PSALMUS I. Felicitas justorum, et impiorum miseria.
Dicit ergo: His malis caret,nec hoc tantum sed in lege Domini voluntas ejus.
Psalmus II. Christi imperium panis conatibus homines expugnabunt.
PSALMUS III. David fugiens Absalom a Deo salutem sperat.
PSALMUS IV. David hortatur ad pacem et omnia bona speranda.
PSALMUS V. Contra malignum, auxilium divinum implorat justus.
PSALMUS VI. Oratio poenitentis Dei misericordiam implorantis.
PSALMUS VIII. In operibus suis mirabilis Dominus.
PSALMUS IX. Celebratur potentia Dei qui impios disperdit et pauperes tuetur.
Dicit ergo : Sic adulabuntur impii
PSALMUS XI. Oratio pro imploranda Dei ope contra impios.
PSALMUS XII. Deprecatio animae fidelis in tribulatione.
Dicit ergo: Sic fecisti, sed tandem
Dicit ergo : Sic retribuet mihi et justitiam, et puritatem: et hoc justum,
PSALMUS XVIII. Deum praedicant creaturae et divina. Peccatorum condonatio postulatur.
PSALMUS XIX. Oratio pro principe ad bellum proficiscente.
PSALMUS XX. Christi post depictos inimicos gratiarum actio.
PSALMUS XXI. Christus moriturus obsecrat ut sibi adsit Deus, et eum laudat.
Dicit ergo : Sic rogo : nec mirum :
Dicit ergo : Sic mea dimitte delicta, nec hoc tantum peto, imo, respice ini - micos meos,
PSALMUS XXVI. David sitam profitetur fiduciam in Deo, et ejus implorat auxilium.
PSALMUS XXVIII. Vocantur filii Dei ad adorandum Dominum, cujus vox describitur.
PSALMUS XXIX. Gratiarum actio pro liberatione a morte et tribulatione.
PSALMUS XXX. Precatio Christi et fidelium se Deo in moerore commitentium.
PSALMUS XXXIII. Benedicit Dominum qui est justorum lumen et tutela, et impiorum aversor.
PSALMUS XXXIV. Inimicis excidium, sibi salutem precatur.
Dicit ergo : Confundantur, pro peccatis praeteritis : et revereantur,
PSALMUS XXXV. Impiorum malitia justitia Dei: iustorum gloria.
PSALMUS XXXVI. Bonorum et malorum dispares sunt spes et exitus.
Dicit ergo : 0 infirme, Noli aemulari, indignari scilicet, et offendi, in malignantibus,
PSALMUS XXXVIII. Agit de vanitate et brevitate vitae. Deum orat ut peccatum remittat, et sibi adsit.
PSALMUS XLI. Homo exsul et conturbatus anhelat ad meliorem vitam,
PSALMUS XLII. Spem in Domino reponit a quo judicari exoptat.
PSALMUS XLVI. Deus omnis terroe Dominus
PSALMUS XLVII. Magnus et laudabilis Dominus qui fundavit Sion.
PSALMUS XLVIII. Nihil prosunt opes contra infernum.
Dicit ergo : Audite haec, quae di- cturus sum, omnes gentes
PSALMUS L Poenitentis animae amara contritio.
PSALMUS LI. Frustra in divitiis sperant impii: salus est sperantibus in Domino.
Dicit ergo : Sic gaudebunt justi super afflictum iniquum, et dicent ridendo :
PSALMUS LII. Impiorum insipientia, numerus et paena.
Dicit ergo : Tales sunt mali, sed
Jacta super Dominum curam tuam.
Dicit ergo: Sic psallam, quia es Deus meus
Dicit ergo : Sic vana salus hominis, sed nos. faciemus vir Iidem,
PSALMUS LX. Exsul petit reditum, longam vitam, et ampliationem regni Christi.
Dicit ergo : Sic exclamari, et tu exaudisti me, et hoc in petra, Christo.
