Albert the Great, Commentarii In Psalmos

Dicit ergo : " Dominus de caelo respexit, " vel empyreo, vel Angelis sanctis quos inhabitat. Isa. lxiii, 15 : Attende Domine de caelo, etc. " Vidit omnes filios hominum, " bonos scilicet qui imitatores sunt filii hominis, scilicet Christi: et implevit omnibus bonis. Eccli. XXIV, 45: Inspiciam omnes dormientes, et illuminabo omnes sperantes in Domino. Vel, " de caelo, " id est, de humanitate Christi, " respexit Dominus : "ipsa enim humanitas ejus caelum, quia celat divinitatem ejus. Isa. xlv, 15 : Vere tu es Deus absconditus. Vidit oculo misericordiae de caelo isto " omnes filios hominum. " Exod. iii, 7 et 8 : Vidi afflictionem populi mei, qui est in aegypto... et descendi ut liberem eum. Hieronymus: " Num-" quam respectus ejus sine misericordia " est. " Sapient. IV, 15 : Et respectus in electos illius.

"De praeparato habitaculo. " Hic secundum. Quasi diceret: Sic, quoad bonos, sed etiam quoad malos, " de praeparato habitaculo suo, " id est, de humanitate sua, in qua habitavit. Ad Coloss. II, 9 : In ipso inhabitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter. " Praeparato, " prae omnibus aliis parato. III Reg. x, 20 : Non est factum tale opus in universis regnis. Vel Dei praescientia praeparato, et praeviso ad salutem generis humani procurandam. Eccli. XXIV, 14: Ab initio et ante saecula creata sum, et usque ad futurum saeculum non desinam. "Respexit, " recognoscendo sine approbatione, " super omnes qui habitant terram, " ipsos scilicet malos, qui sunt terrae amatores, et ipsam inhabitant per amorem : hi enim etiam videntur a Deo, et ipsum latere non possunt. Psal. cxii, 5: Quis sicut Dominus Deus noster qui in altis habitat, et humilia respicit in caelo et in terra ? Eccli. xv, 19 : Multa sapientia Dei, et fortis in potentia, videns omnes sine intermissione. Vel in bono, " Vidit, " oculo misericordiae, " super eos qui habitant, " per diligentiam excolendo, terram proprii corporis quam portamus, ne germinet spinas et tribulos vitiorum. I ad Corinth IX, 27 : Castigo corpus meum, et in servitutem redigo. Non sicut illi de quibus Proverb. XXIV, 30 : Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri sulti, etc. Vel praeparatum habitaculum Angeli, in quibus gratia inhabitat, et opere magis quam in inferioribus, tamquam in propriis ministris. Daniel. VII, 10 : Millia millium ministrabant ei, et decies millies centena millia assistebant ei. In his sedet gloriosus

Deus, et tunc respicit inhabitantes terram. Mira dignatio pietatis, Job, XXIX, 25 : Cum sederem quasi rex, circumstante exercitu, eram tamen maerentium consolator. Et tu fac similiter, ut in gloria tua recorderis miserorum. Eccli. XI, 27 : In die bonorum ne immemor sis malorum, id est, adversitatis. Aliorum praeparatio in habitaculum Dei debet esse praedicator. I ad Corinth III, 17 : Templum Dei sanctum est, quod vos estis. Ezech. xliii, 10 : Fili hominis, ostende domui Israel templum, praedicatorem et doctorem factum, et confundantur ab iniquitatibus suis. De hoc habitaculo respicit Dominus, etc., quando praedicationis doctrinam per ipsum effundit. Prov. VII, 6 : De fenestra domus meae per cancellos prospexi. Et est hic respectus utilis ad tria. De veritate instruit, Cant. II, 9 : En ipse stat post parietem nostrum respiciens per fenestras, prospiciens per cancellos. Et subditur statim : En dilectus meus loquitur mihi, me scilicet instruendo. Virtutes inserit, Prov. XIII, 15 : Doctrina bona dabit gratiam. Eccli. XVI, 30 : Deus in terram respexit, et implevit illam bonis suis. Peccata destruit : verba enim Dei ignis sunt, et necessario peccata liquefaciunt. Eccli. III, 17 : Sicut in sereno glacies, solvuntur peccata. Quippe, Jerem. XXIII, 29 : Numquid non verba mea sunt quasi ignis, dicit Dominus : et quasi malleus, etc. Gregorius : " Peccati gelicidia ad " adspectum Domini liquefiunt. "

" Qui finxit sigillatim. " Hic secundum, in quo ostendit scientiam Dei, quia non latent ipsum cogitationes.

Dicit enim : Sic homines eum non latent, nec cogitationes, quia ipse est " qui finxit, " id est, ipse formavit corda eorum, id est, animas, et hoc " sigillatim, " singulis dona propria tribuendo. I ad Corinth xii, 8 : Alii per Spiritum datur sermo sapientiae : alii autem sermo scientiae, et sic de aliis. Et ipse etiam est, " qui intelligit omnia opera eorum, " sciens et videns quomodo quisque in illis et ex illis operetur. II ad Corinth VI, 1 : Exhortamur, ne in vacuum gratiam Dei recipiatis. Sap. VI, 4 : Data est a Domino potestas vobis, et virtus ab Altissimo, qui interrogabit opera vestra, et cogitationes scrutabitur.

Vel sic : " Qui finxit, " id est, formavit, " corda eorum, " sicut supra : et hoc, " sigillatim, " singulis gratias gratum facientes largiendo. Ad Ephes. IV, 7 : Unicuique nostrum data est gratia secundum mensuram donationis Christi : alii enim dat majorem, alii dat minorem.

" Qui intelligit omnia opera eorum, " quo fine, qua intentione in illis, et ex illis operentur. Job, xxviii, 3 : Universorum finem ipse considerat. Vel sic, " finxit, " id est, formavit, " corda eorum, " id est, animas, id est, ipsas substantias. Et hoc, " sigillatim, " unamquamque per se, sicut suo perfunditur corpori. Et in hoc destruitur duplex error. Unus qui ponit omnes animas simul creatas in caelo, et quia ibi peccaverunt, in corporibus intrudi. Alius qui ponit de anima Adae omnes animas factas, sicut corpora de corpore. Isai. xlii, 5 : Haec dicit Dominus Deus, creans caelos, et extendens eos : firmans terram,.. dans flatum populo,... et spiritum calcantibus eam. Ecce qui datus est spiritus, non traductus.

" Qui intelligit omnia opera eorum, " tam exteriora quam interiora. Eccli. xvii, 16 : Omnia opera illorum velut sol in conspectu Dei, etc.

" Non salvatur rex per multam virtutem. " Hic persuadet a potentia, quia ipse solus salvare potest : et dicuntur duo. Primo, quod alia non habent sal- vandi potestatem. Secundo, quod ipse habet, ibi, " Ecce oculi Domini. " Alia non salvant, quia nec collectio multitudinis, nec robur corporis, ibi, " Et gigas. " Nec vigor bruti animalis, ibi, " Fallax equus. "