COMMENTARIUS.

(a) Ad quoestionem respondeo. etc. Hic et in sequentibus declarat possibilitatem separationis accidentium absolutorum a subjecto: permittit accidens sumi, sicut et reliqua concreta pro per se significato, et pro illo cui adjacet, quod est denominatum per se significatum, et est ipsa accidentia seu inhaerentia, et consistit in ordine formae ad subjectum, sive actuali sive aptitudinali.

Ex hoc excluduntur II, qui dicunt concreta accidentalia importare primo subjectum, et non formam ; hoc enim est contra Philosophum in Antepraedicamentis, ubi definit denominativa et abstracta solo differre casu, seu in modo significandi, quia denominativum significat formam in ordine ad subjectum ; abstracta vero formin absolu te, ut abstrahit a subjecto, ut albedo.

Ratio etiam hujus est manifesta, quia illud est per se significatum nominis, quod primo et distincte facit devenire in cognitionem, sed album, verbi gratia, facit conceptum distinctum albedinis, non autem subjecti, nisi implicitum, et non explicitum aut distinctum ; ergo forma est per se primo significatum ejus ; ex modo vero significandi dat intelligere subjectum indeterminate et confuse. Vide Doctorem in 1.dist. 4. quoest, i. ad 4. dist. 26. ad ult. pro opinione Proepositivi dist. 27. quoest. 2.

Denominatum ab accidentia seu inhaerentia dividitur in absolutum et respectivum. Haec divisio est essentialis et transcendentalis accidentis denominative sumpti in novem genera. Divisio illa inhaerentiae seu accidentiae in aptitudinalem et actualem est aequivoca, et solius nominis ; aptitudinalis est proprietas accidentis in genere, ut distinguitur a substantia, non autem conceptus ejus, aut de conceptu primo modo. Hanc controversiam remitto ad Metaphysicos ; aptitudines enim sonant proprietates, et non primum rei conceptum, quia aptitudo sequitur ad id cujus est aptitudo:

(b) Sit ergo prima conclusio, etc. Subjicit ordine tres conclusiones, quarum primam probat in hoc paragrapho, alias duas in duobus sequentibus : Prima conclusio est, quod per se significatum accidentis nequit intelligi, neque consequenter esse sine subjecto. Haec intelligitur perinde de subjecto ipsius accidentiae seu inhaerentiae, ac de subjecto formae quae inhaeret, sine quibus nequit esse aut concipi. Ratio conclusionis est, quia inhaerentia est relatio, quae exigit utrumque extremum ; fundatur autem et subjectatur in forma, et terminatur ad subjectum formae, ut ad terminum suum.

Sed hic occurrunt moderni, qui omnes hos respectus salvant per modos absolutos cum relatione seu respectu transcendentali, ut excludant omnes relationes in esse, praeter solas Praedicamenti Ad aliquid.

E contra Doctor variis in locis, docet universim omnes uniones esse rationes extrinsecus advenientes, ut in 2. dist. 2. quoest. 2. sic loquitur de unione partium substantialium in 3. dist. 1. quoest. 1. sig. Ad aliud, sic de unione hypostatica; hic autem et infra sig. Ad quartum dubium, et quodl. 10. de hac unione, quae est inhaerentia formae accidentalis ad suum subjectum.

Quamvis autem ad praesentem materiam parum refert, dicatur unio modus absolutus, aut relatio, modo defendatur separatio accidentis ab ipsa et subjecto, quod facit ad probandum possibilitatem praesentis, mysterii, et veritatem ejus declarandam, quia tamen facilius id sustinetur, dicendo esse relationem, quam modum absolutum, qui sit idem ex natura rei suo modificato, ut formae, dicam obiter aliquid ad probationem conclusionis praemissae seu suppositae.