PSALMUS LXII. Exsul se in Dei laudibus consolatur : praedicit hostium ruinam.
PSALMUS LXIII. Implorat Dei opem contra inimicos : peribunt, et laetabitur justus.
Dicit ergo : Tanta mala patior, propter quod salvum fac : et etiam quia
Dicit ergo : Bene solvi quae non ra- pueram, quia o Deus Pater, tuscis,
Dicit ergo : Quae praemisi, sustinui ab omnibus simpliciter, et etiam extra-
Dicit ergo : Haec mala mihi intulerunt, ego vero e contrario, orationem meam, ad te,
Dicit ergo : Sic laudabo, et placebit talis laus Deo super vitulum novellum, .
PSALMUS LXIX. Oratio ad opem Dei petendam in magnis periculis.
PSALMUS LXX. Opem Dei implorat adversus persecutores : promittit se Deo gratias acturum.
Dicit ergo : Non est similis tibi : quia quantas ostendisti, etc.
PSALMUS LXXI. Christi regnum justum, pacificum et felix precatur.
Dicit ergo : Sic sit nomen ejus benedi- ctum, et dictum est, quia ante solem
PSALMUS LXXII. Impii felices in hac vita peribunt: Domino adhaerere bonum est.
Dicit ergo : Sic invidus, instabilis fui, terrena inordinate dilexi, et nescivi,
Dicit ergo : Sic rogo ut memor sis, quia ecce inimicus, Judaeorum scilicet populus, ((improperavit
Dicit ergo : Quoniam sic est ut praemisi, propter hoc vovete, et post votum, reddite Deo vestro.
PSALMUS LXXVII. Judaeos excitat memorando beneficia et flagella Dei.
Dicit ergo : Sic dedit volatilia ad capiendum apta : et post manducaverunt, et saturati sunt, nimis,
Dicit ergo : Sic eos in rebus suis affinxit, et post misit in eos iram,
Dicit ergo : Sic est destructa vinea Judaeae, sed, o Deus virtutum, quae
PSALMUS LXXXI. Domini deorum terrae judex judices improbos arguit.
PSALMUS LXXXII. Exponit hostium improperia, et illis exsilium imprecatur.
Dicit ergo : Sic rogo, ut placatus sis avertendo malum, et culpae et paenae :
Dicit ergo : Sic nullus similis, quia Deus est qui glorificatur in consilio, sanctorum suorum :
PSALMUS XCVII. Hortatio ad congratulandum Christo venturo.
Dicit ergo : Dixi, quod psallatis, et ecce modum addo quo psallere debetis.
Dicit ergo : Sic custodiebant testimo-
PSALMUS CII. Omnes creaturas invitat ad recolenda Dei beneficia.
Dicit ergo : Benedic, anima mea, Domino. Tob. xiii, 19 : Anima mea, benedic Dominum, quoniam,
PSALMUS CIV. Hortatur ad cultum Del, memorans ejus beneficia.
Dicit ergo : Sic fuit memor testamenti, promissionis scilicet, quod testamentum disposuit ad Abraham
Dicit ergo : Haec promissa fecit, et etiam dixit. Expone, ut prius.
PSALMUS CV. Deus ob suam bonitatem laudandus : Judaeorum ingratitudo.
Dicit ergo : Haec beneficia illis contulit, et in tantum aperta, quod ipsi crediderunt, verbis ejus.
Dicit ergo : Sic confitemini confessione peccati, et praecipue laudis,
PSALMUS CVII. Dicit cor suum ad Dei cultum paratum, et ideo victoriam sperat.
PSALMUS CVIII. Opem Dei implorat, et proditori dignas paenas praedicit.
PSALMUS CX. Laudat Deum ob beneficia, et incitat ad ejus timorem.
PSALMUS CXII. Laudandus Deus super omnia excelsus et exaltans humiles.
