MEMBRUM III.

De hominibus privativis, utrum praedicentur de Deo ?

Tertio, Quaeritur de nominibus privativis. Haec enim, ut dicit Damascenus in libro I de Fide orthodoxa, non quid est Deus ostendunt, sed quid non est . Sed ostendens quid non est, nullam notitiam facit de Deo cujus est nomen. Cum ergo nomen inventum sit causa notitiae faciendae de re, videtur quod nomen privativum cassum et vanum sit de Deo dictum.

2. Adhuc, Damascenus: " Incorporeum, incorruptibile, immensum, increatum, et caetera hujusmodi, non quid est Deus significant, sed quid non est. Oportet autem alicujus substantiam dicenti, quid est nuntiare, non quid non est. In Deo autem quid est dicere impossibile est, familiarius autem ex omni ablatione facere sermonem. " Ergo familiarius et verius est et magis proprium negativis Deum nominare quam affirmativis.

Sed contra hoc est quod in praecedenti membro expositum est, ubi probatum est, quod quantum ad modum essendi positiones sive affirmationes per prius Deo conveniunt.

Solutio. Sicut dicit Dionysius in libro de Mystica theologia , et affirmativis et privativis nominibus laudatur, hoc est, laudabiliter nominatur Deus: contrario tamen ordine, In affirmativis enim a praestantissimis inchoandum est, et sic descendendum ad minus praestantes. Hujus causa est, quia in affirmativis quae notitiam faciunt rei, a cognitionibus inchoamus, et sic descendendo venimus ad minus cognita. Verbi gratia, dicimus, quod Deus est vita et bonitas et sapientia: et dicimus, quod est aer sive spiritus, et quod est petra: Deus enim magis proprie est bonitas quam aer vel petra. In negativis sive privativis inchoamus a remotioribus a Deo, et sic ascendimus ad propinquiora, ut quod non est petra, quod non est lux, quod non est animus, quod non est intellectus, quod non est vita, quod non est substantia, quod non est essentia: magis enim removetur a Deo quod sit petra, quam quod sit essentia: et quod maxime remotum est, negare magis convenit, et negationis primum obtinet locum. Dicit enim Aristoteles in V primae philosophiae, quod non tam men- titur, qui dicit duo esse quinque, quam. ille qui dicit duo esse decem. Causa autem quare et ex affirmativis et ex privativis Deus nominatur, est, scilicet ut ex multis et ex affirmativis et negativis revelate cognoscamus illam ignorantiam (hoc est, ex se ignotum Deum) ab omnibus cognitis in omnibus existentibus circumvelatam, et supersubstantialem illam videamus caliginem et ab omni lumine in existentibus occultatam . Sensus est, quod essentia divina quae est in se incognoscibilis et incomprehensibilis per quid est, et ideo in ignorantia est et in caligine quoad nos, et mystice significatur in bonitatibus participatis creaturarum,, si debeat cognosci a nobis aliquo modo, oportet nos mendicare cognitionem ejus ab omnibus quae vel positive vel privative dicuntur de Deo. Actuum, xvii, 23: Praeteriens enim, et videns simulacra vestra, inveni et aram in qua scriptum erat: Ignoto Deo. Isa. xlv, 15: Vere tu es Deus absconditus. Haec ergo est causa quare a multis nominibus oportet divinam notitiam mendicare.

Ad primum ergo dicendum, quod nomen negativum sive privativum per se nullam facit notitiam de re, sed per accidens, in quantum scilicet relinquit oppositum. Verbi gratia cum dicitur Deus increatus, non quaeritur Deus in genere creatorum: et relinquitur, quod sit in genere aeternorum. Et cum dicitur incorporeus, non quaeritur in genere corporeorum: et relinquitur, quod sit in genere spiritualium. Et cum dicitur non substantia, ostenditur quod nullum subjectum est, sed est ens eminens, et subjectum fieri non potest. Similiter cum dicitur incompositus vel simplex, ostenditur quod nulla compositio cadit in Deum nec componibilitas, sicut materia et forma componibilia sunt, licet non. sint composita: et relinquitur, quod sit

in fine simplicitatis. Causatur enim negatio ex affirmatione propter oppositionem praedicati quod subjecto convenit, et relinquitur negatio praedicati quod subjecto non convenit. Ut si quaeratur, quare homo non est asinus? respondetur, quod homo est homo: et homo et asinus sunt oppositarum differentiarum. Et hoc modo negatio aliquam de re facit notitiam.

Ad dictum Damasceni dicendum, quod in definibilibus sive per definitionem scibilibus si debeat notificari res, oportet quod fiat per quid est dicentia, et non per quid non est. In primis autem simplicissimis haec via impossibilis est: prima enim simplicissima nec definientia, nec definitionem habent. Et quia Deus in fine simplicitatis est et primum est, et talia notificari non possunt nisi per privationem et negationem, ideo dicit Damascenus, quod quoad hoc familiarius est in talibus ab omni ablatione facere sermonem. Nihilominus tamen non removetur, quin de talibus multa quantum ad modum essendi verius dicantur affirmative, ut paulo ante ostensum est.

Et hoc est quod probat objectio quae fuit in contrarium.