Probatur ergo primo inhaerentiam esse relationem, et non modum absolutum cum respectu transcendentali. Modus ille, licet realiter, id est, secundum identitatem realem possit esse absolutus et respectivus simul. secundum diversas rationes formales conceptibiles, essentialiter et in recto nequit esse simul absolutus et relativus, quia haec praedicata dividunt ens essentialiter et adaequate, ac proinde contentum sub uno nequit sub altero contineri essentialiter, ut species vel differentia essentialis, seu quasi species et differentia ; ergo tantum ille modus includet haec duo realiter secundum identitatem, sicut se habent creatura et relatio ejus ad Deum, et multa similia.

Nam illud quod essentialiter includit respectum, non est ad se secundum Augustinum 1. de Trinit. cap. 2. quem citat Doctor in littera. Oportet ergo, ut ille respectus sequatur ad absolutum, tanquam ad prius et fundamentum, quia ex genere suo absolutum est prius et perfectius, et causa seu fundamentum relationis. Quibus praemissis,

Sic argumentor, omnis relatio absoluti ad aliud extra se, quae est ex natura rei (qualem esse dicunt adversarii omnem relationem, quae in re sit talis) fundatur in aliqua exigentia causalitatis activae vel passivae late sumendo causalitatem, ut extenditur ad omne illud quod quoquomodo producitur vel perficitur per aliud, vel certe convenientia naturali rerum, aut disconvenientia.

Haec propositio patet ex tribus modis, quibus Philosophus distinxit relationes ex natura rei advenientes in Praedicamento Ad aliquid, qui modi reducuntur ad illos tres praemissos, scilicet unitatis et numeri, causalitatis activae et passivae, mensurati ad mensuram ; quem modum comprehendo in primo membro brevitatis gratia, quia mensura suo modo est causa formalis extrinseca, quae participatur a mensurato secundum gradum, in quo accedit ad mensuram.

Dices, hanc propositionem veram esse in relationibus, quae sunt Praedicamenti Ad aliquid, non vero in relationibus secundum dici, aut transcendentalibus.

Contra, relationes secundum dici (nisi verbo subsit fallacia) sunt tantum relationes secundum appellationem et modum concipiendi, non autem in esse; hic autem loquimur de relatione, quae in esse, est ad aliud, qualis est relatio inhaerentiae et cujuscumque unionis.

Quoad transcendentales, quae sunt relationes in esse, patet eadem propositio, scilicet fundari eas secundum exigentiam extremorum ratione productionis, aut alicujus causalitatis activae et passivae, aut secundum convenientiam et disconvenientiam, discurrendo in Divinis ad intra, in creatis ad extra; et potissimum in forma et subjecto et materia, quae ad praesens institutum spectant, in quibus haec relatio si non est ipsa ca usalitas, requiritur ex natura causarum.

Et probatur ratione: nulla ordinantur ad invicem, nisi ex communicatione et discrepantia in entitate, vel inquantum in actu primo vel secundo unum causat, aut perficit aliud, vel participat perfectionem ab alio: omnis enim ordo rerum in hoc praecise consistit, et ubi nihil horum reperitur, non est ullum fundamentum, cur una res ex natura rei referatur ad aliam. Ex primo modo consurgunt relationes aequiparantiae ; ex secundo vero relationes disquiparantiae.

Sed perinde est quantum ad praesens, ut unum sic ordinetur ad aliud secundum gradum suae entitatis transcendentem, sive etiam secundum gradum in genere determinatum, quia perinde utrumque includit essentialiter, verbi gratia, ex ratione transcendenti accidentis, albedo inhaeret et dependet a subjecto, et sic etiam dependet qua in specie albedo, et qua haec albedo, sic relatio, qua talis ab extremis, haec relatio ab his extremis ; creatura, qua ens finitum a Deo, et qua haec creatura, et sic de reliquis ; ergo non minus relatio praedicamenlis supponit talem exigentiam extremorum ex natura rei quam relatio transcendens ex natura rei eamdem supponit.

