MEMBRUM I.

De muliplicitate nominis libri vitae, secundum quam intentionem proprie accipiatur ?

Ad primum ergo determinandum accipiamus dicta Sanctorum qui hoc nomine, liber vitae, usi sunt. Ex dictis enim eorum cognoscere habemus in quo sensu hoc nomine utantur.

1. Dicit igitur Augustinus in libro XX de Civitate Dei, tractans illud Apocalypsis, xx, 12: Et alius liber apertus est qui est vitae, sic: " Quaedam igitur vis est intelligenda divina, qua fiet ut cuique opera sua, vel bona vel mala cuncta in memoriam revocentur, et mentis intuitu mira celeritate cernantur: ut accuset, vel excuset scientia conscientiam: atque ita simul et omnes et singuli judicentur. Quae nimirum vis divina, libri nomen accepit . " Et secundum hoc non videtur liber vitae esse, nisi quoddam lumen illustrans conscientias singulorum, ut quasi praesenter appareant notae peccatorum relictae in conscientiis malorum, et notae meritorum in conscientiis bonorum. Notam enim sui et imaginem relinquit in anima et bonum et malum, ut dicit Fulgentius super epistolam ad Romanos. Et ideo Apocalypsis, xx, 12, dicitur: Libri aperti sunt, qui sunt libri conscientiarum. Et subjungitur: Et alius liber apertus est qui est vitae, qui lumine suo illustrans est similiter libris conscientiarum.

2. Adhuc, Augustinus ibidem parum infra , assignans libri, utilitatem et actum, sic dicit: " Non tamen liber iste commemorat Deo aliquid, ne oblivione falla- tur, sed praedestinationem significat eorum quibus aeterna dabitur vita. Neque enim nescit eos Deus, et in hoc libro legit ut sciat: sed potius ipsa ejus praescientia de illis, quae falli non potest, liber est vitae, in quo sunt praescripti, id est, ante praecogniti. " Ex his colligitur, quod in duplici intentione Angustinus accipit librum vitae. Virtus enim libri est et actus proprius, repraesentare ea quae in libro scripta sunt ad notitiam inspicientis. Et ab hac similitudine dicitur liber vis luminis a libro vitae resplendentis, revocans unicuique ad memoriam quae fecit. Dicit enim Philosophus in. Topicis, quod transferentes se secundum aliquam similitudinem se transferunt. Unde quia vis illa luminis repraesentat ut liber, libri nomen accepit. Liber etiam dicitur, quia exemplariter continentur in eo omnia de quibus loquitur liber. Et ad hanc similitudinem mens divina secundum providentiam, praescientiam, et praedestinationem, qua omnia exemplariter et causaliter bona continentur quoad gratiam et quoad gloriam, per quae vita habebitur, libri vitae nomen accepit.

Unde patet, quod sic strictius accipitur liber quam primo modo. Primo enim modo est respectu bonorum et malorum. Isto autem modo respectu bonorum tantum. Et sumitur similitudo a similitudine scripturae libri: quia sicut quae in libro sunt, apicibus litterarum continentur: ita exemplariter et boni et merita bonorum continentur in praescientia et praedestinatione Dei. Et sic patet in quo sensu Augustinus, accepit librum vitae.

3. Adhuc, Apocal, xx, 12, super illud: Et alius liber apertus est qui est vitae, Glossa: " Christus qui tunc omnibus apparebit potens, et suis dabit vitam. Vel, liber est praescientia Dei: quia tunc aperte scient mali se non esse

praedestinatos ad vitam, quam in mundo existentes sibi promittebant. " Ex hoc patet, quod in duplici intentione Glossa accipit librum vitae. Secundum enim quod Christus liber vitae dicitur, translatio sumitur ab informatione et instructione: quia sicut liber informat et instruit eum qui legit librum, ita omni verbo et omni actione Christus informavit et instruxit ad vitam. Qualiter autem praescientia dicatur liber, jam ante dictum est.

4. Adhuc, Ad Philip, iv, 3, super illud: Quorum nomina sunt in libro vitae, Glossa: " Id est, in praedestinatione Dei: quia enim diversi meriti sunt, diversas mansiones habebunt in aeterna domo. " Et iste modus sumitur juxta secundum modum Augustini praedictum.

