ARTICULUS III.

Utrum Angelus in eodem tempore possit esse ubique et in omni loco ?

Consequenter quaeritur, Utrum simul possit esse ubique et in omni loco Angelus ?

Et videtur, quod sic.

1. Isaac enim dicit, quod intelligentia est ubique. Et hoc est ideo, quia secundum Philosophos intelligentia est substantia incorporea ad orbem determinata, omnia quae subjecta sunt illi orbi, lumine suae cognitionis perlustrans, et virtute operativa penetrans. Et si est ubi

operatur, ut dicit Damascenus, tunc ubique est, hoc est, in omnibus quae subjecta sunt suo orbi. Et cum intelligentia primi orbis subjectum sibi habeat omnem locum corporeum, intelligentia illa erit ubique. Dicunt tamen Magistri antiqui, quod aliquis Angelus ministrare potest Deo in motu primi orbis. Ergo ille Angelus eadem ratione erit ubique per essentiam, virtutem, et operationem.

2. Adhuc, Quod ex se non determinat aliquem locum, aequaliter se habet ad omnem locum: eadem ergo ratione qua est in uno loco, est in omni: sed constat, quod est in uno: ergo est in omni, et per eamdem rationem.

In contrarium hujus est, quod

1. Illud quod est in omni loco, impossibile est moveri de loco ad locum: eo quod omnis motus localis transitus est de loco ad locum, et transire de loco ad locum non potest quod est ubique.

2. Adhuc, Habitum est in praecedentibus, quod Augustinus dicit, quod proprium est divinitatis esse ubique: et quod proprium est alicujus, illi soli convenit; ergo soli divinitati convenit esse ubique: non ergo Angelo.

3. Adhuc, Illud solum est ubique, quod extensam praesentiam, essentiam, et potentiam, sive virtutem habet in omnia loca, et in omnibus quae in locis sunt, ut in praehabitis probatum est. Nihil definitum per terminos essentiales intra quos totum esse et substantia continetur, extensam habet essentiam ad aliquid extra se. Ergo nihil definitum per terminos essentiales, est ubique. Angelus est quid definitum per terminos essentiales Ergo Angelus non potest esse ubique.

Solutio. Dicendum, quod meo judicio non est intelligibile, quod aliquid definitum sit ubique vel in pluribus locis: et hoc est propter oppositos intellectus, qui sunt essentialiter definiti, et existentes in pluribus locis vel ubique. Intellectus enim ejus quod est esse ubique, est intellectus ejus quod habet extensam praesentiam, essentiam, potentiam in omne quod est. Intellectus autem definiti est comprehensio totius esse, totius substantiae, totius praesentiae, totius potentiae essentialis intra terminos definitionis ejus. Comprehensio enim secundum intellectum nihil aliud est nisi contractus intellectus super terminos rei. Et ideo dicit Augustinus in libro de Videndo Deum ad Paulinam, quod cognoscere Deum possumus, sive per intellectum videre, comprehendere vero minime : eo quod nullos habet terminos definientes, intra quos esse suum totum et substantia contineantur, et ideo solus est incomprehensibilis et immensus tempore, loco, et intellectu. Et ideo dicit Aristoteles contra Platonem loquens, quod infinitum intellectu non contingit pertransire: et est in principio de Anima: ''quia infinitum non habet terminos intra quos esse suum et quidditas contineatur: quia si tales haberet terminos, non esset infinitum, sed finitum, et comprehenderetur comprehensione terminorum.

Et ex his patet, quod finitum essentiae, praesentiae, et potentiae suae essentialis nihil habet extra se: et ideo intellectui ejus repugnat ad esse ubique vel in pluribus locis. Omne enim cujus esse intra terminos ejus est constitutum, circumstatur et circumponitur aliis in quae esse suum non extenditur. Dicit autem Damascenus, quod " locus est terminus cir-

cumstans definitive vel circumscriptive : " et sic per hoc quod aliquid est definitum in se, de necessitate efficitur locale in loco uno totum contentum et clausum.

Ad id quod objicitur primo in contrarium, dicendum quod frivola est objectio: nullus enim umquam Philosophus dixit, quod intelligentia essentialiter esset ubique et praesentialiter: sed probat Aristoteles in fine VIII Physicorum per passiones motus circularis finiti et infiniti motoris, quod motor sphaerae caelestis nec finitus, nec infinitus est, sed indivisibilis et impartibilis, nullam habens magnitudinem penitus. Unde quaerit Avicenna in sua sufficientia de caelo et mundo, utrum motor orbis praesideat orbi loco stellae vel in centro orbis, a quo quasi lineas quasdam luminis et virtutis emittat ad circumferentiam quibus volvat orbem, vel sit in aliqua parte circumferentiae ? Et determinat, quod est in parte orbis quae dicitur dextra: quae licet figura in caelo non distinguatur, tamen distinguitur virtute: dextrum enim, ut in secundo Caeli et Mundi dicit Aristoteles, dicitur unde motus: sinistrum autem per quod virtute deficiente in ipso fit regyratio ad dextrum, in quo virtus est motiva. Et quando dicunt intelligentiam esse ubique et semper, non intelligunt simpliciter ubique, sed ubique quantum ad subjecta sui orbis, in quibus omnibus apparet effectus sui luminis et suae virtutis, etiam absque hoc quod essentialiter, praesentialiter, et potentialiter essentiali extensione extendatur in omnia: virtute enim extendi potest in multa, sicut ante habitum est., sed essentia non.

Ad aliud dicendum, quod Angelus ex se, hoc est, ex natura sua, non sibi determinat aliquem locum corporeum in quo vel sit, vel fiat, vel salvetur: sed ex congruentia virtutis assistricis et ministratricis determinat sibi locum, vel caelum, empyreum, vel alium ad quem mittitur ut in. illo operetur: sed ex na- tura qua spiritus est et separatus a corpore, nullum locum corporeum sibi determinat: sed ex definita sua substantia, ut dictum est, localis efficitur: sed ex hoc sequitur, quod non sit ubique, nec in pluribus.

Illa quae in contrarium sunt, procedunt.