Imo haec magis supponit talem connexionem, etiam majorem extremorum ex natura rei et per se, quia sicut haec non distinguitur realiter a suo fundamento, arguit connexionem essentialem fundamenti in esse ad suum terminum ; relationes autem praedicamentales non supponunt talem connexionem et exigentiam fundamenti ; fundantur enim in ordine, aut causalitate contingenti et non essentiali per se, ut praemissum est in commento praecedentis articuli. Unde evenit ut relationes prioris generis identificentur fundamento realiter, non autem praedicamentales, ut relatio filiationis et similitudinis in creatis, cujus alia ratio assignari nequit praeter jam datam ; relationes scilicet fundari, et resultare ex natura extremorum, et exigentia juxta gradum et conditionem ejus connexionis, quae si contingens erit ex parte fundamenti, relatio erit contingens, et realiter separari potest ab ipsa fundamentum ; si autem essentialis, et per se necessaria erit connexio extremorum in esse,reIatio erit eadem fundamento realiter. Quam regulam optime assignavit Doctor in 2. dist. 1. quoest. 5. quae reducitur ad rationem praemissam ; unde colligitur relationes, quae dicuntur aptitudinales seu potentiales non esse relationes ullo modo in esse, sed dici tales ex conceptu, et secundum rationem, quia aliter a nobis non concipiuntur, nisi per collationem unius extremi ad aliud. Doctrina praemissa recte quadrat Augustino citato, quia dici ad se prius quam ad aliud denotat ex natura ejus, ut est ad, exigi ut dicatur ad aliud

His suppositis sic subsumo, sed modus ille inhaerentiae, et sic de aliis similibus,

qua absolutus est, et fundamentum respectus ad subjectum formae inhaerentis, non dicit ullam exigentiam ex natura rei secundum modos praemissos, secundum quam diceret praemissum respectum aut relationem ad subjectum formae; ergo nullum fundamentum relationis ad ipsum, et consequenter neque ipsam relationem ; ergo nequit in eo sic consistere inhaerentia.

Patet haec ultima consequentia, quia, qua absolutus est, nequit unire formam subjecto, ut omnes supponunt contra Gabrielem in 1. dist. 30. quoest. 4. et in 3. dist. 1. quoest, i. et quoest. 2. art. 3. ubi dicit unionem hypostaticam fieri per qualitatem absolutam. Supponitur etiam contra Gregorium et Nominales, qui negant unionem esse aliquid ab extremis praeter negationem divisionis et separationis. Ratio autem potissima est, quia absolutum, qua absolutum, est ad se, et non ad aliud: id ipsum fatentur adversarii, qui ad effectum uniendi requirunt respectum: et loquor praecise de illo respectu, qui dicitur includi in dicto modo.

Probatur etiam subsumptum, quia haec relatio non supponit exigentiam secundum naturalem convenientiam et discrepantiam alias relatio sequens esset similitudinis, et distingueretur realiter a fundamento ; non est alicujus causalitatis aut perfectionis communicatae illi modo, qua absolutus est, quia subjectum formae inhaerentis nihil causat qua subjectum est, nisi ipsam formam, quam recipit; modus autem inhaerentiae est in forma tanquam subjecto suo adaequato et proximo, ergo non dicit fundamentalem exigentiam relationis ad subjectum.

Dices inhaerentiam propter relationem sibi realiter identificatam exigere subjectum tanquam terminum. Contra, est petitio principii ; de hoc enim disputatur, an detur aliquis modus absolutus, qui sit inhaerentia, et exigit talem relationem ; et manet ratio jam facta, quia relatio ex natura rei supponit exigentiam et fundamentum, ad quod sequitur, ut ad radicem priorem natura, ex qua oritur ; quare enim pater et filius, seu generans et genitum dicunt has relationes, et non alias, nisi secundum illam exigentiam ? Deinde ipsa forma, in qua est inhaerentia, magis exigit subjectum proprium, quia ab illo causatur, cum hoc tamen non stat relatio aliqua eadem sibi ad subjectum realiter in esse, et quae sit actualis, alias non posset separari a subjecto, et illa sufficeret ad inhaerentiam ejus: ergo minori fundamento poni potest in illo modo absoluto ex natura absoluti, quia in nullo genere causae dependet a subjecto formae, qua absolutus est ; ergo magis est fictum quam probatum talem modum absolutum esse.