5. Ad Hebr, xii, 23, super illud: Qui conscripti sunt in caelis, dicit Haymo: " A simili dicit hoc, ut olim dicebantur patres conscripti, quia eorum nomina scripta sunt in libro vitae. Idem ergo est conscriptum esse in libro vitae, quod conscriptum esse in caelis. " Unde patet, quod secundum hanc Glossam translatio attenditur penes similitudinem finis: liber enim vitae finaliter ducit ad vitam aeternam et incorruptionem. Dicit autem Aristoteles in II de Caelo et Mundo, quod " vita perpetua et incorruptibilis et beata non est nisi in caelo. "

6. Adhuc, Super illud Psalmi xxxix., 8: In capite libri scriptum est de me, Glossa: " Id est, apud Deum Patrem qui est caput mei,, dicit Christus, qui sum liber humani generis, in quo quisque legere debet, id est, qui sum forma justitiae hominibus. " Et iste modus sumitur juxta primum modum Glossae super Apocalypsim.

7. Adhuc, Super illud Psalmi lxviii, 29: Deleantur de libro viventium, Glossa Augustini: " Liber est notitia Dei, qua praedestinavit ad vitam quos praescivit conformes fieri imagini Filii sui. " Et similitudo istius translationis patet ex secunda acceptione Augustini in verbis de Civitate Dei.

8, Adhuc, Super illud Psalmi cxxxviii, 15: In libro tuo omnes scribentur, Glossa: " Scribentur, id est, instruentur et nominabuntur in libro tuo, scilicet in me, quem dedisti formam justitiae hominibus. " Et sic iterum Christus dicitur liber vitae: eo quod praeceptis, consiliis, doctrinis, et exemplis instruimur ad vitam.

9. Adhuc, Eccli, xxiv, 32, super illud: Haec omnia liber vitae, et testimonium Altissimi, Glossa: " Liber vitae est Novum et Vetus Testamentum. "

10. Adhuc, Malach, iii, 16, super illud: Attendit Dominus, et audivit, et scriptus est liber monimenti coram eo, Glossa: " Verba quae dicunt hic blasphemi contra timentes Deum, scripta sunt ut sunt in memoria praescientiae Dei, " Ergo praescientia Dei liber est.

11. Adhuc, Daniel, vii, 10, super illud: Judicium, sedit, et libri aperti sunt, Glossa: " Libri, hoc est, conscientiae et opera singulorum in utraque parte vel bona vel mala omnibus revelantur. Bonus liber est viventium: malus qui est in accusatoris manu, qui est inimicus et vindex. " Ex hoc accipitur, quod liber vitae aliquando est bonorum conscientia, continens merita vitae: aliquando malorum conscientia, continens merita mortis.

12. Adhuc, Zachar, v, 1, super illud: Et vidi, et ecce volumen volans, Gregorius: " Quid est volumen volans, nisi Scriptura sacra, quae dum de caelestibus loquitur, ad superiora mentis nostrae levat intentionem ? "

Quaeritur ergo, Cum in tot intentionibus liber invenitur, secundum quid diversitas illa accipiatur, et secundum quam intentionem proprie liber vitae dicatur?

Solutio. Dicendum ad hoc, quod secundum Magistrum Hugonem de sancto Victore in epistola ab beatum Bernardum, de ordine judicii sic dictum est, quod " omne illud dicitur liber quod praeterita quasi repraesentando ad notitiam ut exemplar vel ut exemplum continet, et notitiam informat ad veritatem, et instruit ad ea quae repraesentat. " Et hoc oportet ut in genere fiat uno trium modorum, scilicet quod repraesentet ut exemplar, vel ut exemplatum, vel ut signum.