PSALMUS CXIV. Gratiarum actio pro liberatione a periculis.
PSALMUS CXVI. Ad laudandum Deum provocatio.
PSALMUS CXVIII. Multis modis ostendit beatam pilam in legis observatione esse positam.
PSALMUS CXIX. Vitae miserias luget, ab his liberari efflagitat.
PSALMUS CXX. Securus qui se Deo committit.
PSALMUS CXXII. Actus fiduciae in Deum tempore tribulationis.
PSALMUS CXXVI. Vani hominum labores quibus non opitulatur Dominus.
PSALMUS CXXVIII. Funestus impiorum exitus.
PSALMUS CXXIX. Oratio pro precando fiducialiter peccatorum petita.
PSALMUS CXXX. Humilitatis sincera professio.
PSALMUS CXXXIII. Hortatio ad benedicendum Domino.
Dicit ergo : Sic percussit magnos reges, et fortes, . Sehon scilicet, regem Amorrhaeorum,
PSALMUS CXXXVIII. Sciens Deum nihil latere, suam in eum fiduciam profitetur.
Dicit ergo : Sic omnia cognovisti, et prima: et hoc patet, supple, quia, tu, non alius, formasti me,
PSALMUS CXXXIX. Orat pro sua salute : hostibus imprecatur.
PSALMUS CXL. Petii regi a Domino tempore persecutionis.
Dicit ergo : Domine, clamavi, tam diu est, non modo clamo primo, ad te, Clamo, Ad te,
PSALMUS CXLI. Circumdatus a Saule orat pro sua salute.
PSALMUS CXLIII Gratias agit pro victoria: petit hostium exitium.
PSALMUS CXLV. Solus beatus qui soli Deo fidit.
Dicit ergo : Tanta est ejus potentia, talis veritas et justitia, et etiam o Sion,
PSALMUS CXLVI. Hortatio ad laudandum Deum ob ejus beneficia.
PSALMUS CXLVII. Ecclesiam invitat ad laudandum Deum qui eam bonis cumulavit.
PSALMUS CXLVIII. Invitat omnes creaturas ad laudandum Deum.
PSALMUS CXLIX. Gratiarum actio pro insigni victoria.
PSALMUS CL. In omnibus et ubique Deum celebrandum profitetur.
Dicit ergo : " Dominus regit me. " Si loquitur in persona Ecclesiae, generaliter est verum, quod Dominus eam regit sicut ductor viatorem ne deviet, Sap. x, 10 : Justum deduxit, scilicet Dominus, per vias rectas. Sicut lux in tenebris ambulantem, ne exorbitet, Joan. VIII, 12: Qui sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitae. Sicut pastor gregem, ne a lupis pereat, Jerem. XVII, 16 : Ego non sum turbatus, te pastorem sequens. Sicut gubernator navem, ne submersionem in fluctibus hujus mundi patiatur, sustentat, Sap. XIV, 3 : Tua autem Pater, providentia gubernat: quoniam dedisti et in mari viam, et inter fluctus semitam firmissimam, vel tutissimam. Et infra, v. 6 : Cum perirent gigantes superbi, spes orbis terrarum ad ratem confugiens, remisit saeculo semen nativitatis, quae manu tua erat gubernata. Sicut magister scholam suam, Joel, II, 23 : Laetamini in Domino Deo vestro, quia dedit vobis rectorem justitiae. Sicut rex regnum et provinciam suam, Ad Rom. xv, 12, et Isa. XI, 12 : Erit radix Jesse, et qui exsurget regere Gentes, in eum Gentes sperabunt. Vel sic secundum quod de quolibet justo. " Dominus regit me, " ut puer caecum, Job, XXIX, 15 : Oculus fui caeco, et pes claudo. Gen. xxxvii, 30 : Puer non comparet, et ego, quo ibo ? Ut sessor equum, Hinc Psal. lxxii, 23 : Ut jumentum factus sum apud te. Et regit eum quasi fraenis laudis, lsa.xlviii, 9 : Laude mea infraenabo te, ne intereas. Et tamquam calcaribus punctionis tentationum, II ad Corinth. XII, 7 : Datus est mihi stimulus carnis meae. In Psal. xxxiii, 20 : Multae tribulationes justorum.