Secundo probatur eadem conclusio: Quando requiritur causa praecise ad salvandum aliquem effectum in natura, non debet tribui major perfectio causae, quam exigatur ex natura effectus, sed ad unionem formae cum subjecto non requiritur perfectio entis absoluti in unione, et salvatur effectus solum in respectu, et per ipsum tanquam causam, et melius sine inconvenienti ; ergo non debet poni unio aut inhaerentia esse modus absolutus.-Major est manifesta, quia natura sicut non admittit defectum, sic etiam neque superfluitatem, quia sic non esset in pondere, ordine et mensura contra Naturales, et Sanctos Patres, ac ipsam Scripturam, et perfectionem providentiae sui auctoris.

Minor probatur, quia per formae unionem ad subjectum nihil concipitur, quam respectus formae ad subjectum ; et hic respectus atque effectus ejus, seu referentia secundum exigentiam formae melius salvatur, si fundatur immediate in ipsa forma, quam si mediante aliquo absoluto eam reciperet, quod absolutum necessario distinguitur realiter a forma, et est terminus actionis diversae, quandoque supposita forma in esse, qualis est unio animae rationalis ad corpus, et potest sic omnis unio formae absolutae produci, quam Deus potest primum creare, deinde unire subjecto, sicut et conservat in praesenti mysterio accidentia, destructa eorum unione ad subjectum, manentibus omnibus, quae realiter identificabantur accidentibus in suo esse.

Dicere enim quod idem realiter maneat et desinat, involvit contradictionem manifestam, quia nequit desinere identificatum, nisi desinat existentia per quam ideutificatur ; si haec desinit quoad unum, desinit simpliciter quoad omnia, quia nequit esse et non esse.

Supponendo ergo hoc, probatur ratio minoris ; relatio, si esset in forma immediate, referret ipsam immediate ad subjectum, et uniret; si vero mediante aliquo absoluto, modo dicto, non referret referenda unibilis, ergo, etc. Probatur secunda pars antecedentis, quia relatio illa non est nata dare aliquem effectum subjecto remoto, nisi illum quem tribuit subjecto proximo et fundamento quod afficit ; sed sic non refert subjectum aut fundamentum proximum per modum unibilis ad subjectum formae, ergo neque ipsam formam.

Major patet a causa formali ad effectum, ut causa est in subjecto. Patet etiam exemplo similitudinis, quae non aliter refert parietem, cui inest mediante albedine, quam refert ipsam albedinem. Dices, illam relationem inhaerentiae non esse in forma absoluta, verbi gratia, in albedine ut in subjecto, sed ut in fundamento. Contra, ipsi inest per modum constitutivi,

tanquam priori subjecto, quod supponit; ergo dat ipsi primo omnem effectum suum, et denominationem in re ipsa, nam ille modus secundum adversarios est, et dicitur relativus ; ergo ad subjectum albedinis, ut ad terminum ; et ipsa albedo est, quae constituitur et inhaeret subjecto, non autem subjectum albedini ; ergo a denominatione ad formam, inest albedini, et non subjecto ; ergo magis salvatur inhaerentia per solam relationem, quam per aliquid absolutum dicens relationem ; illud enim absolutum, qua absolutum est, nihil facit ad inhaerentiam, nisi qua importat relationem, ergo si ipsa relatio immediate ponatur in forma, melius salvatur intentum.

Hoc autem non repugnat, quia illud . principium Philosophi, quod ad relationem Praedicamenti Ad aliquid, non datur motus seu actio sane intelligi debet, et secundum principia ipsius Philosophi, non enim intelligitur de quacumque actione ; nihil enim transit de non esse ad esse, quin habeat dependentiam, et fieri a suis per se causis, relationi utrumque competit, quia est ens creatum, de novo recipiens esse post non esse, dependens ab extremis, et a causa prima, etiam dependentia propria, sicut est creatura.

Sed quia emanat a natura extremorum per necessariam et inseparabilem sequelam, ideo dicitur non dari ad eam per se motum causae extrinsecae ipsam per se intendentis et diversae ab extremis ; sublato ergo hoc impedimento, quod tollitur in relatione, quae non necessario sequitur ad esse extremorum, potest salvari ad ipsam immediata actio, et per se causae ipsum intendentis.

