Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : Sic dixi, quod Domini est terra, orbis terrae, et omnes in eo habitantes : non tamen omnes de Ecclesia : quia " quis ascendet in montem Domini? " Ecclesiam scilicet militantem, quae sicut supra dicebatur terra propter fructificationem, sic mons dicitur hic propter vitae et sanctimoniae altitudinem. Isa. II, 2 : Erit in novissimis diebus praeparatus mons domus Domini in vertice montium. Unde volenti ingredi, necesse est quod ascendat. Isa. ii, 3 : Venite et ascendamus ad montem Domini. Vel.sic : Dixi Ecclesiam in toto orbe diffusam : sed " quis ascendet in montem Domini ? " in justitiae scilicet perfectionem, quae mons dicitur. Cant. IV, 6 : Vadam ad montem myrrhae, et ad collem thuris. In hoc autem quod dicitur, " Quis? " notatur raritas perfectorum in Ecclesia. Eccle. IX, 14 : Civitas parva, et pauci in ea viri, viriliter scilicet agentes. In hoc autem quod dicit," Ascendet, " notatur difficultas. Difficile enim est valde ascendere ad culmen perfectae justitiae ut omnia relinquantur propter Christum. Haec est enim justitia, de qua in Psal. xxxv, 7 : Justitia tua sicut montes Dei. Timent enim multi ignem tribulationis et paupertatis. Deut. v, 5 : Timuistis ignem, et non ascendistis in montem: ibi tamen Moyses non urebatur, sed consolabatur. Alii triplici peccato, superbiae, avaritiae, luxuriae, quasi funiculo triplici detinentur. Eccle. IV, 12: Funiculus triplex difficile rumpitur.

" Aut quis stabit, " post ingressum in Ecclesiam, " in loco sancto ejus, " in Ecclesia scilicet, in illa perseverando. Locus autem sanctus est Ecclesia, sicut Moysi dictum fuit, Exod. iii, 5 : Solvecalceamentum de pedibus tuis : locus enim in quo stas, terra sancta est. Nec mirum. Locus est pedum Dei, misericordiae scilicet et justitiae. Isa. lx, 13 : Locum pedum meorum glorificabo. Locus etiam sanctus, est ejus justitia. Psal. lxxxiii, 13 : Justitia, et judicium praeparatio sedis tuae. Psal. XXI, 4 : Tu autem in sancto habitas, laus Israel, in eo scilicet, qui sine terra est omnia relinquendo. Sed in hoc loco " quis stabit? " Multi enim multo tempore nituntur ad ascensum, sed in valde modico, et subito aliquando descendunt. Psal. CVI, 26 : Ascendunt usque ad caelos, per vitae perfectionem, et descendunt usque ad abyssos, aliquando per apostasiam. Sed non paulatim descendunt. Luc. x, 18 : Videbam Satanam sicut fulgur de caelo cadentem. Propter hoc dicit Petrus, II Petr. ii, 21 : Melius erat illis viam justitiae non cognoscere, quam post agnitionem, retrorsum converti ab eo, quod illis traditum est sancto mandato.

" Innocens manibus. " Hic subjungitur responsio : et dicuntur duo. Primo, responsio praedictis quaestionibus. Secundo, tacitae cuidam, quae posset ei fieri, ibi, " Haec est generatio quaerentium. "

In prima duo. Primo, descriptio ascendentis ex multiplici merito. Secundo, ratio et causa meriti : quia non a seipso habebit hoc, sed a Deo, ibi, " Hic accipiet benedictionem. "

In prima tria secundum triplicem conditionem, quam tangit ascendentis et stantis. Primo , bona ordinatio in seipso. Secundo, bona ad Deum, ibi, " Qui non accepit. " Tertio, bona ad proximum, ibi, " Nec juravit in dolo proximo suo. " Vel sic : Quatuor tanguntur. Primum respicit ad operis bonitatem, ibi, " Innocens manibus. " Secundum,ad intentionis puritatem, ibi, " Et mundo corde. " Tertium, ad voluntatis perfectionem, ibi, " Qui non accepit in vano animamsuam. " Quartum, ad sermonis veritatem, ibi, " Nec juravit in dolo. "

Dioit ergo : Sic quaesivi, quis ascenderet ? et respondeo : " Innocens manibus, " qui nihil mali fecit in opere, nec sibi, nec alii, qualis erat, qui dicebat, II ad Cor. vii, 2 : Capite nos. Neminem laesimus, neminem corrupimus, neminem circumvenimus. Job, XXII, 30 : Salvabitur innocens, salvabitur autem inmunditia manuum suarum. Et hoc justum. Proverb. XIII, 6 : Justitia custodit innocentis viam. Psal. XXIV, 21 : Innocentes et recti adhaeserunt mihi. " Et mundo corde, " ut quod boni faciunt, non polluant perversa intentione. Matth. v, 8 : Beati mundo corde. Proverb. XXI, 8 : Qui mundus est, rectum opus ejus. Et hoc valde paucis convenit, Proverb. xx, 9 : Quis potest dicere : Mundum est cor meum?purus sum a peccato? Tob. III, 16 : Mundam servavi animam meam. Judith, XII, 9 : Introiens, munda manebat in tabernaculo, usque dum acciperet escam suam in vespere.

" Qui non accepit in vano animam suam. " Accipere in vano animam suam, est ipsam animam, et animae voluntatem ad terrena, quae omnino vana sunt, convertere per amorem et sollicitudinem. Sed nemo in vano accipit qui totam ad aeterna et solida convertit : temporalia enim omnia, et transitoria, et vana sunt. Eccle. I, 2 : Vanitas vanitatum, et omnia vanitas. Propter hoc dicit idem Eccle. II, 11 : Cum me convertissem ad omnia opera, in quibus sudaveram, vidi in omnibus vanitatem. Bene animam in vanum acceperat, qui dicebat, Luc. XII, 19 : Anima mea, habes multa bona posita in annos plurimos : comede, bibe, etc. Vanum etiam est culpa, imo nihil vanius. I Petr. I, 18 : Non corruptibilibus auro, vel argento redempti estis de vana vestra conversatione. In vano ergo animam accipit, qui ipsam ad mala perpetranda convertit. Item, secundum Hieronyum, " In vanum accipit animam, qui anima " non utitur ad id ad quod ipsam accepit. "

Hoc est, qui ea quae debet facere, omittit : quasi enim pro nihilo habet animam talis. Eccle. IV, 5 : Stultus complicat manus suas, et laborat, si eas ad os suum miserit. Sed contra, Eccle.VII, 19 : Qui timet Deum, nihil negligit. Bernardus de diligendo Deo : " In vanum animam acti cipis rationalem, dum instar pecoris " sensum sequeris ratione otiosa. "

" Nec jurat proximo suo :" et addit, "in dolo, " permittens simplicia juramenta, et interdicens dolosa, et spectat ad veritatem in sermone. In dolo autem jurat, qui proponit aliter in corde quam promittit in ore. Psal. v, 11 : Linguis suis dolose agebant. Zachar. VIII, 17 : Juramentum mendax ne diligatis.

" Hic accipiet benedictionem a Domino. " Hic secundum, in quo ostendit, quod hoc non habet a semetipso, sed a Deo, non ex justitia, sed ex misericordia : unde et duo dicuntur. Primo, a quo habeantur bona. Secundo, ratio conferendi illa, ibi, " Et misericordiam a Deo. "