MEMBRUM IV.

De verbo Apostoli ad Romanos, xi, 36: Ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia.

Deinde quaeritur de verbo Apostoli, ad Roman, xi, 36: Ex ipso, et per ipsum, et in ipso.

1. Ubi dicit Augustinus, quod ex ipso dicit propter Patrem, per ipsum propter Filium, in ipso propter Spiritum sanctum.

In contrarium autem hujus est quod dicit Ambrosius in libro de Spiritu sancto, ubi tractat idem, sic dicens: " Haec tria, Ex ipso, per ipsum, et in ipso sunt omnia, quae verbum esse diximus: eamdem enim vim habent omnia haec in ipso, et per ipsum, et ex ipso, et cum ipso, et unum in his atque simile omnino et non contrarium intelligitur.

2. Adhuc, Si per habitudines harum praepositionum causa notatur, cum unus modus causandi sit in omnibus tribus personis, videtur quod et ex et in ei per referantur ad omnes tres personas aequaliter.

Solutio. Dicendum est, quod si attendatur substantia causalitatis, tunc procul dubio, sicut dicit Ambrosius, haec ad omnes tres personas referuntur aequaliter: quia sic omnia sunt ex Patre, per Patrem, et in Patre: et omnia sunt ex Filio, per Filium, et in Filio: et omnia sunt ex Spiritu sancto, per Spiritum sanctum, et in Spiritu sancto. Si autem attendatur modus causalitatis, tunc ex dicit rationem principii primi, quod non est ab alio, sed ab ipso est alius: et cum Pater in ordine naturae sit principium, non de alio de quo alius, per hunc modum signi- ficandi appropriatur ei ex Et similiter cum per dicat habitudinem mediae causae et quasi instrumentalis, sicut dicimus, iste percutit per baculum, vel aedificat per securim: media autem causa mota sit ab alia et moveat aliud: sic accedit ad Filium, qui est ab alio a quo alius. Et cum praepositio in dicat continentiam vel conservationem: continentia autem et conservatio bonitatis sint et amoris, quae appropriantur Spiritui sancto: sic, habitudo praepositionis in accedit ad Spiritum sanctum. Ideo dicit Augustinus, quod ex ipso dicit propter Patrem, per ipsum propter Filium, in ipso propter Spiritum sanctum.

Quod autem ipso, dicit et non ipsis, notat unitatem essentiae. Fiunt enim septem modis in Scriptura et notantur distinctiones personarum. Primo significatione, ut Pater, et Filius, et Spiritus sanctus. Secundo, suppositione per adjunctum, ut Deus de Deo, sapientia de sapientia. Tertio, consignificatione numeri pluralis, ut, Genes, iii, 5: Eritis sicut dii, hoc est, divinae personae. Quarto, connotatione, ut in his verbis, mittere, mitti, dare, dari, in quibus per connotationem distinguitur missus a mittente. Quinto, modo loquendi, ut in Psalmo xxxii, 6: Verbo Domini caeli firmati sunt. Ubi ex modo loquendi, quia obliqui transitivi sunt, notatur quod Domini dicit propter Patrem, et verbo propter Filium. Sexto, numero verborum., ut, Isa, vi, 3: Sanctus, sanctus, sanctus. Ubi non invenitur ratio quare ter dixerit sanctus, nisi propter tres personas. Septimo, verborum ordine, ut in Psalmo lxvi, 7 et 8: Benedicat nos Deus Deus noster ! Benedicat nos Deus. Ubi ex ordine primum Deus notat Patrem qui non est ab alio, secundum Deus notat Filium qui ab alio est. Et cum. subdit: Benedicat nos Deus, notat Spiritum sanctum qui est a Patre et Filio. Et cum subjungit: Et metuant eum, et non eos, notat unitatem essentiae in tribus.