Unde Philosophus, 5. Physic. licet neget motum ad relationem primo modo sumptam, quia nempe ad eam non est subjectum in potentia, posito termino in esse, quod requiritur ad motum, ex 3. Physic. ut definitur actus in potentia secundum quod in potentia, asserit tamen dari motum ad ubi, quod est relatio, talis etiam est inhaerentia seu unio ; non oportet ergo sistere in verbis Philosophi, sed in sensu et in ratione seu fundamento, ex quo tollitur motus a Praedicamento Ad aliquid.

Imo, et hoc ipsum necessario dicendum est de modis, quia perinde excluduntur a motu ex textu Philosophi, nam dicit tantum dari motum ad quantitatem,qualitatem, et ubi; sicut autem modi negantur esse formae horum Praedicamentorum, ita etiam ab ipsis hoc modo removendus est motus,ideo assertores modorjum dicunt eos non distingui ex natura rei a modificrto, et comproduci, non autem produci primo, quod in proposito nequit dici, ut patet ex dictis: cum eadem ergo sit difficultas ex textu Philosophi, sive unio dicatur modus, sive relatio, et magis salvatur ipsa unio in relatione, quam in modo absoluto, id asserendum est cui ratio magis favet.

Tertio, si inhaerentia esset modus absolutus, exigeret sui unionem ad formam, et illa unio superaddita esset aliquod absolutum ; et sic procederetur in infinitum ; ponendoautem unionem seu inhaerentiam esse relationem, nihil tale sequitur, quia relatio seipsa per inhaerentiam actualem, quae est sua proprietas, afficit immediate subjectum.

Respondent adversarii negando seque-Iam, quia ille modus absolutus est unio et immediate seipso afficit subjectum, et seipso unitur tanquam prima ratio in qua statur. Contra, licet unio id habeat,quia ad eam est status, tanquam ad ultimam rationem formalem,tamen id ei repugnat, si ponatur in aliquo absoluto, ut eam explicant adversarii, ac proinde per hoc destruitur ratio unionis. Probatur sequela, quia ille modus,qua absolutus est, nequit unire subjectum formae ; ergo neque formam subjecto.

Patet consequentia, quia qua absolutus est, non respicit aliquid aliud a se, alias tolleretur necessitas omnis relationum,ut de facto ex hoc principio Nominales: qui ergo statuunt necessitatem relationum, debent salvare illud principium, nempe effectum formalem relationum, seu ordinare ad aliud non convenire absoluto, qua absolutum est, alias etiam eodem modo tollenda est relatio ejus ad subjectum, quantum ad effectum uniendi ipsi formam ; qua enim est prima ratio formalis in qua est status, est simplex et indivisibilis, neque sub diversis rationibus est talis,alias non esset status in ipsa sub ratione simplici et formali: nam et relatio ea ratione, qua est ad terminum refert fundamentum ad terminum, quia inesse in subjecto competit ipsi ex ratione communi accidentis, referenda autem ex ratione propria.

Confirmatur, illa unio formae ad subjectum, sive substantialis, sive etiam accidentalis, educitur de potentia subjecti, quia non est terminus creationis, cum seorsim produci nequeat ; produci autem potest per actionem diversam ab ea qua producitur forma, verbi gratia, si Deus uniret accidens separatum subjecto capaci, quod nullam involvit repugnantiam apud Theologos ; si ergo haberet rationem formae absolute, non posset inesse subjecto, nisi dependenter a subjecto, ergo per relationem aliquam, et consequenter non seipsa, qua absolutum est, inesset,hoc nequit dici statuendo ipsam in relatione, cujus inhaerentia actualis est sua proprietas.

Et si dicas, simili modo, illud absolutum dicere relationem dependentiae sibi eamdem realiter ab subjectum. Contra, ergo habetur intentum, nempe illud absolutum, qua absolutum est, non esse unionem, quia ea ratione qua dicit relationem ad formam, verbi gratia, albedinis in qua inest, et aliam ad subjectum formae, unit utrumque: ergo superfluit omnis ratio absoluta in unione ad effectum uniendi, ac proinde debet statui in sola relatione, quae est sententia Doctoris. Rationes pro sententia opposita nullae sunt, praeter hoc tantum quod ad relationem non detur motus, quam argumento secundo rejecimus.

