Sermo I.

Domus mea domus orationis vocabitur: vos autem fecistis illam speluncam latronum, Lucae decimo nono .

Dominus noster, summus pontifex universalis Ecclesiae, videns hodierna die, domum orationis fieri forum negotiationis, quodam debili flagello eiectis miraculose negotiatoribus de templo, dure arguit eos de maleficio, cum dicit in verbo proposito: Domus mea domus orationis vocabitur. In quo quidem verbo primo notatur appropriatio dominii: secundo, intentio sacrificii: tertio, increpatio maleficii. Primum est honoris et magnificentiae, secundum est amoris et benevolentiae, tertium est pudoris et displicentiae. Appropriatio dominii, quod est honoris et magrificentiae, notatur, cum dicit: Domus mea. Intentio sacrificii, quod est amoris et benevolentiae, notatur, cum subdit: domus orationis vocabitur: ista intentione fit ecclesia, ut sacrificiis Deus honoretur in ea. Increpatio maleficii et displicentiae notatur, cum subinfert: vos autem fecistis illam speluncam latronum.

I. Primo ergo in verbo proposito notatur appropriatio dominii, cum dicit: Domus mea. Vindicat et appropriat sibi dominium Dominus in ecclesia, eo quod in ea habet exercere tres actos hierarchicos sibi soli tanquam efficienti convenientes et nulli alii. Unde sicut Deus Pater habet in superiori hierarchia Angelorum purgare, illuminare et perficere; sic Filius, licet indivisa sint opera Trinitatis, in inferiori hierarchia fidelium habet haec tria facere, licet aliter accipiatur purgare hic et ibi. Unde propter haec tria, quae habent fieri ab ipso in ecclesia, appropriat sibi dominium et dicit de ea, quod est domus mea: primo, quia est locus desiderabilis propitiationis, purgantis affectum a sordibus peccati: secundo, quia est locus salutaris eruditionis, illuminantis et dirigentis intellectum ab errore devii ; tertio, quia est locus sacramentalis refectionis, perficientis et quietantis appetitum dulcedine incomprehensibili. Et sic in ecclesia fidelis debet purgari a malo culpae et illuminari verbo doctrinae et refici sive perfici cibo eucharistiae.

Primo Dominus appropriat sibi dominium in ecclesia, quia est locus desiderabilis propitiationis, purgantis foeditatem affectus ; unde dicitur tertii Regum octavo : Si fugerit populus tuus Israel inimicos suos, quia, peccaturus est tibi, et agentes poenitentiam et confitentes nomini tuo, venerint et oraverint et deprecati te fuerint in domo hac; exaudi in caelo et dimitte peccata, populi tui Israel. Qui enim vult obtinere veniam peccatorum debet habere hunc ordinem, qui in praedicta auctoritate (locetur servari, quia veri poenitentes primo debent gemere per dolorosam contritionem in corde ; deinde confiteri peccata sua per recognitionem in ore ad laudem nominis Dei; postea venire per defectuum emendationem in opere: et tunc eum orabunt cum timore; et sideprecati fuerint, cum devotione in domo ecclesiae, merebuntur obtinere veniam peccatorum , dummodo proponant peccata postmodum non committere: quia propter hoc dicitur Ecclesiastae quarto : Custodi pedem tuum, ingrediens domum Dei.

Ille novit custodire pedem suum, qui, ingrediens domum Dei, affectum ab omni immunditia per confessionem purgat et eam postmodum proponit non committere.

Secundo Dominus appropriat sibi in ecclesia dominium , quia est locus salutaris eruditionis, illuminantis tenebrositatem intellectus ; unde Ecclesiastici quinquagesimo primo : Appropiate ad me, indocti, et congregate vos in domum disciplinae.

Verbum est divinae Sapientiae ad laicos, qui indocti dicuntur, quia in divinis eloquiis non sunt instructi. Isti autem appropiant ad Sapientiam increatam, quando praebent tam aurium audientiam quam cordium intelligentiam ad praedicatoris eloquentiam, ut diligenter intenti his quae dicuntur, ea totis visceribus anhelantes, festinent quod intelligunt opere adimplere. Et congregate vos in domum disciplinae, quod fit, quando fideles adunantur intra parietes ecclesiae materialis. Unde in diebus solemnibus tractanda sunt verba dominicae doctrinae; et propter hoc dicit Psalmus in persona praedicatorum: Benediximus vobis de domo Domini: Deus Dominus et illuxit nobis.

Benediximus vobis, scilicet populis , vestra arida corda rore caelestis doctrinae compluendo, et hoc, quia Deus Dominus, praebens auctoritatem officii, illuxit nobis, conferens veritatem Evangelii. Unde in praedicatoribus debet esse auctoritas officii, veritas Evangelii et auditio populi.