" Et nihil mihi deerit. " Imo me abundanter in via sustentabit. Unde littera Hieronymi et Augustini : " Dominus pascit me, et nihil mihi deerit. " Duo ergo dicuntur. Primo, abundantia rerum in generali. Secundo, specificatio. Primo, quoad cibum, ibi " In loco pascuae. " Secundo, quoad potum, ibi, a Super aquam refectionis. "
Ait ergo: Sic " regit, " viam demonstrando, " et nihil mihi deerit, " in omnibus necessariis ad sustentamentum vitae per illum abundando. Luc. xxii, 35 et 36 : Quando misi vos sine sacculo et pera,... numquid aliquid defuit vobis ? At illi dixerunt : Nihil. Chrysostomus : " Omnia alia propter hominem fecit " Deus, hominem propter se. Si ergo " animantibus ministrat, propter seip-" sum. Psal. cxliv, 16 : Aperis tu manum tuam: et imples omne animal benedictione. Nihil enim mihi deerit in futuro : quia ad Coloss. iii, 11 : Omnia et in omnibus Christus. Augustinus: " Quid " ei deesse poterit, qui omnia habentem a habebit?" Judic. xviii, 10: Intrabimus ad securos, in regionem latissimam,... in quo nullius rei est penuria.
" In loco pascuae. " Vere nihil deerit: quia " in loco pascuae, " in Scripturis scilicet in quibus pascuntur animae. Ezech. iii, 2: Cibavit me volumine isto. Hieronymus ad Florentium : " Nosti hoc esse " animae pabulum, si in lege Domini " meditetur die ac nocte. " Deuter, viii, 3, et Matth. IV, 4 : Non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo quod procedit de ore Dei . Et nota, quod bona pascua propter ubertatem, latitudinem, quietem, et dulcedinem. Ezech. XXXIV, 14: In pascuis uberrimis pascam eas, ecce primum : in montibus excelsis Israel erunt pascua earum, ecce secundum: ibi requiescent in herbis virentibus, ecce tertium : in pascuis pinguibus pascentur, ecce quartum. In pascuis uberrimis quoad litteralem sensum, in montibus quoad allegoricum, in herbis virentibus quoad moralem, in pascuis pinguibus quoad anagogicum. Et vere nihil deesse potest in illis pascuis : quia omnis vita, omne bonum in his pascuis invenitur. Sap. VII, 11: Venerunt mihi omnia bona pariter cum illa.
" Ibi me collocavit " quia haec pascua nullus ingredi poterit sine Deo. Apocalyp. v, 3 : Nemo poterat, neque in caelo, neque in terra, neque subtus terram, aperire librum. Apocalyp. III, 7 : Aperit, et nemo claudit : claudit, et nemo aperit.
" Super aquam refectionis " quantum ad potum. Praemisso enim de cibo, subjungit de potu. Cantic, v, 1: Comedite amici, et bibite, et inebriamini charissimi. Eccli. xv, 3 : Cibabit illum pane vitae et intellectus, et aqua sapientiae salu-taris potabit illum. Haec aqua dicitur refectionis: quia ad litteram, non. tentum potat, sed reficit et nutrit animam, sicut aliqui pisces nutriuntur ex sola aqua secundum quod dicunt isti versus:
Quatuor ex puris vitam ducunt Elementis, Cameleon, talpa, maris lialec, et salamandra. , .
