In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et vidi, " id est, intellexi in visione spirituali: " et ecce nubem candidam, " id est, Christi humanitatem mundam, quae nubes dicitur propter suam elevationem ad unionem Filii Dei, levis propter immunitatem peccati. Isa. XIX, 1 : Ecce Dominus ascendet super nubem levem : et cum hoc fuit rubea in Passione. Isa. lxiii, 2 : Quare ergo rubrum est indumentum tuum ? Candida in Resurrectione. Cantic. v, 10 : Dilectus meus candidus et rubicundus. Daniel. vii 9 : Vestimentum ejus candidum.
" Et supra nubem sedentem, " tamquam judicem : quia sedere judicis est. Et dicitur sedere super nubem : quia, sicut dicit Haymo : " Christus divinitatis potentia praesidet humanitati suae : ergo supra nubem sedere dicitur, quia in illa judicabit, et quia ei praesidet divinitatis potentia. " Unde sensus est: " Sedentem, " scilicet habentem potentiam divinitatis, " super nubem, " scilicet super carnem in qua judicabit.
" Similem Filio hominis. " Non jam Filius hominis, sed similis : quia homo post peccatum mortalis et passibilis est. Christus autem assumpsit mortalitatem et passibilitatem, et ideo vere Filius hominis : sed resurgens a mortuis jam non moritur, et ideo similis bene Filio hominis dicitur.
" Habentem in capite suo, " id est, in seipso qui est caput Ecclesiae, vel etiam in deitate, " coronam auream, " supple, ad similitudinem triumphantis, " et in manu sua, " id est, in potestate, " falcem acutam, " id est, scientiam judiciariam, vel sententiam. Joan. v, 27 : Potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius hominis est : quae dicitur falx, in quantum resecat de terra cupidos. Infra enim, v. 16, dicitur mittere falcem suam in messem. Ventilabrum dicitur, in quantum superbos separat a bonis, sicut paleas a grano. Matth. III, 12 : Cujus ventilabrum in manu sua, et permundabit aream suam. Idem dicitur gladius, in quantum interficit carnales immundos. Deuter.XXXIII, 42 : Et gladius meus devorabit carnes, id est, homines carnales.
Aliter sic : " Et vidi, " id est, spiritualiter cognovi, " et ecce nubem candidam, " id est, Ecclesiam sanctam, non habentem maculam neque rugam, quae pluit doctrinis, coruscat miraculis, et tonat minis. De quo, Eccli. XXIV, 7 : Et thronus meus in columna nubis, id est, Ecclesia.
" Et supra nubem sedentem, " scilicet, ut judicem, ut doctorem, ut regem. Isa. xxxiii, 22 : Dominus judex noster, Dominus rex noster, Dominus legifer noster.
" Similem filio hominis, " quia in judicio apparebit mansuetus bonis.
" Et in capite suo coronam auream, " id est, gloriam aeternam, qua suos remunerabit pro victoria. Et dicit eam habere in capite : quia eamdem gloriam quam habet Christus homo, dabit suis, licet non tantam. Vel, per coronam signatur aeternitas, per auream sapientia : unde, " Et in capite suo coronam auream, " id est, sapientiam aeternam.
" Et in manu sua falcem acutam , " id est, justitiae severitatem, qua malos puniet in futuro. "In manu sua, " id est, in voluntate sua, et potestate. Vel, sicut dicit Haymo, per falcem intelligite praedicatio, quam habet Christus in manu sua, id est, operatione.
" Et alius Angelus exivit de templo, clamans voce magna ad sedentem super nubem : Mitte falcem tuam et mete, quia venit hora ut metatur, quoniam aruit messis terrae.
Et misit qui sedebat super nubem falcem suam in terram, et demessa est terra. "
Hic ostenditur ordo judicii.
Et dicuntur quatuor. Primo, introducitur desiderium Sanctorum desiderantium : secundo, sententia judicis ut impleatur tale desiderium, ibi, v. 16 : " Et misit qui sedebat. " Tertio ostenditur, quod Christus cum Sanctis judicabit, ibi, v. 17 : " Et alius Angelus. " Quarto, Christus imperat Sanctis, ibi, v. 18 : " Et alius Angelus exivit. "