In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et alius Angelus, " id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur " alius, " modo, vel ordine docendi, " Angelus, " officio praedicandi.
" Secutus est " eum, scilicet, priorem. Glossa: " Quia Praedicatores sibi invicem succedunt. "
" Dicens : Cecidit, cecidit Babylon, " id est, malorum congregatio. Et dicit hic: " Cecidit, " vel propter certitudinem, vel quia ipsi et gloria eorum cadent. Quod Angelus ruinam perfidae civitatis congeminando denuntiat, simul cum ipsis omnem eorum gloriam perituram demonstrat. Vel, ut Bernardus hic dicit : " Cecidit, " propter casum in culpam in praesenti, et propter casum in paenam in futuro : quia primo cadunt per consensum peccati, secundo per opus : et ponitur praeteritum pro futuro ratione duplici, vel propter certitudinem prophetiae, vel quia ipsi propter superbiam dejecti sunt a Deo. Psal. lxii, 18. Dejecisti eos, dum allevarentur, " Est ergo sensus : " Cecidit, cecidit Babylon, " id est, malorum universitas et malitia et iniquitas. Babylon interpretatur confusio, et signat illos qui vitam immundam ducunt, et maxime de quibus dicitur, ad Philip. iii, 19 : " Quorum Deus venter est: et gloria in confusione ipsorum, etc.
" Illa magna, " vitiorum enormitate, vel malorum multitudine. Eccli. 1, 15: Stultorum infinitus est numerus.
" Quae a vino irae fornicationis suae, " id est, erroris sui diffusione, " potavit omnes Gentes, " id est, gentiliter viventes.
Nota : Idololatria nominatur hic fornicatio. Psal. lxxii, 27 : Perdidisti omnes . qui fornicantur abs te: quae fornificatio vinum dicitur, quia inebriat ut intellectum auferat, quia facit servire creaturae, Creatore relicto.: et vinum irae dicitur, quia ad iram et vindictam Deum provocat. Psal. lxxvii, 58 : In iram concitaverunt eum in collibus suis : et in sculptibilibus suis ad aemulationem eum provocaverunt , id est, ad Vindictam.
Vel, " Vinum irae fornicationis " di- citur gloria temporalis, quae bibitur cum jucunditate : et ideo dicitur " vinum irae, " quia iram Dei provocat: " fornicationis, " quia facit fornicari a Deo : de qua, Jerem. li, 7 : Calix aureus Babylonis in manu Domini, inebrians omnem terram. De vino ejus biberunt omnes gentes. Vel, " Vinum irae fornicationis " dicitur quodlibet mortale quod mentem seducit et separata Deo, ut fornicatio corporalis a sponso, et Deum provocat ad iram. infra, Apocal. XVIII, 7 : Quantum glorificavit se, et in deliciis fuit, etc.
" Et tertius Angelus secutus est illos, dicens voce magna : Si quis adoraverit bestiam et imaginem ejus, et acceperit characterem in fronte sua, aut in manu sua,
Et hic bibet de vino irae Dei, quod mistum est mero in calice irae ipsius: et cruciabitur igne et sulphure in conspectu Angelorum sanctorum, et ante conspectum Agni :
" Et fumus tormentorum eorum ascendet in saecula saeculorum : nec habent requiem die ac nocte qui adoraverunt bestiam et imaginem ejus, et si quis acceperit characterem nominis ejus. "
Hic introducitur tertius Angelus, id est, tertius ordo Praedicatorum admonentium ne aliquis characterem bestiae accipiat. Et primo, comminatur omnibus qui bestiam adoraverunt. Secundo, quod propter haec Sancti mandatum Dei custodiunt, ibi, v. 12 : " Hic patientia sanctorum est. "
In prima parte duo dicuntur. Primo, introducitur ordo Praedicatorum clamans. Secundo, dicitur quid clamat, ibi, " Si quis adoraverit. "