Tertio Dominus appropriat sibi dominium in ecclesia, quia locus sacramentalis refectionis, perficientis et terminantis fluxibilitatem appetitus; unde Proverbiorum nono : Sapientia aedificavit sibi domum, excidii columnas septem: immolavit victimas suas, miscuit vinum et proposuit mensam suam: et sequitur : Et insipientibus locuta est: Venite et comedite panem meum et bibite vinum, quod miscui vobis.

Sapientia, id est Christus, aedificavit sibi domum, Ecclesiae; excidit, id est, profunde et firmiter in ea collocavit, columnas septem, Sacramentorum, immolavit victimas suae, proprii corporis, et miscuit. vinum, proprii sanguinis, qui exivit de eius latere , et proposuit metuam suam, in altari crucis; et insipientibus, h uius saeculi, qui nolunt humana ratione in cognitionem huius Sacramenti devenire, locuta est, tam interiori inspiratione quam exteriori praedica ione: Venite et comedite panem meum, caelestem, in se habentem omne delectamentum et omnis saporis suavitatem: et bibite vinum, spiritualis sapientiae. Unde qui vult comedere panem vitae et potare vinum sapientiae, necesse habet venire ad Sacramentum corporis et sanguinis Christi. Ibi enim sentiet, quomodo sapientia secundum suum nomen sit , et gustabit sensibiliter, quoniam eius spiritus est super mel dulcis, cuius immensa magnitudo dulcedinis, quae in eo absconditur, appetitum animae, qui est ad infinita, absorbet et quietat. In nullo enim alio fluxibilitas appetitus et instabilitas mentis potest terminari et quietari. Nam cor hominis, cum sit lubricum et instabile propter diversitatem appetitus ad multa et varia fluxibilia, nisi eius appetitus in aliquo satietur, continuo dissolvitur et ad carnalia delectamenta prolabitur: et ideo. ut stabiliatur in bono, Deus dedit homini hunc. panem, in quo invenit plenitudinem saturitatis et ebrietatem sapientialis voluptatis: unde in Psalmo: Inebriabuntur ab ubertate domus tuae, et torrente voluptatis tuae potabis eos: quoniam apud te est fons vitae, et in lumine tuo videbimus lumen.

II. Secundo in verbo proposito notatur intentio sacrificii, quod est amoris et benevolentiae, cum subdit: domus orationis vocabitur. Ad hoc, ut oratio dirigatur sicut incensum in conspectu Dei , necesse sunt tres conditiones. Nam primo orationem debet praeire humilitas animi in reputatione; secundo debet comitari sanctitas desiderii in affectione: tertio debet subsequi sedulitas studii in continuatione.

Primo orationem debet praeire humilitas animi in reputatione. Et de hoc habemus exemplum Lucae decimo octavo , de Pharisaeo et publicano, qui ascenderunt in templum) ut orarent, sed oratio publicani adeo reputantis se malum, ut non auderet accedere: immo a longe stans, Cum timore et reverentia, nolebat nec oculos ad caelum levare, prae verecundia, penetravit nubes et ascendit velut fumus aromatum in conspectu Dei, secundum quod dicitur Ecclesiastici trigesimo quinto : Oratio humiliantis se nubes penetrabit. Unde descendit iustificatus in domum, conscientiae, ab illo Pharisaeo, cuius oratio erat cum tumore superbiae et praesumtione iustitiae de propriis meritis, quia Deum non orabat, immo se laudabat et oranti insultabat. Et propter hoc dicit Augustinus ad Dioscorum: " Nisi humilitas omnia, quaecumque bene agimus, et praecesserit et comitetur et subsecuta fuerit et praeposita, quam intueamur, et apposita, cui adhaereamus, et imposita, qua reprimamur: iam nobis de aliquo bono facto gaudentibus totum extorquet de manu superbia ".

Secundo orationem debet comitari puritas desiderii in affectione: unde primae ad Timotheum secundo : Volo, viros orare in omni loco, levantes puras manus sine ira et disceptatione: hoc est, ut in tempore orationis nulla occurrat irae passio, nulla phantasmatum illusio. " Quales ergo volumus in oratione inveniri, tales debemus ante orationis tempus nos praeparare", quia, secundum beatum Augustinum, " quidquid ante tempus orationis per sensus hausimus, totum in tempore orationis occurrit ". Et propterea bene dicebat Dominus Matthaei sexto : Tu autem, cum oraveris, intra in cubiculum tuum, et clauso ostio, ora Patrem tuum: hoc est, ut praeparetur secretum cordis et claudantur sensus corporis, ut mens, transcensis sensibus humanis et similitudinibus imaginariis, non sono vocis et linguae motu neque syllabarum distinctione, sed conglobatis desideriorum affectibus in Dei amorem et laudem resolvatur, quia tunc adimpletur quod dicitur Apocalypsis octavo: Ascendit fumus

incensorum de orationibus Sanctorum de manu Angeli coram Deo.

