AD COMMENTARIUM ADDITIONES 505

Romanus Pontifex eiusmodi inobservantiam et abusum com- pescuisse et improbasse dicendus est per eiusmodi generalia decreta.

Non intelligitur de cetero quomodo eiusmodi privilegium aut consuetudo urgeri possit, cum enim noxiae lectionis libri frequenter, nedum divino et ecclesiastico, sed ipso naturae iure sint prohibiti (1), quomodo contra ius naturae generalis allegari potest exceptio, consuetudo, aut privilegium ? Atque sedulo ad- vertatur, in eiusmodi facto nullam introduci posse praescri- ptionem, aut consuetudinem quae vim legis habeat, cum aga- tur de re spirituali, periculo scilicet quod animae imminet ex noxiorum librorum lectione; periculum vero animae iure di- vino et naturali semper et ubicumque vitare tenemur.

Neque subsumendum, aliquibus etiam sine ecclesiastica fa- cultate aliquando permissum esse noxios libros legere, etenim hoc in loco agimus de privilegio vel consuetudine, quam na- tiones quaedam generaliter sibi vindicant legendi libros quos- libet, cum dicant: apud nos nunquam obligatio Indicis ser- vandi viguit, non de particularibus personis, quae quandoque ob bonum commune, aliaque adiuncta dispensatae censentur in illo casu particulari. Atque in exemplum ille adduci potest, qui librum perniciosissimum illico, ob bonum communitatis refutare compellatur, et ob angustiami temporis locive distan- tiam, opportunas facultates petere non possit (2) ; hoc enim in casu ius potius praevalet, cui cedat necesse est obligatio librum perniciosum non legendi. At cum inducitur consuetudo natio- nis vel regni, iam nemo perniciosorurn librorum lectione abs- tinet et singuli venenum hauriunt; num omnes malum inde oriturum effugient? Deducta persaecula experientia respondeat.

II. Decretalibus Leonis X I I I epistolis in novo Indice sub- sequuntur observationes et monita ab Rmo aeque doctissimo viro P. Esser Congregationi Indicis a secretis concinnatae, qui- bus modum aperit quo novus confectus est Index, atque nor- mas revelat quas ii secuti sunt qui illum confecerunt.

Et primum sapienter observat, Indicem hunc inter et De-" creta generalia in Constit. Officiorum ac munerum contenta hanc esse convenientiam; utraque scilicet documenta in illum

(1) Cf. Const. Officiorum § 21, et Comment, cit. Yol. XXX, pag. 345. (2) Comment, cit. Vol. XXX, pag. 345.

Acta, Tom. XXX11I. fase. CCCLXXXIX. 20