MEMBRUM I.

Qualiter haec in divinam praedicationem transferantur, cum dicitur Deus lapis, vel fortis, vel vitis, vel aliquid hujusmodi ?

Primo ergo quaeritur, Qualiter haec in divinam transferantur praedicationem, ut cum Deus dicitur lapis, vel fortis, vel vitis, vel aliquid hujusmodi ?

Et videtur, quod non debeant transferri: quia

1. Jam antehabitum est, quod corporalia privativa materialia excluduntur a divina praedicatione: talia autem corporalia sunt materialia et mutabilia: ergo ista nihil nominant in Deo: nomen autem vanum est quod nihil nominat in eo cujus est nomen: haec igitur nomina vana sunt in divinam praedicationem translata.

2. Si quis dicat, quod per similitudines proprietatum translatio fit, et non secundum rem. In contrarium est, quod non sunt similes proprietates corporalium et spiritualium, et Dei et creaturae: et sic per proprietates translatio fieri non potest.

3. Adhuc, Cum lapis dicitur solidus, et veritas solida, et Deus solidus et immobilis, solidum hinc inde dicitur aequivoce, cum nomen solum commune sit et ratio substantiae diversa secundum illud nomen, et est aequivocum, secundum Boetium casu et fortuna. In taliter autem aequivocis quod convenit uni, non convenit alteri secundum rem. Videtur ergo, quod per talium proprietates in talibus non potest fieri translatio.

4. Si adhuc dicatur, sicut dicit Dionysius in libro de Caelesti hierarchia , quod secundum dissimiles similitudines fit translatio. Videtur, quod hoc nihil sit dictum: nullae enim sunt dissimiles similitudines. Est enim similitudo, ut dicit Boetius in Topicis, totum differentium eadem qualitas, et Aristoteles in IV primae philosophiae dicit, quod unum in qualitate facit simile: et ideo unum in multis non potest esse causa dissimilitudinis: propter quod nulla videtur esse dissimilis similitudo.

Solutio. Dicendum ad hoc, sicut dicit Dionysius, quod per dissimiles similitudines fit translatio symbolicorum, hoc est, per dissimilium similitudines: et hoc non potest esse, nisi quando res comparatae dissimiles sunt, et proprietates earum dissimiles. Est tamen similitudo proportionis ex hoc, quod res una sub proprietate sua proportionatur ad aliquid, et ad idem specie vel genere proportionatur res alia sub alia proprietate secundum eamdem analogiam, sicut ad firmitatem lapis habet se duritia: veritas autem ad eamdem cohaerentiae firmitatem non duritia habet se, sed veri ratione: Deus autem aeternitate et immutabilitate. Et ex illa proportione dissimilium dissimili habitudine fit translatio nominis, et dicitur Deus lapis. Psal, cxvii, 22: Lapidem quem reprobaverunt aedificantes, hic factus est in caput anguli. Et dicitur veritas lapis. Matth. xvi, 18: Super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam. Et vocat petram solidam confessionem veritatis, quam Petro Pater revelavit, et non caro et sanguis.

Ad primum ergo dicendum, quod hoc argumentum non probat, nisi quod cor-

poralia per propriam praedicationem de Deo non dicuntur, dicuntur tamen per translationem.

Ad aliud dicendum, quod proprietates dissimiles sunt, sed hoc non prohibet, quin dissimilium secundum dissimiles proprietates similis proportionabilitas possit esse ad unum: et per talem similitudinem proportionabilitatis fit translatio.

Ad aliud dicendum, quod verum est, quod talia sunt aequivoca, et est una species aequivocationis, sicut cum dicitur, pratum ridet: et verum est, quod proprietas quae convenit uni, non convenit alteri, sed in talibus potest esse proportio ad unum et per diversas et dissimiles proprietates, ut cum dicitur canis latrabile, et canis caeleste sidus, quod lucet in pede Orionis, et canis marinum, per dissimilium dissimiles proprietates similis proportio fit ad unum quod est esse mordax. Ad hoc enim habet se latrabile per iracundiam et dentes lacerativos, caeleste per radiationem nocivam et peremptivam, marinum autem per similitudinem ad latrabile in dentium dispositione et organorum: et per illud in quo sic dissimilia similia sunt, fit translatio nominis: aliter enim aequivocum non reduceretur ad univocum, et hoc est contra artem logicae et contra doctrinam primae philosophiae.

Ad id quod objicitur de Dionysio, dicendum quod dicuntur dissimiles similitudines ab uno et ab alio: dissimiles enim sunt, quia dissimilium et in dissimilibus proprietatibus: similitudines autem dicuntur a simili habitudine et proportione dissimilium ad unum: et sic dissimilia esse similia non est inconveniens.