Si ut exemplar, hoc est duobus modis, scilicet vel ut exemplar tantum, vel ut exemplar et causa. Si ut exemplar tantum, ita quod large sumatur exemplar, secundum quod in exemplari representatur habitus et privatio, secundum quod ars dicitur exemplar et boni et mali artificiati: boni quidem, quod exemplar imitatur et implet: mali autem, quod ab exemplari decidit, sicut dicit Aristoteles, quod " rectum, est index sui et obliqui, " sicut in praehabitis stione, Qualiter omnia sint in Deo, ostensum est. Si ergo sic in ratione exemplaris liber dicitur, sic praescientia Dei quae est de bonis et malis liber dicitur: quia in ipsa omnia exemplariter continentur: et vis ab ipsa procedens et unicuique sua ad memoriam revocans, dicitur etiam liber: et sic liber est quid increatum, et dicitur liber vitae, quia nihil continet nisi quod est vita in ipsa: quia etiamsi praescientiae subjecta sunt mala et peccata, haec non sunt ibi per proprium exemplar, sed, sicut dictum, per privationem qua ab exemplari decidunt. Si est ut exemplar et causa: tunc praedestinatio est liber vitae et providentia: ipsa enim est quae exemplariter habet et effective bonum naturae, et bonum gratiae, et bonum gloriae in rationali natura.

Si autem est ut exemplatum: hoc non potest esse nisi altero duorum modorum, scilicet per gratiam unionis, quae unit cum libro vitae: et ex hoc exemplar vitae exemplificatur in eo, et informat et instruit ad idem ad quod informat et instruit exemplar: et sic Christus est liber vitae secundum omnia quae divinitas sua operata est in humanitate ejus: per omnia enim illa instruit ad vitam. Si autem per gratiam est: tunc non potest esse nisi per talem gratiam, per quam exemplaria sapientiae divinae et aeternae imprimuntur et sigillantur in anima: et haec gratia est, ut dicit Magister Hugo, studium aeternae veritatis, et suspensio altissimae contemplationis: haec enim in mente describunt exemplaria et instituta vitae, ex quibus quilibet legit an vita vel morte dignus sit . Et sic accipitur liber, Daniel, vii, 10, et Apocalyp, xx, 12: qui libri sunt conscientiae Sanctorum, per illam similitudinem, qua etiam Algazel dicit in physica sua de anima, quod anima est sicut chartula brevis, rerum scientias continens. Et sicut dicitur, Apocalyp, xx, 12, quod judicati sunt mortui ex his quae scripta sunt in libris. Unusquisque enim tunc ad corda perfectorum illustrata divino lumine respiciens, convincitur secundum conscientiam propter quid, salvatur, et propter quid damnatur.

Si autem est ut signum: cum, sicut dicit Priscianus, littera sit nota et signum elementi, elementorum autem compositio et articulatio nota et signum significatae rei: sic dicitur Vetus et Novum Testamentum liber vitae et sacra Scriptura: in illa enim designatur nobis qualiter instituimur ad vitam.

Et his tribus ultimis modis patet quid creatum est liber vitae.

Et his patet solutio ad omnia quaesita. Patet etiam, quod in duobus primis modis liber vitae essentiam divinam significat, et connotat effectum in creatura, et

est communis tribus personis: appropriatur tamen Filio, eo quod omnis liber ab alio quodam formante notitiam suam et discribente procedit: et ideo Patri appriari non potest, quia ab alio non est: nec Spiritui sancto appropriari potest, quia sapientia sibi non competit, sed bonitas, nec ab uno procedit, sed a duobus: liber autem proprie ab una formata et descripta notitia est. Appropriatur ergo soli Filio, qui solus ab uno est, et solus formata notitia sive verbum Patris est, et solus sapientia genita est de sapientia ingenita.

Et si objicitur, quod memoria attribuitur Patri. Dictum enim est. ante in auctoritate Augustini praeinducta, quod liber vitae est vis quaedam divina, singulis quaecumque fecerint mira celeritate ad memoriam revocans: et sic liber vitae videtur appropriari Patri.

Dicendum, quod duplex est memoria secundum Augustinum et Damascenum, Una est habitus mentis veri et boni, ex qua ad notitiam veri et boni formatur intellectus: et illa appropriatur Patri, et de ea non intelligitur dictum Augustini. Alia est, ut dicit Damascenus, coacervatio formarum sensibilium prius acceptarum: vel, ut dicit Avicenna, thesaurus formarum sensibilium prius acceptarum: quia dicit Aristoteles in libro de Reminiscentia, quod " oportet memorantem dividere quae prius novit. " Et haec memoria formatur ex notitia: et ideo Patri appropriari non potest: et haec est de qua loquitur Augustinus in auctorita praeinducta.