Conclusioni Doctoris repugnat etiam Gregorius in 1. dist. 28. quoest. 2. arf.17 . ubi in universum relegat omne genus relationis, dicens in creaturis omnia esse absoluta, et denominationes relativas oriri ex connotatione extremorum absolutorum ; unde etiam omnes uniones tollit etiam naturae assumptae ad Verbum, asserendo compositionem esse per solam comparationem extremorum ad invicem, ut naturae et suppositi divini, quem sequitur Bacchonius in 3. dist. 1. quoest. 1. art. 1. Ab his recedit Occham, quamvis enim in 1. dist. 30. quoest. 1. ad 2. neget relationes, quoest. 4. tamen admittit unionem naturae assumptae ad Verbum, materiae ad formam, accidentis ad subjectum.

Dicit itaque Gregorius unionem consistere in negatione divisionis et separationis in alio. Omittendo disputationem in genere de relatione, de qua vide Doctorem in 2. dist. 1. quoest. 5. facilior est hujus sententiae impugnatio in particulari applicata ad unionem hypostaticam ; sed quia etiam hoc videtur extra praesens institutum, sisto in unione formae ad subjectum Accidens separatum potest uniri subjecto, sicut et anima rationalis, quae recipit esse per creationem, unitur. Hoc supposito:

Probatur conclusio affirmativa, primo, a contradictorio in contradictorium nequit esse transitus realiter, sine mutatione aliqua reali intrinseca vel extrinseca, sumendo mutationem late, qua est ad esse, vel non esse alicujus de novo, sed per unionem formae praeexistentis ad subjectum praeexistens, nulla fit mutatio in extremis, quantum ad esse praeexistens, neque in agente, ponamus esse primam causam, quae forte sola hoc praestare potest; ergo haec mutatio debet esse in aliquo superaddito, illud est unio, ergo est aliquid diversum ab extremis; non sola negatio, ergo affirmatio, et consequenter aliquid positivum reale.

Dices sufficere mutationem in extrinseco, quae est illa connotatio extremorum, qua forma connotat materiam. Contra, mutari est aliter se habere quoad extrema contradictionis, seu transire de uno in aliud, sed nihil se habet aliter ad aliud, nisi per mutationem suiipsius ad extrinsecum, aut extrinseci ad ipsum, verbi gratia, Deus dicitur jam Creator per mutationem, quae est in effectu, paries dicitur visus per mutationem, quae est in potentia visiva. Hic autem non est aliqua mutatio in aliquo extrinseco extremis, neque in ipsis extremis, quantum ad esse; ergo quantum ad aliquid superadditum.

Dices esse, negationem separationis. Contra, hoc est chimaericura ; negatio separabilis a subjecto nunquam inest de novo, nisi per corruptionem affirmationis oppositae ; alterum enim debet necessario inesse, et sibi mutuo succedunt. Si negatio potest adesse et abesse realiter in subjecto, idem dicendum de affirmatione, sed nulla affirmatio tollitur a forma, aut subjecto praeexistente per sui unionem ; ergo unio illa non consistit in negatione, neque consequenter mutatio eorum salvatur per solam negationem. Minor probatur, quia nihil dicunt praeter essentiam et esse, vel quae ad haec naturaliter consequentur, sed haec omnia salvantur, quia unio supponit extrema in esse, et ponamus nihil esse contrarium formae ex parte subjecti; ergo illa negatio nullam supponit affirmationem, ac proinde nequit esse nova, aut mutari extrema per ipsam.