Unde bonus Theologus, qui totum se immergit in divina Scriptura, et in illa reficitur, est halec bonum. Habac. 1, 14: Facies homines sicut pisces maris. Vel aquam refectionis vocat aquam baptismatis, quasi iteratae factionis, quia primo factum corporaliter per naturam, postea fit iterum per aquam baptismalem spiritualiter. Joan. iii, 5: Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non potest introire in regnum Dei. Item, aqua refectionis dicitur, quia statim adulto post baptismum datur Eucharistia : sicut post ablutionem manuum datur cibus , sic post baptismum Christi corpus. Unde sicut illa aqua posset dici aqua refectionis, sic aqua baptismatis. Isa. lv, 1: Omnes sitientes venite ad aquas: et qui non habetis argentum, properate, emite, et comedite.
" Animam meam convertit. " Ecce tertium. Quasi diceret: Sic regit, sic sustentat et nutrit in via, et etiam " animam meam convertit, " in se. totaliter intendentem, ut affectus et intellectus totus in ipsum tendat abluta anima arefacta. Thren. v, 21: Converte nos, Domine, ad te, et convertemur. Osee, XIV, 2-: Convertere Israel ad Dominum Deum tuum .-quoniam corruisti iniquitate tua . Thren. I, 13 : Expandit rete, Scripturae sacrae, ecce " aquam refectionis : " corvoertitmi retrorsum, ecce " animam meam convertit.n Supra,in Psal. xviii, 8 : Lex Dominiimmaculata, convertens animas.
"Deduxit me. " Hic quartum, gratia scilicet compendium demonstrans, et per illud deducens.
Ait enim : Sic regit, sic pascit, sic convertit animam meam in se, ei praeter haec omnia, " deduxit me per semitas justitiae, " quae compendiosiores sunt, quam stratae publicae. Prov. IV, 11: Duliam te per semitas aequitatis. Mandata enim communia sunt quasi stratae publicae. Psal. CXVIII, 32: Viam mandatorum tuorum cucurri, cum dilatasti cor meum. Sed semitae arctiores sunt: dicuntur enim semitae, quasi semiviae. Matth.VII, 14: Arcta via est,quae ducit ad vitam: et pauci sunt, qui inveniunt eam.
Dicuntur autem semitae divina consilia, quia latent multos, sicut latent.semitae. Isa. xlii, 16: In semitis, quas ignoraverunt, ambulare eos :facim. Quia munda sunt sicut semitae sunt mundae. Isa. xxxv, 8: Erit ibi semita et via,et via sancta vocabitur : non transibit per eam pollutus. Quia compendiosa, brevius ducentia ad regnum caelorum. Matth. v, 3 : Beati pauperes spiritu : quoniam ipsorum est regnum caelorum. Item, arcta non admittentia oneratum. Matth. XIX, 21 : Si vis perfectus esse, vade, vende quae habes, et da pauperibus. Ad Hebr. xn, 1: Deponentes omne pondus, et circumstans nos peccatum, per patientiam curramus ad propositum nobis certamen. Et nota, quod dixit, " Deduxit me, " non per semitas, sed "super semitas. " Per semitas ambulat, qui consilia conservat: sed " super semitas. " qui non tantum ambulat, sed etiam alios ambulare docet, et informat ad ambulandum. Matth. v, 19 : Qui fecerit, et docuerit sic homines, hic magnus vocabitur in regno caelorum. Et hoc non meis meritis, sed " Propter meum suum, " id est, propter suam piissimam bonitatem. Exod. xv, 13: Dux fuisti in misericordia tuapopulo quem redemisti, etc. Argumeutum, quod a Dei benignitate et gratia est duci ad claustrum. Matth. IV, 1: Ductus est Jesus in desertum a spiritu, ut tentaretur a diabolo. Et quam crudelis est sibiipsi, qui resiliens a seipso tantum abjicit ductorem, et tam pium. Sapient.
I, 5 : Spiritus sanctius disciplinae effugiet fictum. etc.
