divinis non est: et haec est intentio Hilarii. Secundum autem quod dicit exclusionem ab hoc esse personali, in divinis est: sic enim solus Pater est Pater, et solus Filius Filius: et hoc modo ponitur in definitionae personae secundum se. Sed est de essentia hujus vel illius personae, sicut et in definitione individui accidens ponitur incommunicabile, quod est collectio accidentium singularium quam impossibile est in alio reperiri.

Ad aliud dicendum, quod ponit quemdam modum: quia in communi definit personam, et non hanc vel illam. Unde cum dicitur, quemdam modum, licet vagum sit quoad hanc vel ad illam, non tamen vagum est quin quem determinet: dicit enim modum existendi singulariter, licet non hunc vel illum.

Ad id quod objicitur contra quartam, dicendum quod diversitas in modo intelligendi quae non causatur ex diversitate rei, sed ex impotentia intellectus nostri, qui rem ut est aliter designare non potest, nisi assignet eam per assimilationem ad humana, in nullo derogat simplicitati rei: et ideo persona simplex est, sicut et natura in divinis: quia ea quae ratione nominis addit super hypostasim, non sunt diversa ab hypostasi re, sed modo significandi tantum, sine quibus perfectum esse personae designari non potest.

Ad aliud dicendum , quod licet secundum communem intentionem personae abstracta personalitate per intellectum, remaneat hypostasis, quae secundum intellectum substat personalitati: tamen meo judicio in divinis abstracta personalitate, nihil remanet: essentia enim non remanet, quia proprietati personali non substat: hypostasis non remanet, quia proprietas ut proprium accepta, est ipsa hypostasis, secundum quod dicit Hilarius, quod proprium est Patri quod Pater est, et proprium Filio

quod Filius est: et ideo ablato proprio non remanet hypostasis.

Objectio autem quae dicit, quod essentia remanet indeterminata, procedit ac si personalitas determinaret essentiam, et ac si essentia substaret personalitati: et hoc non est verum.

Ad illud quod in communi objicitur contra omnes, dicendum quod individua, quod ponitur in definitione Boetii, et incommunicabile quod ponitur in definitione Richardi, omnis communionis modum excludit secundum actum et potentiam. Communicabile autem quiddam est ut pars: et hoc nec individuum, nec incommunicabile est. Et ideo anima separata persona non est quiddam ut forma. Et ideo natura divina, vel essentia, vel persona, non est quiddam ut assumptum in unionem vel societatem alterius. Et ideo natura divina in Christo vel natura humana in Christo persona non est. Nihil enim horum in se individuum vel singulare et alii non communicans est.