Confirmatur, negatio illa non inest ex natura extremorum, alias esset inseparabilis, et sequeretur per se ad aliquod praedicatum entitativum extremorum ; ergo per causam efficientem inest, sed sic nequit poni virtute efficientis primo, nisi per actionem corruptivam aut annihilativam ; haec autem non terminatur ad negationem in subjecto, sed ad negationem, quae est nihil et extra genus, unde sumit appellationem ; illa vero negatio, quae est in subjecto, non ponitur negatio per corruptionem, nisi per destructionem affirmationis oppositae, quae nulla est, ergo et negatio illa est imaginaria, et ad evasionem conficta. Praeterea, actio uniendi formam subjecto tendit ad esse, et non ad non esse per se ; ergo habet terminum proprium, qui recipit per eam esse, quod nequit dici de illa negatione.

Secundo, divisio et separatio consistit in negatione, ergo unio in positivo. Antecedens per se patet inductione ; separatio enim animae a corpore, formae a subjecto, est negatio, et patet ratione, quia est terminus actionis corruptivae, inquantum corruptiva est, et tendit in non esse ejus, quod corrumpitur per mutationem contrariam productioni, estque destructio totius, quod aliter non fit, quam separatione partium per desitionem unius. Consequentia ergo probatur, quia negationis non datur negatio ( loquor de incomplexis ) quod si hoc axioma negatur, tollitur status in causis per se, quia illius etiam negationis datur negatio, et sic in infinitum ; eodem modo affirmationis affirmatio, et nullus erit status aut terminus in aliquo primo, et quidquid dicatur, non datur saltem negationi negatio opposita, quod intendit argumentum.

Quod probatur, quia vel intelligis per negationem negationis oppositam affirmationem, et hoc improprie dicitur, quia affirmatio, qua est ens positivum, opponitur negationi, eamque tollit, et non aliter: vel intelligis negationem oppositam ipsi negationi directe, sicut opponitur affirmationi, et hoc est falsissimum, quia sic inter contradictoria daretur medium contra primum principium : Quodlibet est, vel non est, etc.

Sequela probatur, quia per negationem negationis ponamus tolli negationem albedinis in Angelo, sic in eo non esset neque albedo, neque negatio albebinis, sed negatio hujus negationis. Ita in proposito, separatio formae per distinctionem unionis est negatio unionis, quia per separationem nihil positivi acquirit anima, sed perdit unionem sui ad corpus ; negatio hujus separationis ponitur ab adversariis in subjecto, haec autem nequit esse affirmatio opposita unioni, nisi per novam actionem, sed negatio separationis, quae etiam est negatio opposita affirmationi ; ergo neque separatio, neque affirmatio opposita eidem inest subjecto, sed medium inter haec. quod est absurdissimum.

Ex quibus sequitur, quod unio consistat in aliquo positivo superaddito extremis, cum enim haec nequeant seipsis esse unita, cum sint in mera potentia passiva, quae numquam, qua talis, reducit se virtute propria ad actum, ita necessario debent applicari sibi invicem, et uniri per virtutem causae efficientis reducentis ad actum illam potentiam passivam, et consequenter producendo, quia nunquam potentia passiva est in ente ad puram negationem, sed ad aliquam perfectionem in esse entis ; potentia enim passiva, qua est passiva, separata ab actu includit privationem actus, seu negationem ; ergo respective ad oppositum dicitur potentia, et esse in potentia. Patet etiam falsum esse fundamentum Gregorii, quia haec denominatio unionis nequit esse per extrema.

Ex his etiam patet reliquum hujus sig. ut quod unio sit relatio extrinsecus adveniens, quod potest poni in genere Actionis aut Passionis, haec extendendo non solum ad terminos mutationis, ut fit efficienter a causa extrinseca, in passo per terminum suae actionis, sed etiam extendendo transmutationem ad genus causae formalis, per quam fit sub affirmatione et in actu, sublata privatione, quae prius infuit, et sic reducitur ad genus Actionis, et sumitur actio ab actualitate ; ad passionem etiam reduci potest, quia subjectum non solum passive se habet ad agens, sed etiam ad formam. Dicitur praeterea, quod vagetur denominative per omnia novem genera. Item quando Simplicius dicit esse in, non constituere certum genus, intelligitur pro denominato accidentis, quod dividitur in novem genera.