" Nam et si ambulavero. " Hic est secunda pars Psalmi, in qua tanguntur gratiae beneficia, in amotionem mali ordinata, et tanguntur duo. Primo, malorum amotio. Secundo, conservatio, et continuatio in amotione illa, ibi, " Et misericordia tua subsequetur me, "
Item, in prima duo. Primo, beneficium ex amotione timoris, quod est de futuro. Secundo, beneficium ex amotione eorum quae sunt in praesenti, ibi, " Virga tua. "
In prima duo. Primo, exclusio timoris praesente causa ipsius timoris. Secundo, ratio exclusionis, ibi, " Quoniam tu mecum es. "
Ait ergo: Sic me ducit, et propter hoc securus sum: nam " et si ambulavero in medio umbrae mortis. " Nota, quod umbram mortis appellat ignorantes Deum ab ipsa morte culpae redditos tenebrosos, de quibus alibi, in Psal. lxxxi, o : Nescierunt, neque intellexerunt, in tenebris ambulant. Et illi sunt vel habentes ignorantiam negationis sicut Judaei et Gentiles : vel dispositionis, sicut haeretici: vel habentes intellectum obturatum culpis, sicut schismatici, et quilibet alii peccatores. Ad Ephes. v, 8: Eratis... aliquando tenebrae. Et sic sensus est: " Si ambulavero in medio umbrae mortis, " id est, Deum ignorantium, sive Gentiles sint sive Judaei, sive haeretici, sive schismatici, " non timebo mala " culpae vel erroris, ut scilicet retrahar ab illis, vel a te abstrabar. Psal. XXVI, 1 : Dominus illuminatio mea, et salus mea, quem timebo ? Proverb. xxviii, 1: Justus quasi leo confidens, absque terrore erit. Unde autem accedit ista securitas, Gregorius dicit: "Quia illum diligit, quem nemo " invitus amittit. "
Et nota, quod est umbra vitae, scilicet umbra crucis quae tamquam arbor magna obumbrat omnibus nobis. Thren. IV, 20:
Christus Dominus captus est in peccatis nostris: cui diximus : in umbra tua vivemus in gentibus. Propter hoc quia vitalem sentiebat umbram,dicebat Psalmista, XVI, 8 : Sub umbra alarum tuarum, brachiorum crucis tuae, protege me. Cant. II, 3 : Sub umbra illius quem desideraveram, sedi : et fructus ejus dulcis gutturi meo. Et est umbra mortis, temporalium abundantia, quae omnia sunt quasi umbra. Sap. v, 8 : Divitiarum jactantia quid contulit nobis ? Omnia illa transierunt sicut umbra mortis, quia ad mortem ducentia. Job, XXI, 13 : Ducunt in bonis dies suos, et in puncto ad inferna descendunt. Valde elevatum oportet esse, qui non offuscatur hac umbra. Propinqui enim terrae transeuntes per hanc umbram eclipsantur sicut luna. Eccli. XXVII, 12: Stultus, sicut luna, mutatur. Sed boni longe ab hac umbra sunt elevati, et vero sole Christo illuminati: non autem obscurantur in hac umbra, sicut nec stellae. Job, xxiii, 17: Non enim perii propter imminentes tenebras, nec faciem meam operuit caligo. Mich. VII, 8 : Cum sedero in tenebris, Dominus lux mea est. Et hoc est quod addit sic : " Non timebo mala, quoniam tu mecum es, " protegendo me. Isa. xliii, 2: Cum transieris per aquas, tecum ero, et flumina non operient te:... quia ego Dominus Deus tuus, Sanctus Israel Salvator tuus, etc.
" Virga tua et baculus tuus. " Hic secundum, in quo tanguntur beneficia contra mala praesentia. Primo, contra malum culpae. Secundo, contra malum paenae, ibi, " Parasti in conspectu meo. " Contra malum culpae est correctio, et quam tangit dupliciter : minorem et leviorem in virga : duriorem, et quasi asperiorem in baculo.