V I E N N E N . 363

Tum ex relatis peritorum depositionibus circa mulieris statum tam voce quam scripto traditis oppido liquere ait: 1. statum naturalem Ioannae non fuisse a peritis eodem modo exploratum, mutuo enim sibimet contradicunt, quae de eius status conditione ipsi testantur; 2. iudicium ab ipsis prolatum, circa secutam vel non secutam consummationem matrimonii, fuisse divisum.

Hinc quid sentiendum de iudiciis, quae circa integri- tatem Ioannae medici periti protulerunt, facile respondit iudicia tanti valere, quanti observationes ex quibus fuerunt derivata. Eo ipso igitur quod nutantes et contradictoriae sunt observationes medicorum in corpore Ioannae peractae, ipsorum quoque iudicium uti incertum et nullius roboris ha- bendum erit. Nullo pacto proinde in specie nostra Summus Pontifex sibi efformare posset certitudinem illam moralem de inconsummatione matrimonii, quae absolute necessaria est, ut potestate prorsus singulari dispensandi a matrimonio rato et non consummato uti valeat. Dum ex una parte gra- vissima praesumptio pro consummatione matrimonii ex facto ipso diuturnae cohabitationis et condormitionis exurgit, ex alia, ad probandam integritatem Oratricis, impotentia viri neque affertur neque afferri potest: iudicialis inquisitio plu- ribus ac substantialibus vitiis obnoxia est, inspectiones de- nique peritorum neque legitimae, neque accuratae, neque con- formes saltem in iis, quae maximi momenti sunt, depre- henduntur.

Deinde defensor nonnullas peregit animadversiones contra argumentum oratoris, quod nempe umbratilis, non vera es- set discrepantia inter cognitores aiens: non esse perverten- dam et immutandam naturam quaestionis, quae in praesen- tiarum agitur. Quaestio est an certissime, ceu oportet, constet matrimonium non fuisse consummatum. Iam haec quaestio toto coelo distat ab alia, an certissime constet matrimonium fuisse consummatum. Quando haec secunda agitur quaestio, qui consummationem non constare contendit, ad aliud non tenetur quam ad explicanda indicia, vel refutanda argumenta