592 EPISTOLA ENCYCLICA

tis, saltem ex parte consulant. Tale propositum, non modo lo- cupletimi in proletarios officium elevat, sed ipsos honestat pro- letarios; quos quidem dum excitat ad clementiorem sibi for- tunam parandam, idem a periculis arcet et ab intemperantia coercet cupiditatum, idemque ad virtutis cultum invitat. Tan- tae igitur quum sit utilitatis ac tam congruentis temporibus, di- gnum certe est in quo caritas bonorum alacris et prudens con- tendat.

Maneat igitur, studium istud catholicorum solandae erigen- daeque plebis plane congruere cum Ecclesiae ingenio et per- petuis eiusdem exemplis optime respondere. Ea vero quae ad id conducant, utrum actionis christianae popularis nomine ap- pellentur, an democratiae christianae, parvi admodum refert; si quidem impertita a Nobis documenta, quo par est obsequio, integra custodiantur. At refert magnopere ut, in tanti momenti re, una eademque sit catholicorum hominum mens, una eademque voluntas atque actio. Nec refert minus ut actio ipsa, multiplicatis hominum rerumque praesidiis, augeatur, amplificetur. - Eorum praesertim advocanda est benigna opera, quibus et locus et census et ingenii animique cultura plus quiddam auctoritatis in civitate conciliant. Ista si desit opera, vix quidquam confici potest quod vere valeat ad quaesitas popularis vitae utilitates. Sane ad id eo certius breviusque patebit iter, quo impensius multiplex praestantiorum civium efficientia conspiret. Ipsi au- tem considerent velimus non esse sibi in integro, intimorum curare sortem an negligere; sed officio prorsus teneri. Nec enim suis quisque commodis tantum in civitate vivit, verum etiam communibus: ut, quod alii in summam communis boni con- ferre pro parte nequeant, largius conferant alii qui possint. Cuius quidem officii quantum sit pondus ipsa edocet accepto- rum bonorum praestantia, quam consequatur necesse est re- strictior ratio, summo reddenda largitori Deo. Id etiam monet maiorum lues, quae, remedio non tempestive adhibito, in o- mnium ordinum perniciem est aliquando eruptura: ut nimirum qui calamitosae plebis negligat causam, ipse sibi et civitati fa- ciat improvide. - Quod si actio ista christiano more socialis late obtineat vigeatque sincera, nequaquam profecto fiet, ut c e - tera instituta, quae ex maiorum pietate ac providentia iam pri- dem extant et florent, vel exarescant vel novis institutis quasi absorpta deficiant. Haec enim atque illa, utpote quae eodem