Tertio orationem debet subsequi sedulitas studii in continuatione: unde Lucae decimo octavo : Oportet semper orare et non deficere, dicens eis exemplum cuiusdam viduae, quae ratione suae importunitatis exaudita est apud iudicem. Ad litteram illi, exemplo illius viduae, merentur exaudiri in oratione, qui non impediuntur aliqua superflua occupatione: sed semper sine intermissione et cum importunitate debent orare, quousque obtineant quod desiderant. Et propter hoc dicitur Ecclesiastae septimo : Melior est finis orationis quam principium. Tamen illud verbum, quod dicitur Lucae decimo octavo: Oportet orare semper, debet sic intelligi secundum Glossam: "Semper orat qui canonicis horis quotidie secundum morem Ecclesiae insistit: vel semper orat iustus, dum secundum Deum omnia agit, nec desinit orare, nisi cum desinit iustus esse ".

III. Tertio in verbo proposito notatur increpatio maleficii, quod est pudoris et displiceutiae, cum subinfert: vos autem fecistis illam speluncam latronum. Triplici de causa committitur illud maleficium, ut de Ecclesia fiat spelunca latronum: primo, quando in ea est contentio superborum; secando, quando in ea est infectio lubricorum; tertio, quando in ea est deceptio et negotiatio cupidorum. Et illa tria genera hominum possunt figurari per tria genera animalium, quae morantur in speluncis. Nam primo superbi ratione furoris et iracundiae possunt figurari per canes et ursos; secundo, lubrici ratione foeditatis et immunditiae possunt intelligi per porcos: tertio, cupidi ratione terrenitatis et fraudulentiae possunt nominari per vulpes. Et propterea, quando in Ecclesia est contentio superborum, infectio lubricorum et deceptio cupidorum, bene potest dici, quod facta est spelunca latronum .

Primo igitur Ecclesia Dei fit spelunca latronum, quando in ea est contentio superborum: unde dicitur in Psalmo : Cuius maledictione os plenum est et amaritudine et dolo: sequitur: Insidiatur quasi leo in spelunca sua. Unde dum homo stans in Ecclesia laesionem innocentis proximi cogitat, quasi leo insidiatur in spelunca sua, cuius os ad modum furiosi canis propter contentiones superbiae plenum est amaritudine, subversionis, et dolo, deceptionis. Tales non sunt sustinendi, immo flagello correptionis puniantur: et etiam, si incorrigibiles fuerint, expellantur, ne forte alios per contentionem subvertant, et fiat domas orationis domus contentionis.

Secundo ecclesia fit spelunca latronum, quando in ea est infectio fabricarum: unde leremiae septimo : Dixistis: Liberati turnus, eo quod fecerimus abominationes istas. Spelunca ergo latronum facta est ista domus, in qua invocatum est nomen meum; tunc Ecclesia, in qua invocari debet nomen Dei, fit spelunca latronum, quando in ea fiunt homicidia et adulteria, quae sunt abominationes ante Deum. Et propter hoc amovenda est illa foetida abominatio lubricorum ab Ecclesia, alioquin fit domus propitiationis domus abominationis et provocationis.

Tertio ecclesia fit spelunca latronum, quando in ea est negotiatio cupidorum: unde Matthaei vigesimo primo : Intravit Iesus in templum et eiiciebat omnes vendentes et ementes in templo et mensas nummulariorum et cathedras vendentium columbas evertit. Et dicit eis: Scriptum est: Domus mea domus orationis vocabitur: vos autem fecisti? illam speluncam latronum. - Dominus noster, mirans templum, ardore spiritus concitatus, quodam vili flagello miraculose eiecit omnes negotiantes de templo. Unde Glossa: "Mirabilia, ut flagello anius et vilis tot vendentes de templo eiicere et nummulariorum mensas subvertere, quo nihil mirabilius egit. Igneum et sidereum aliquid tadiat ex eius oculis, lucet in facie maiestas Deitatis ". Et mensas nummulariorum et cathedras vendentium columbas evertit. " Nummularii, secundum Glossam, erant aliqui positi a sacerdotibus, ut mutuarent nihil habentibus ad hoc, ut possent emere columbas, quas alii afferebant. Nam sacerdotes vendebant non habentibus columbas et alia animalia, ut vendita postea reciperent oblata ". Simili zelo debet agitari praelatus, pando videt, in Ecclesia vendi Sacramenta, per quae hauritur Spiritus sancti gratia, vel emi ecclesiastica officia, ut omnis, qui lucra talia sectatur, eiiciatur de. Ecclesia, ne forte domus orationis fiat domus negotiationis. Rogemus etc.